33 miljoen € voor Leuvense cultuurinfrastructuur

Toparchitectuur moet hier in dialoog gaan met waardevol erfgoed. De Leuvense infrastructuur voor podiumkunsten heeft een update nodig om aan de hedendaagse en toekomstige noden te kunnen blijven beantwoorden.

Naast de Romaanse Poort aan de Brusselsestraat en vlakbij de Predikherenkerk in het middeleeuwse hart van de stad komt door de herontwikkeling van de ziekenhuissite een grote ruimte vrij. Dit biedt de kans om, in relatie met waardevol erfgoed dat vandaag reeds voornamelijk ingezet wordt voor kunst en cultuur, nieuwe infrastructuur toe te voegen en de hele site uit te werken tot een bruisend kunstenkwartier en een stedelijke ontmoetingsplek. Leuven wil deze unieke locatie een sterke identiteit en uitstraling geven door de kwaliteiten van het erfgoed en het Dijlelandschap te versterken met architectuur en publieke ruimte op topniveau.

Met dit project werkt de stad in samenwerking met projectontwikkelaar Resiterra en de KU Leuven aan de herwaardering van de benedenstad en de ontwikkeling van de Hertogensite, de voormalige ziekenhuissite, tot een demonstratieproject van de ambities van Leuven 2030 en Leuven MindGate: een duurzame stadswijk waar het dna van Leuven, gebaseerd op de interactie tussen Health, Creativity en High Tech, tot leven komt.

Uitgangspunten

Het masterplan Hertogensite en het ruimtelijk uitvoeringsplan leggen al heel wat ruimtelijke randvoorwaarden voor het project vast. Een sterk ontwerp dat de brug slaat tussen stedenbouw, architectuur en publieke ruimte zal cruciaal zijn om het project perfect in te passen in zijn context en de stad te doen slagen in haar opzet. Twee principes dienen als uitgangspunt voor het ontwerp van de nieuwe culturele infrastructuur voor podiumkunsten:

De nieuwbouw moet maximaal aanpasbaar zijn aan de steeds veranderende noden van zowel artiesten als het publiek en de bevolking. Flexibiliteit, moduleerbaarheid, multi-inzetbaarheid en dynamisch gebruik van de infrastructuur zijn cruciaal. De gehele infrastructuur moet kunnen worden ingezet voor een breed spectrum aan cultuurprogramma’s, in een grote verscheidenheid van publieks- en podiumopstellingen en met variabele publiekscapaciteit, en toch telkens ideale omstandigheden bieden op het vlak van onder andere theatertechnieken, akoestiek en comfort.

De podiumkunstensite moet een vrij toegankelijke, levendige en aantrekkelijke plek worden waar iedereen zich thuis kan voelen: een plek die bijdraagt aan sociale verbinding en interactie. Het concept ‘third place’ (cfr. Aat Vos, How to Create a Relevant Public Space) is cruciaal voor het ontwerp van de nieuwe culturele infrastructuur voor podiumkunsten. Om een voldoende levendige en dynamische site te creëren, is een zeer toegankelijke horeca/café/ontmoetingsruimte onmisbaar. Ook het potentieel van het dak van de nieuwbouw als publiek domein is van belang.

De aanleg van het aanpalende openbaar domein behoort eveneens tot de ontwerpopgave. Het is een hele uitdaging om het openbaar domein een cruciale rol te laten spelen in de stedelijke ontmoetingsplek en het ruimtelijk en programmatorisch in te schakelen als verlengde van de nieuwe culturele infrastructuur. Het programma omvat ook een ondergrondse fietsenstalling met plaats voor een 300-tal fietsen. De opdracht die de stad uitschrijft, is tweeledig: het betreft een masterplanstudie voor de volledige podiumkunstensite en een volledige studieopdracht voor de uitvoering van het nieuwbouwproject en de aanleg van het publiek domein.

Multifunctioneel team

Het masterplan voor de podiumkunstensite moet onderzoeken hoe het bovenstaande programma best de relatie aangaat met zijn nieuwe omgeving: het nieuwe plein in de Brusselsestraat op de kop van het winkel- en voetgangersgebied, het nieuwe park tussen de rivierarmen van de Dijle op de Hertogensite, het aangrenzende woon- en commerciële project van Resiterra, de herbestemming van het restant van het Oud Sint-Pietersgasthuis, het toekomstige programma in de Romaanse Poort en de Predikherenkerk en de culturele infrastructuur in de omgeving. Het masterplan moet een strategie aanreiken om deze site uit te bouwen tot een aantrekkelijke stedelijke ontmoetingsplek en doet dus ook uitspraken over een bijkomend programma om deze ambitie waar te maken. Het masterplan moet een sterk kader vormen om dit project perfect af te stemmen op de parallelle en latere projecten in de omgeving.

De studieopdracht omvat alleen het deelproject van de nieuwbouw culturele infrastructuur en de omgevingsaanleg, met name het aanpalende deel van de Brusselsestraat, het plein en de ruimte langs de zijrivier Aa tussen de nieuwbouw, de Romaanse Poort en het Kloosterhotel. De renovatie van het erfgoed behoort niet tot deze studieopdracht. Om duurzaam te kunnen worden geëxploiteerd, zal deze publieke infrastructuur een efficiënt draaiende machine moeten zijn die voldoende flexibel is zodat ze meervoudig gebruik toelaat en zich makkelijk aanpast aan veranderende noden. Aandacht voor akoestiek, eenvoud in beheer, veiligheid en toegankelijkheid zullen daarbij cruciaal zijn. Leuven wil dan ook een proces doorlopen waar architectuurontwerp, functionaliteit en exploitatiemodel constant met elkaar in dialoog gaan.

Dit project wordt een zeer belangrijk stadsproject voor Leuven en de Leuvenaar. Het ontwerpteam zal zich bereid moeten tonen om samen met de stad een proces te doorlopen waarbij burgers, partners en belanghebbenden zeer nauw betrokken worden. Voor dit project is de stad dan ook op zoek naar een team dat heel wat disciplines in huis heeft, maar ook in staat is om die optimaal te doen samenwerken.

De voornaamste disciplines zijn stedenbouw, architectuur, erfgoedzorg, ontwerp van publieke ruimte en infrastructuur, stabiliteit, theatertechnieken, akoestiek, technieken, (brand)veiligheid, toegankelijkheid, duurzaam bouwen en projectmanagement. Een sterke voeling met exploitatie en beheer, communicatie en participatieprocessen is essentieel.