Antwerpen begint met restauratie gerechtshof

De Regie der Gebouwen, de vastgoedbeheerder van de federale overheid, treedt op als bouwheer en opdrachtgever. Zij werkt samen met het studiebureau tv OGA, een tijdelijke vereniging van de studiebureaus HUB, Origin, Bureau Bouwtechniek en RCR en aannemer Artes Group. 

 

De openbare aanbesteding werd net vóór de bouwvakantie goedgekeurd door de ministerraad. Het doel van de renovatie en restauratie is om de beschikbare oppervlakte van het gebouw op een optimalere manier te benutten, zodat Justitie en zijn medewerkers kunnen werken in een efficiëntere, veiligere en duurzamere omgeving.

 

 

Het Antwerpse gerechtshof werd officieel ingehuldigd in 1877. Het pand in eclectische stijl met een neorenaissance-inslag maakte deel uit van de reeks monumentale gebouwen die in de tweede helft van de negentiende eeuw werden opgetrokken langs de Antwerpse Leien. Het ontwerp was van architect Lode Baeckelmans, die zich voor het silhouet van het gerechtshof liet inspireren door het Louvre in Parijs. 

Het gebouw deed 129 jaar lang dienst als gerechtsgebouw en is sinds 1997 beschermd als monument. Na de realisatie van het Justitiepaleis aan de Bolivarplaats in 2006 verhuisden veel gerechtelijke diensten naar het nieuwe gebouw. Daardoor werd het gerechtshof voornamelijk nog voor assisenzaken gebruikt; de laatste zaak vond plaats in oktober 2016. 

 

Na de voltooiing van de werken eind 2022 nemen het Hof van Beroep, het Parket-Generaal, het Arbeidshof, het Auditoraat-generaal en het Assisenhof van Antwerpen er hun intrek. Deze rechtbanken zijn nu gevestigd aan de Waalsekaai in Antwerpen, met uitzondering van het Assisenhof dat zich momenteel in het Justitiepaleis aan de Bolivarplaats bevindt. De daken, de kroonlijsten en de gevels werden door de Regie de Gebouwen reeds gerestaureerd in de periode tussen 2006 en 2012.     

 

 

Het studiebureau tv OGA werd aangesteld om een masterplan uit te werken voor het gerechtshof aan de Britselei. Dit resulteerde in een geïntegreerde studie en ontwerp om het volledige gebouw te renoveren en te restaureren. Voorafgaand aan deze studie werd een bouwhistorisch en materiaal-technisch onderzoek uitgevoerd, wat noodzakelijk was omdat het gaat om een beschermd monument. Er werd ook overleg gepleegd met het Agentschap Onroerend Erfgoed. 

 

Gebruikscomfort, het herstel van daglicht, duurzaamheid en veiligheid zullen voorop staan in het gerenoveerde gebouw. Originele elementen worden gerestaureerd en enkele storende verbouwingen uit het begin van de twintigste eeuw verdwijnen om het oorspronkelijke ontwerp van het gebouw in ere te herstellen. 

Zo wordt de overkoepeling van één van de twee binnenkoeren afgebroken, zodat er een ‘peristilium’ ontstaat: een ruimte in openlucht omgeven door een zuilengang. Deze ingreep zorgt ook voor een grotere lichtinval in de indrukwekkende Salles-des-Pas-Perdus (inkomhal).

 

De daken worden geïsoleerd en het buitenschrijnwerk wordt vervangen door performant schrijnwerk naar historisch model. Daarnaast worden duurzame technieken in het gebouw geïntegreerd, waardoor de energie-efficiënte van het gebouw gevoelig zal toenemen. Waar mogelijk worden materialen en meubilair gerecupereerd en op een andere plek in het gebouw hergebruikt. 

 

Eén van de mooiste en best bewaarde ruimtes is de assisenzaal. Deze ruimte wordt volledig gerestaureerd, met inbegrip van de schilderijen. De zaal krijgt een polyvalent karakter, om tegemoet te komen aan de evoluerende behoeften van de rechtbanken. 

 

 

Er gebeuren ook enkele toevoegingen aan het gebouw. Zo wordt de vierde verdieping waar nu een zolder is, opgewaardeerd tot een volwaardige kantoorverdieping met landschapskantoren. De circulatiewegen voor het publiek, de politie, de magistraten en het personeel worden van elkaar gescheiden. In de voortuin aan de zijde van de Anselmostraat zal een paviljoen opgericht worden waar de gedetineerden op een veilige en discrete manier kunnen binnen en buiten gebracht worden. 

De renovatie- en restauratiewerken worden uitgevoerd door Artes Group. De werkzaamheden starten deze maand en zullen in het tweede semester van 2022 klaar zijn. De verschillende fasen in chronologische volgorde:

•    Interne afbraakwerken

•    Ruwbouwwerken

•    Dak- en buitenschrijnwerken

•    Technische installaties

•    Restauratie interieur en binnenafwerking

•    Aanleg directe omgeving

 

Omdat het vooral gaat om werkzaamheden in het gebouw, zal de geluids- en stofhinder voor de buurtbewoners eerder beperkt zijn. Ook wordt er alles aan gedaan om de veiligheid van fietsers en voetgangers in de buurt van de bouwwerf te garanderen.