Laureaten verbindende buurtinitiatieven bekend

Met deze awards wil Matexi succesvolle initiatieven op buurtniveau in de kijker zetten en de verbondenheid tussen buurtbewoners versterken. Dit jaar dienden 92 initiatiefnemers een dossier in, van wie 58 particulieren en 34 lokale besturen. “Voor deze editie ontvingen we meer projecten van lokale besturen. We stellen bij steden en gemeenten een groeiende aandacht voor buurten vast. De lokale overheden streven naar een sterkere identiteit van hun buurten en een grotere verbondenheid tussen buren in die buurten”, zegt Gaetan Hannecart, CEO van Matexi.

Uit de 92 deelnemers selecteerde de jury tien laureaten: vijf in de categorie ‘Burger- of particuliere initiatieven’ en vijf in de categorie ‘Initiatieven van lokale besturen’. Per categorie worden drie prijzen uitgereikt: behalve de eerste en tweede plaats, geselecteerd door een onafhankelijke jury, wordt telkens ook een publieksprijs uitgereikt.

“Steeds meer buurtinitiatieven integreren verschillende aspecten zoals vrijetijdsbesteding en zorg, jeugdwerk en senioren, infrastructuur en animatie, … Het is een zeer positieve evolutie dat de muren tussen sectoren en actoren voort afbrokkelen en dat buurten uitgroeien tot de eerste plek voor sociale contacten”, aldus Hannecart.

Behalve Gaetan Hannecart, die optrad als voorzitter, bestond de jury uit Xavier Delmon (administrateur Tr@me), Sonja De Becker (directeur Boerenbond), Serge Peeters (voorzitter Chambre des urbanistes de Belgique), Chris Truyens (inhoudelijk directeur Samenlevingsopbouw Vlaanderen), Sophie Van Malleghem (projectcoördinator Koning Boudewijnstichting), Mieck Vos (algemeen directeur VVSG) en Guy Redig (professor VUB, secretaris van de jury).

Laureaten

De vijf laureaten voor de Matexi Award in deze categorie ‘Initiatief lokaal bestuur’:

   100% Genks (Genk)

Het project 100% Genks stimuleert alle buurten in de multiculturele stad om zichzelf in korte filmpjes voor te stellen. De eerste oogst was indrukwekkend: 200 filmpjes vonden hun weg naar een interactieve installatie op de Grote Markt. Het resultaat is een levendig panorama van ontmoeting en nieuwsgierigheid. Een vernieuwde fierheid op de eigen buurt prikkelt ongetwijfeld nieuwe verhalen.

   Cet été, prends ta place ! (Herstal)

“Weg met de wat lusteloze, ingedommelde sfeer tijdens de zomermaanden”, dacht het stadsbestuur, dat koos voor een wekelijks zomeroffensief met cafeetjes, spel- en sportvoorzieningen, podia voor muziek en theater en vooral veel plaats voor ontmoeting, amusement en plezier. De zomerhappenings bewijzen dat het stadsbestuur investeert in beter samenleven, in meer samen genieten en vooral in ontmoeten en elkaar als buren ontdekken.

   Panna Cup (Ham)

De jeugddienst van Ham gebruikt de uitdagende sportdiscipline ‘panna’ om buurten te activeren. Sport brengt mensen samen en de spannende wedstrijden tijdens de ‘panna-cup’ kunnen heel wat inwoners met een uiteenlopende achtergrond bekoren. De mobilisatie van zoveel mogelijk buurtbewoners geeft heel wat kansen om veel informatie te verstrekken. Rond de panna-arena groeit een markt waar het brede aanbod van gemeentediensten wordt voorgesteld.

   TV Kortenaken (Kortenaken)

Gebaseerd op populaire televisieprogramma’s vatte de seniorenraad het plan op om die zelf ‘live’ te vertalen. De respons van de inwoners was overweldigend. Zo orkestreerde het jeugdorkest de kenwijsjes van bekende soaps. Vrijwilligers vertolkten levensecht (en met een knipoog) de bijhorende rollen en intriges. Toneelverenigingen speelden de reclamespots. Naarmate het project groeide, doken meer medewerkers op. Het senioreninitiatief veranderde spontaan in een bruisende ontmoeting van heel diverse groepen en mensen. Gedragen door ruim veertig vrijwilligers vond TV Kortenaken zijn weg naar vele andere senioren die plots lang vergeten kennissen, oude en nieuwe vrienden ontdekten.

