Onderhoud van houten buitenschrijnwerk

In de prenormatieve studie werd de natuurlijke veroudering van meer dan twintig afwerkingen voor houten buitenschrijnwerk bestudeerd die door de schilder ter plaatse aangebracht worden. De eerste resultaten werden reeds besproken in de Buildwise-artikels 2015/02.07, 2018/04.08, 2020/04.08 en2021/02.11. Het onderzoek naar de veroudering van de afwerkingen werd voortgezet om het effect van een blootstelling aan een buitenomgeving in strenge omstandigheden (zuidwestelijke oriëntatie, onbeschut, helling van 45°) na te gaan. Na drie jaar werden de volgende vaststellingen gedaan wat hun prestaties (waterdoorlaatbaarheid en hechting) en uitzicht (kleur en glans) betreft.

BEITSEN

Voor de beitsen werden zowel solventgedragen (alkyd) als watergedragen (alkyd-acryl en acryl) systemen getest. Over het algemeen neemt de dikte van de verschillende systemen jaarlijks met 10 tot 15 μm af. Ondanks deze regelmatige verliezen blijven de prestaties, en met name de waterdoorlaatbaarheid, goed tot een bepaalde minimumdikte (zie Buildwise-artikel 2021/02.11). De belangrijkste verschillen tussen de systemen betreffen de initiële diktes, de veranderingen in de waterdoorlaatbaarheid en de uitzichtsverschillen (zie tabel A):

• voor de solventgedragen alkydsystemen en de watergedragen alkyd-acrylsystemen, aangebracht in lagen van meer dan 100 μm, bleven de prestaties tijdens het volledige verouderingsproces behouden. Afhankelijk van de fabrikant zijn kleine of grote variaties in glans en kleur mogelijk
• bij de solventgedragen alkydbeitsen, die in kleinere diktes aangebracht werden (maximaal zo’n 70 tot 100 μm), namen hun waterwerende eigenschappen al snel af, wat samenhing met een verminderde dikte van de beits. Deze producten moeten dus regelmatiger onderhouden worden
• de acrylsystemen vertoonden een minder goede initiële waterdoorlaatbaarheid. Het is dus aangeraden om hun prestaties na te gaan in functie van de beoogde toepassingen (zie Buildwise-artikel 2018/04.08).

Wat de lichtkleurige of transparante beitsen betreft, werd bij alle geteste producten een voortijdige verwering vastgesteld (zie afbeelding). Deze systemen bieden minder bescherming tegen zonnestraling en vergen een regelmatiger onderhoud (jaarlijks of tweejaarlijks), tenzij hun beschermende eigenschappen aangetoond werden door de fabrikant. Zoals vermeld in Buildwise-artikel 2021/02.11, kunnen de beitsen met tussenliggende kleuren als de duurzaamste beschouwd worden.

VERVEN

Voor de verven werden zowel solventgedragen alkyd- of PU-alkydsystemen als watergedragen acrylproducten getest. De prestaties van de verschillende afwerkingen zijn vergelijkbaar. Sommige systemen kunnen in dunnere lagen aangebracht worden (twee lagen voor een totale droge dikte van ongeveer 90 tot 100 μm) en verliezen minder aan dikte, waardoor hun duurzaamheid gedurende minstens vijf jaar gegarandeerd kan zijn. Tabel B geeft een inschatting van de onderhoudsfrequentie voor verven (of lakken).

Tussen de fabrikanten werden aanzienlijke verschillen vastgesteld, vooral voor de watergedragen acrylsystemen. Hoewel het uitzicht en de prestaties van bepaalde afwerkingen goed behouden bleven, vertonen sommige systemen een voortijdige verwering na een blootstelling van slechts één jaar. Om dit probleem te beperken, kunnen we schilders alleen maar aanraden erop toe te zien dat de gekozen afwerkingen voldoen aan de criteria van de norm NBN EN 927.

BESLUIT

De aard van de ondergrond lijkt het gedrag van verven sterker te beïnvloeden dan dat van beitsen. Bijna alle op grenen geteste afwerkingen en 40 % van de op eiken geteste afwerkingen waren na een blootstelling van drie jaar verweerd. Voor deze ondergronden kan de keuze voor een verf in plaats van een beits betekenen dat er vaker onderhoud nodig is. Deze problemen deden zich niet voor bij sapelli of afzelia (zie Buildwise-artikel 2021/02.11).

De aard van het bindmiddel kan eveneens grote variaties in het uitzicht teweegbrengen. Acrylsystemen hebben doorgaans een zeer goede kleur- en glansstabiliteit. Bij alkyd- of PU-alkydsystemen neemt de glans over het algemeen af, maar bij sommige producten blijft het uitzicht stabiel. Het gedrag van deze systemen is dus afhankelijk van de fabrikant.

Bron: het artikel ‘Onderhoudsfrequentie van afwerkingen voor houten buitenschrijnwerk’ van E. Cailleux, in het Buildwise Magazine van mei-juni 2023. Enkel het originele artikel, te vinden op www.buildwise.be, geldt als referentie.