Drastische vermindering van schoon water bij Heidelberg Materials

Water is een van de belangrijkste grondstoffen om beton te maken, naast cement en granulaten: per kubieke meter is gemiddeld 150 liter van het ‘klaterende goud’ nodig. Zoë Stubbe en Dominique Bal (respectievelijk ESG-manager Benelux en milieuverantwoordelijke van de Belgische betoncentrales van Heidelberg Materials): “Vandaar dat we in het kader van onze duurzaamheidsverplichtingen van 2030 op andere zaken moeten inzetten om water te besparen. Concreet focussen we onze acties op drie vlakken: sensibilisering, de opvang van hemelwater en het hergebruik van proces/reinigingswater. Met succes, want op acht jaar slaagden we erin de hoeveelheid ‘schoon’ water met 21% te reduceren.”

Minder schoon water gebruiken

Het ‘schone’ water wordt opgepompt uit de grond of uit oppervlaktewater (afhankelijk van de locatie van de betoncentrales). Voordien werd dit niet alleen gebruikt voor de productie van beton, maar ook voor andere doeleinden. “Zo moeten we minstens dagelijks – en soms ook meerdere keren per dag – de menger van de installatie reinigen,” vertelt Dominique Bal. “Anders zal het beton aan de wanden blijven kleven, wat de capaciteit van de kuip reduceert. Hetzelfde geldt voor de kuipen van de betonmixers. Intussen gebeuren al deze reinigingswerken met hemel- of gerecycleerd water, voor zover dat beschikbaar is. Daarnaast wordt in het productieproces ook steeds meer op hemelwater ingezet. Het is precies daardoor dat we de grootste winst op ons het ‘schone’ waterverbruik hebben behaald.”

Van beperkingen tot sensibilisering en monitoring

Naast het beperken van schoonwaterverbruik, zet Heidelberg Materials in op automatisering, bijvoorbeeld door het limiteren van de hoeveelheid water en het beperken van de toegang ertoe in tijd. “Daarnaast trekken we maximaal de kaart van sensibilisering, niet alleen in de centrales, maar ook in de hoofdzetel,” vervolgt Zoë Stubbe. “Zo organiseerden we onlangs een webinar voor de collega’s in België en Nederland waarin we hebben uitgelegd dat water echt wel het nieuwe goud zal worden én waar we eveneens onze inspanningen om schoon water te beperken hebben gedemonstreerd. Verder houden we het verbruik in de gaten door een periodieke opname van de tellers. Deze gegevens vormen de basis van onze actieplannen om nog verder op water te besparen en snel in te grijpen als we ergens een grote stijging van het verbruik bemerken.”

Hemelwater gebruiken vergt creativiteit

De grootste besparing op het gebruik van ‘schoon’ water komt bij Heidelberg Materials natuurlijk door meer hemelwater toe te passen. Een logische redenering die echter niet altijd even gemakkelijk in de praktijk toe te passen is en toch wel enige creativiteit vereist. “Onze 24 sites variëren sterk in oppervlakte en lay-out”, vertelt Dominique Bal. “Zomaar overal een opvangtank bijplaatsen, is dus niet mogelijk. Ook zijn niet overal grote daken beschikbaar: er zijn vestigingen waar we het hemelwater van het opslagterrein opvangen. Bovendien is er geen budget om overal nieuwe waterinfrastructuur te voorzien. Het prijskaartje van pakweg een nieuwe water(recuperatie)installatie loopt – inclusief de benodigde pompen, leidingen en automatisering – al snel op tot meer dan 100.000 euro. Daarom dat we dergelijke investeringen in de eerste plaats doorvoeren waar de grootste nood aan wateroptimalisatie bestaat. In andere vestigingen bouwen we soms een extra opvangbekken, maar er zijn ook andere oplossingen. Zo hebben we in Temse een oude cementsilo op zijn zijde aan de achterkant van de site gelegd om het hemelwater van het achterliggende terrein op te vangen. In een van onze vestigingen in Wallonië hebben we een oude gereinigde mazouttank geïnstalleerd en met de dakgoot verbonden om hemelwater op te vangen.”

Nul-lozing

Heidelberg Materials hanteert het principe van nul-lozing voor haar betoncentrales. “Dit betekent dat we initiatieven hebben genomen om te vermijden dat bedrijfsafvalwater naar de beken en riolering loopt,” verduidelijkt Zoë Stubbe. “Concreet maken we gebruik van opvangsystemen zoals decantatiebekkens. Op het einde van het behandelingsproces wordt dit gezuiverd water herbruikt op de site. Indien nodig wordt dit weliswaar aangevuld met ‘schoon’ water.”

Ook een teveel aan water

De afdeling granulaten van Heidelberg Materials kampt dan weer met het omgekeerde fenomeen, namelijk een teveel aan water. In de groeves in de regio van Doornik is Heidelberg Materials Benelux een samenwerkingsverband aangegaan met de watermaatschappij SWDE. Het water uit de groeve wordt naar de faciliteiten van het waterbeheerbedrijf gestuurd. Daar wordt het behandeld om drinkbaar water te verkrijgen voordat het naar het plaatselijke distributienetwerk gaat. In de groeve van Antoing gaat het intussen over 5 miljoen m³ water per jaar, in Vaulx over 180.000 m³.

Het klaterende goud

Water is de meest gebruikte grondstof ter wereld. Helaas staat het hele watersysteem zwaar onder druk. Volgens de Global Commission on the Economics of Water zal de vraag naar zoet water tegen het einde van het decennium het aanbod met 40% overstijgen. Tegelijk kent Europa nu al langere periodes van droogte en is België één van de landen met de kleinste watervoorraden. Dat is de reden waarom Heidelberg Materials waterbeheerplannen ontwikkelt voor al haar locaties in gebieden met een waterrisico.

“Zomaar overal een opvangbekken bijplaatsen, is onmogelijk. Alles hangt af van de beschikbare ruimte en lay-out van de site. En natuurlijk zijn er ook budgettaire beperkingen.

“Intussen worden alle reinigingswerken met hemel- of gerecycleerd water gedaan, natuurlijk voor zover dat beschikbaar is