Bouwsector lanceert ‘Buildforward 2030’

Het was CEO Olivier Vandooren die het startschot van de persbijeenkomst gaf. Hij benadrukte de nieuwe rol van Buildwise: “We positioneren ons als een gids die de sector samenbrengt, motiveert en helpt om zich te transformeren, zodat onze leden beter op de technologische, economische en maatschappelijke uitdagingen kunnen inspelen. Hiertoe profileren we ons nu als een innovatiecentrum dat met uiteenlopende partners samenwerkt. Dankzij onze expertise kunnen we bedrijven helpen om nieuwigheden te ontwikkelen. Maar nog belangrijker: we zorgen door middel van kennisoverdracht ook dat de innovaties daadwerkelijk op de werf en/of werkvloer worden toegepast. Dat alles is geen eenvoudige opdracht omdat de sector erg gefragmenteerd is. Niet alleen qua activiteit, maar ook qua grootte. 75% van onze leden zijn eenmansbedrijven, 97% heeft minder dan tien werknemers in dienst. Tegelijkertijd zijn er de megabedrijven die duizenden mensen tewerkstellen. De noden en behoeften lopen dus sterk uiteen, en het is onze missie om iedereen ten dienste te zijn. Bovendien dienen we te werken in een context van verandering en toenemende complexiteit op heel wat domeinen. Precies daarom geloven we sterk in krachtenbundeling. Ons motto is dan ook: samen zijn we sterker en komen we verder.”

Actieplan voor 2030

Concreet werkt Buildwise met vijftien technische comités waarin bouwprofessionals zetelen. Daarnaast heeft het in 2019 een visiecomité in het leven geroepen. “De sector bevindt zich in een sterke evolutie. Voorspellen wat er de komende tien jaar op ons afkomt, is helemaal niet evident meer. Daarom hebben we KPMG de opdracht gegeven om de tien megatrends te definiëren, waarna we ook de opdrachtgevers, studiebureaus, onderzoekscentra, fabrikanten en certificatie-instellingen hebben bevraagd. De conclusie was unaniem: de huidige manier van werken is niet meer van deze tijd. We moeten richting samenwerking, waarbij de aannemers al in de ontwerpfase worden betrokken. Ook de stap naar digitalisering en automatisering is ontzettend belangrijk. Enerzijds om gemakkelijker samen te werken en voor meer transparantie te zorgen, anderzijds om de processen van de aannemers te optimaliseren. Verder is het circulaire gedachtengoed in opmars, wat – samen met de technologie – voor nieuwe markten en verschuivingen in de waardeketen zorgt. Op basis van al deze inzichten hebben we drie pijlers gedefinieerd voor het actieplan ‘BuildForward 2030’: samenwerking en ecosysteem denken, innovatie voor meer efficiëntie, en een betere klantgerichtheid. Weliswaar wil ik benadrukken dat dit een sectoraal plan is dat door alle bouwpartners wordt ondersteund.”

Een blik op de R&D

De volgende spreker was Lisa Wastiels, unit manager Sustainable Construction & Process bij Buildwise. Ze gaf aan dat twee derde van de medewerkers zich effectief met onderzoek bezighoudt. Het departement is opgedeeld in zeven units die onderling samenwerken: structural work, building envelope & finishing, building technologies, building performance & renovation, sustainable construction & processes, digital construction, testing & standardization. “Onze insteek is vandaag correct te bouwen, maar het morgen nog beter te doen.” Vervolgens gaf ze enkele concrete voorbeelden van het onderzoek en hoe Buildwise de resultaten concreet naar de praktijk vertaalt (met brochures en andere publicaties, workshops, testfaciliteiten, advies voor de wetgever, actieve medewerking aan pilootprojecten…). Ze had het onder meer over brandveiligheid, legionella (in Limelette beschikt Buildwise over een sanitaire toren waar testen worden gedaan – de problematiek is heel actueel wegens de toenemende populariteit van verwarming op lage temperatuur), akoestiek (bv. de noodzaak aan akoestische isolatie tussen woningen en de geluidsoverlast van warmtepompen), energieprestaties (met de nadruk op het Reno+ project dat efficiënter renoveren door massificatie en prefab uittest), materiaalgebruik (waarbij veel aandacht naar ecologisch beton en biogebaseerde materialen gaat) en circulair bouwen.

Gratis kits voor kleine ondernemingen

Vervolgens demonstreerde R&D wetenschapper Liam De Cremer enkele concrete voorbeelden van hoe Buildwise onderzoek vertaalt naar oplossingen met een toegevoegde waarde. “Vooral bij de eenmanszaken en kleine kmo’s is er nog een grote drempel om nieuwe technologieën te omarmen. De schrik dat deze oplossingen te moeilijk en te duur zijn, is groot. Daarom hebben we een kit samengesteld met een 360° camera die veertig kleine aannemers – na een korte opleidingssessie – gedurende drie maanden konden uittesten. Tijdens deze hele periode konden ze ons contacteren met hun vragen en indien nodig gingen we zelfs langs op de werf om verdere assistentie te verlenen. Het was een gigantisch succes, waardoor we het initiatief intussen al meerdere keren hebben herhaald en intussen ook in Brussel en Wallonië hebben uitgerold. Daarnaast hebben we eenzelfde initiatief met P2P-meetoplossingen gelanceerd.”

