Zwembad van Jonfosse: technieken die een palm verdienen

De nieuwe infrastructuur zal bestaan uit een semi-olympisch zwembad (25 m) met zes banen, een leerbad, een speellagune, tribunes en — een feit dat zeldzaam genoeg is om te worden vermeld — een openbare badzone. De 2 baden zijn onderworpen aan een verschillend temperatuurbeheer: het ene op 28° en het andere op 30°. En waar het ene een watervolume van 750 ton heeft, is het andere met 250 ton water gevuld. Bovendien is het hoofdbad uitgerust met een overloopsysteem: het water loopt continu over in de goten rond het zwembad, waardoor het hele zwembad binnen 2-3 uur kan worden gefilterd. Eén van de grote uitdagingen was om zo veel mogelijk te filteren, met inbegrip van kleine deeltjes. “Het constante overloopsysteem lost dit probleem op, omdat het het mogelijk maakt om alle kleine deeltjes weg te nemen die kunnen drijven”, legt dhr. Denis Wuilpart, ingenieur bij studiebureau Greisch, uit.

Om de 1.000 ton water in de 2 baden te dragen, rust het hele gebouw op paalfunderingen die 6 tot 7 m lager op zoek gaan naar gesteente. (© photo-daylight.com)

Elke werf brengt haar problemen mee

Zoals vaak het geval is bij renovatieprojecten, hield ook het zwembad van Jonfosse enkele “onaangename verrassingen” in, vooral met betrekking tot vervuilde bodems. Die werden pas na het verlenen van de bouwvergunning ontdekt en resulteerden in het afgraven van de bodem. Dit leverde volumes op die aanvankelijk niet waren voorzien. Deze volumes zijn nog steeds ongebruikt en het is niet duidelijk hoe ze weer benut zullen kunnen worden.

Een andere verrassing is dat er ook een waterprobleem is ontstaan. Het waterpeil in de bodem was immers iets hoger dan verwacht. Het was daarom noodzakelijk om de lagere niveaus te verhogen die worden berekend in functie van de filtergroepen die voor de sluiting van de bovenvloer moesten worden geplaatst.

Luchtbeheer: speerpunttechnologie

Voor dit project kreeg Greisch een volledige opdracht van stabiliteit, speciale technieken, EPB-manager en veiligheidscoördinatie. “Luchtmanagement was één van de centrale punten van het project”, aldus dhr. Wuilpart. Logisch ook, als je weet hoe belangrijk het is om de lucht in een zwembad te filteren met behoud van de juiste temperatuur. Zo werd gebruik gemaakt van een systeem van micro-geperforeerde metalen kokers met zeer hoge luchtinductie. Deze technologie biedt heel wat voordelen: homogene temperaturen, maximaal comfort, complete destratificatie, geen retourkokers, recuperatie van alle interne ingangen, eenvoudige omzeiling van alle mogelijke obstakels, mogelijkheid om grote overspanningen te bereiken en constante luchtmenging. Ze maakt daarnaast ook aanzienlijke kostenbesparingen mogelijk door de luchtstromen van de installatie en de vrije koeling te optimaliseren. Tot slot voorkomt deze technologie de ophoping van chloor in de lucht, aangezien chloramine wordt geëlimineerd.  

De grote ramen zorgen voor een natuurlijke toevoer van licht en warmte. (© Moury).

Warmtekrachtkoppeling

De verlaging van de energiefactuur die vaak zeer zwaar is in zwembaden, is uiteraard een belangrijke factor in het luchtbeheer. Zo draagt een warmtekrachtkoppeling van 180 kW thermisch en 107 kW elektrisch vermogen aanzienlijk bij aan de verwarming van het water. Daarnaast beperkt ook een ontvochtigingssysteem met thermodynamische eenheid (warmtepomp) het energieverbruik van het complex. Bovendien zijn fluctuaties berekend zodat niet alles tegelijk werkt: als je een grote instroom van mensen in de douches hebt, heb je niet noodzakelijk veel mensen in het water. Tot slot is 70% van de bij de bouw gebruikte materialen recyclebaar.

Verlichting

Wat de verlichting betreft, heeft bureau Greisch uitsluitend indirect gewerkt om verblinding te voorkomen wanneer zwemmers op hun rug zwemmen, vooral tijdens wedstrijden. De uitdaging was om alle lichtberekeningen in 3D te modelleren en elke projector een specifieke inclinatie te geven. Hierdoor heeft elke lijn van projectoren haar eigen hellingshoek (70°,80°…). Daarbij werd ook de nodige aandacht besteed aan de locatie van de projectoren, die toegankelijk moeten zijn met een hoogwerker. Dit verklaart de afwezigheid van projectoren op de middelste balk. Het sheddak, gemaakt van metalen tralieliggers op de verticale zijde van het dak, vergroot dan weer de natuurlijke lichtinval in het gebouw.

Bijzondere aandacht voor veiligheid en PBM

Veiligheid is natuurlijk een belangrijk aandachtspunt in dit soort gebouwen. Zo is er bijvoorbeeld een flitssirenesysteem geïnstalleerd voor slechthorenden, zodat zij het lichtsignaal kunnen zien in geval van een brandalarm. Tegelijkertijd maakt een ontruimingsgeluidssysteem het mogelijk om in geval van een probleem een felle sirene te vermijden, zodat het publiek rustige en bedaarde boodschappen te horen krijgt en niet iedereen meteen in paniek op de uitgang afstevent.

Maar de belangrijkste innovatie op dit gebied is het anti-drowning computersysteem. Onderwatercamera’s filmen voortdurend wat onder water gebeurt en sturen de beelden door naar software die is geprogrammeerd om gevaren te detecteren. In dat geval wordt de badmeester gewaarschuwd via een specifieke smartphone en een armband, terwijl de automatische verlichting van de camera’s het betreffende gebied aanduidt.
Om de toegang voor PBM en slechtzienden te vergemakkelijken, is  veel werk gemaakt van contrasten in kleuren en oppervlakken. Een inspanning die veel verder gaat dan de criteria die door de stad Luik worden opgelegd en concreet vorm krijgt in gangen met contrasterende tinten, zwarte strepen onderdaan de muren of pododactiele tegels.

Stabiliteit

Aangezien de watervolumes 1.000 ton water vertegenwoordigen, was het ten slotte noodzakelijk om op dit gegeven te anticiperen in termen van stabiliteit. Het hele complex is gebouwd op paalfunderingen die 6 tot 7 m lager op zoek gaan naar gesteente. Het zwembad zal ook beschikken over een parking met 173 plaatsen die gedeeltelijk boven het zwembad is gebouwd.