Tekort aan technische vakmensen groeit snel
In Nederland neemt de vraag naar technisch opgeleide vakmensen door de aanhoudende economische groei sterk toe. Als niet meer jongeren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) een technische opleiding gaan volgen, dreigt het tekort aan technici ieder jaar met 20.000 te groeien. Meer sturing van studenten kan helpen om het tij te keren.
Schoolbesturen zouden hieraan kunnen bijdragen door bv. een numerus fixus op mbo-opleidingen met een lage baankans in te voeren. Ook zal praktijkonderwijs in het mbo een grotere rol moeten krijgen, zodat techniekstudenten gemotiveerd raken en een betere aansluiting op de arbeidsmarkt krijgen. Dit schrijft het ING Economisch Bureau in zijn visie op een betere aansluiting van technisch mbo op de arbeidsmarkt.
“Kennis die vandaag wordt opgedaan, is morgen bij wijze van spreken verouderd. Onderwijsinnovaties laten zien dat we op de goede weg zijn, maar de vraag naar vakmensen groeit sterk. Meer sturing van studenten en een intensievere samenwerking tussen het mbo en het bedrijfsleven zijn goede mogelijkheden om meer techniektalent tot ontplooiing te laten komen”, zegt Ceel Elemans, ING sector banker onderwijs.
De arbeidsmarktkrapte is de jongste acht jaar niet zo groot geweest als nu. De mbo-techniek kent momenteel het grootste aantal ‘krapteberoepen’. Als er niets verandert, worden jaarlijks ongeveer 20.000 vakmensen minder opgeleid dan de markt vraagt. Door duidelijke keuzes in het opleidingsaanbod te maken kunnen scholen meer technische vakmensen opleiden. Zo zouden scholen vaker een numerus fixus kunnen invoeren bij opleidingen met onvoldoende stageplaatsen of onvoldoende arbeidsmarktperspectief. Het systeem van ‘numerus fixus’ wordt in Nederland gebruikt. Als voor een opleiding een numerus fixus bestaat, wordt slechts een beperkt aantal studenten tot die opleiding toegelaten.
Arbeidsmarkt-relevantie
Zij kunnen opleidingen ook vaker schrappen indien er geen regionale vraag meer is naar de diploma’s of als een andere school dezelfde opleiding al aanbiedt. De overheid kan stimuleren dat mbo-scholen hun studenten meer naar kansrijke studies ‘sturen’, bv. door arbeidsmarktrelevantie een grotere rol in de bekostiging te geven. Scholen krijgen nu geen prikkel om op baankansen te sturen. Het Nederlandse mbo staat internationaal hoog aangeschreven, maar de diversiteit in onderwijsresultaten verschilt sterk van school tot school. Hoe beperkter het aanbod van vakmensen, hoe sterker een kwalitatieve mismatch doorwerkt bij bedrijven.
Voortgaande digitalisering vergt de continue aanpassing van mbo-opleidingen op veranderende functie-eisen. Mbo-scholen doen er daarom goed aan om intensiever met bedrijven samen te werken, praktijkonderwijs een grotere rol in de opleiding te geven en meer docenten uit het bedrijfsleven voor de klas te zetten. Ook bedrijven hebben hierin een verantwoordelijkheid. Meer stageplekken, meer werknemers beschikbaar stellen voor onderwijs en meer samenwerking in regionale opleidingscentra zijn zaken waarvoor extra inspanningen nodig zijn.