Aandacht voor BIM en AI

Vervolgens had hij het over het belang van BIM, eveneens in het kader van intensievere samenwerking en de optimalisatie van processen. “Dankzij BIM kunnen fouten op voorhand worden gedetecteerd, wat een positieve impact op de faalkosten en de uitvoeringstermijn heeft. Bovendien is de communicatie tussen de verschillende actoren veel efficiënter, krijgen de aannemers een beter inzicht in planning en kosten, is het een interessante tool voor bestellingen en nacalculatie… De grote spelers zijn al lang overtuigd, maar de kleinere bedrijven aarzelen vaak nog om op deze trein te springen. Dat willen we veranderen door praktische informatiedeling. Idem dito voor artificiële intelligentie dat een steeds belangrijkere rol in de bouw zal krijgen. De mogelijkheden zijn gigantisch. Zo hebben we een applicatie ontwikkeld die als ChatGPT werkt, maar enkel wordt gevoed met data die de aannemers zelf ingeven. Deze tool werkt onder meer met beeldherkenning, wat toelaat om werven op te volgen, maar bijvoorbeeld ook vrachtwagens te informeren waar ze de materialen moeten deponeren. Verder is het mogelijk om paragrafen uit wetteksten razendsnel te detecteren. En dat zijn maar enkele van de vele zaken waarbij AI kan helpen.”

Optimaliseren van administratieve processen

Mike Bogaerts gaf daarna mee dat Buildwise eveneens inzet op het optimaliseren van het bedrijfsbeheer van zijn leden. “Je kan in staat zijn om een werf perfect te realiseren, maar als je een verkeerde prijssetting hanteert, ben je eraan voor de moeite. Daarom hebben we de applicatie ‘Calc and Go’ ontwikkeld. Hiermee kan je de juiste tarieven berekenen en inzicht krijgen in je winstmarges en verliesposten – wat toelaat om verder te optimaliseren. Verder hebben we sjablonen die je aan je planningspakket kan koppelen om je menskracht en machines optimaler in te zetten. Verder geven we geregeld workshops en begeleiding om slimmer te werken, onder meer door de LEAN- of 5S-principes toe te passen. Onze missie? Bouw-kmo’s ondersteunen om hun efficiëntie ook op financieel en administratief vlak te verhogen.”

Klimaatverandering brengt nieuwe uitdagingen

De laatste spreker was R&D-program lead and innovation coach Petra Van Itterbeeck. Ze had het over de uitdagingen van de klimaatverandering, een aandachtspunt waar Buildwise zich steeds meer op focust. “Enerzijds moet de sector genoeg maatregelen nemen om de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Anderzijds moeten we kijken hoe we de bestaande en nieuwe gebouwen kunnen wapenen tegen de effecten van de klimaatverandering.” Ze toonde aan dat een half miljoen bestaande woningen in Vlaanderen zich in overstromingsgevoelige gebieden bevinden, en dat dit aantal tegen 2100 meer dan twee miljoen zal bedragen. In het Brussels gewest gaat het nu over 26% en in Wallonië over een half miljoen. “De risicogebieden zijn dermate verspreid dat collectieve maatregelen niet voldoende zijn. De gebouwen dienen ook individueel te worden beschermd. Nieuwe woningen worden daarom beter met een overstroombare kruipkelder uitgerust of op kolommen gebouwd. Ook de gebouwschil moet worden beschermd, want bij overstromingen blijkt een hoge hoeveelheid water doorheen de bakstenen te gaan. Er zijn heel wat beschermingsproducten op de markt, maar het is niet zo duidelijk in hoeverre die effectief zijn. Daarom hebben we een databank gemaakt waarin intussen een honderdtal oplossingen te vinden zijn, inclusief een rapport over hun werking. We beschikken immers over een testinstallatie waarmee we de effectiviteit tegen overstromingen kunnen testen.”

Nog andere maatregelen nodig

Petra Van Itterbeeck had het ook over waterbeheer en benadrukte dat België de grootste waterstress in Europa heeft. “Daarom moeten we inzetten op circulair watergebruik, lokale aanvulling van het grondwater en rationeel watergebruik. In deze context hebben we de groendaken/gevels en het opvangen van regenwater al sterk gepromoot. Maar nu focussen we ons eveneens op het hergebruik van grondwater dat tijdens de bemaling meestal wordt weggepompt. Verder ontwikkelden we een interactieve kaart die aangeeft in welke zones de grond krimpt en zwelt, wat toelaat om bijvoorbeeld aangepaste funderingen bij nieuwbouw te voorzien. Tenslotte hebben we een unieke proefpost, de ‘Hamster’, waarmee we onder meer een derde belangrijk aandachtspunt bestuderen, namelijk de oververhitting in steden. Deze installatie laat toe om het effect van temperaturen tussen -25 en +50°C, wind, regen… te simuleren op wandsystemen.”

We geloven in krachtenbundeling. Ons motto is dan ook: samen zijn we sterker en komen we verder

Door middel van kennisoverdracht zorgen we ook dat innovaties daadwerkelijk op de werf en/of werkvloer worden toegepast

We moeten inzetten op circulair watergebruik, lokale aanvulling van het grondwater en rationeel watergebruik