   ZIN – ZorgInformatieNetwerk (Vorselaar)

Geïnspireerd op de BuurtInformatieNetwerken ontstond ZIN, een informatienetwerk met een sociale en vooral solidaire doelstelling. Uit onderzoek in de gemeente bleek dat eenzaamheid en sociaal isolement zwaar wegen op heel wat oudere inwoners. Het eerste ZIN werd opgezet in een centrumstraat in Vorselaar. Bewoners leerden elkaar (beter) kennen tijdens ontmoetingsmomenten (ontbijt, straatfeest, burenbezoeken, …). Spontaan groeiden de solidariteit en vooral de bekommernis om elkaar.

De vijf laureaten voor de Matexi Award in de categorie ‘Burgerinitiatief’:

   Intergenerationele recreatiezone (Tourpes, Leuze-en-Hainaut)

Toen enkele vrienden op straat begonnen te stunten op de step bleek deze oefenplaats al snel onveilig. Jongeren en buurtbewoners gingen daarom in gesprek met de gemeente. Het budget voor een skatepark bleek niet haalbaar, maar waarom niet zelf een recreatiezone ontwikkelen? De buurtbewoners kozen voor een participatieve aanpak. Naast de jongeren kregen ook andere groepen inspraak. Steppen en skaten bleken mooi aan te sluiten op petanque, een kleuterhoek en een groenzone. In juli organiseert de buurt een feestelijk bouwfestival.

   Lazuur (Tienen)

Lazuur verwijst naar het specifieke blauw in de Tiense vlag en zijn wapenschild. De burgerbeweging Opgewekt Tienen nodigt op de Tiense feestdag alle buurten uit voor de bijzondere aflossingswedstrijd ‘Lazuur’, waarin het schaap centraal staat (de bijnaam van de Tienenaars is ‘schapenkoppen’. De wedstrijd volgt het eeuwenoude principe van de competities tussen stadsbuurten. Tijdens de Lazuur-wedstrijd leggen buurtteams minstens tien rondes af waarbij ze een zelfgemaakt schaap doorgeven. Lazuur mobiliseert vele mensen en stimuleert hen tot fierheid op hun buurt. Tegelijkertijd wordt het een ontdekkingstocht naar de naaste buurten. Competitie kruidt de gevoelens, maar de ludieke aanpak relativeert en zorgt vooral voor veel plezier.

   Vignoble associatif de Genval (Rixensart)

Reeds in 2011 plantten buurtbewoners een wijngaard in de tuin van een oude villa. In het weekend vinden ze elkaar bij het onderhoud van de ranken, het oogsten van de druiven en het maken van wijn. De wijngaard groeide uit tot een plaats van ontmoeting en educatie en een geschikte plek voor schoolbezoeken. De bibliotheek en het cultuurcentrum programmeerden er nieuwe activiteiten. Dit initiatief illustreert hoe durf, fantasie en doorzetting van buren leiden naar een duurzaam gemeenschapsproject. De wijngaard promoveerde tot een stukje levend erfgoed, een plaats voor doeners en genieters. Ontmoeting, samen de handen uit de mouwen steken en genieten van een glas staan centraal.

   Wereldcafés (Sint-Jans-Molenbeek)

Met de Wereldcafés mikken de buurtbewoners van het burgerinitiatief Wijkacademie op actieve dialoog. Als buren met en over elkaar babbelen, worden immers snel gemeenschappelijke noden duidelijk. Jongeren, ouderen en gezinnen vinden elkaar letterlijk rond de tafel. Het gaat om mensen die gewoonlijk niet eens goeiedag zeggen. Elk Wereldcafé bereikt een honderdtal buren, in een mooie mix van leeftijd en afkomst. Zo ontstaan begrip en solidariteit. De buurtbewoners organiseren ook acties die hen nauw aan het hart liggen, zoals een benefiet voor Artsen zonder Grenzen.

   Wereldkeuken (Antwerpen)

Chiro Lore is actief op het Antwerpse Zuid, een levendige interculturele buurt. Heel wat jeugd van diverse etnisch-culturele afkomst vindt zijn weg naar deze jeugdbeweging. Het is op deze diversiteit dat de leiding inspeelt met het initiatief ‘Wereldkeuken’. Ouders van de leden worden aangespoord om een gerecht uit hun cultuur te koken en als proeverij aan te bieden. Aan de gemeenschappelijke tafel ontdekken buurtbewoners zowel verrassende smaken als onbekende buren. Elk gerecht wordt ook nauwkeurig beschreven als recept en verspreid in een kookboekje.