Antwerpen engageert zich om in 2050 klimaatneutraal te zijn en dus de uitstoot van fossiele brandstoffen drastisch te verminderen. In het onderzoek daarvoor formuleert de stad nu verschillende duurzame alternatieven om de gebouwen op haar grondgebied fossielvrij te verwarmen.
Eén van de mogelijkheden zijn warmtenetten, waarbij volledige wijken van verwarming worden voorzien dankzij restwarmte of groene warmte. Restwarmte uit industriële schouwen die vandaag in de atmosfeer verloren gaat, kan bijvoorbeeld opgevangen en vervoerd worden in een ondergronds buizennetwerk. Op die manier kunnen verschillende wijken verwarmd worden met een grote centrale verwarming zonder CO2-uitstoot.
Antwerpen maakte eerst een warmtezoneringskaart die uitwijst waar welke technologie het beste werkt: warmtepompen, alternatieve bronnen of hernieuwbaar gas. Deze kaart wordt de leidraad voor het toekomstig warmtebeleid van Antwerpen. “Dankzij dit instrument kunnen we microscopisch inzoomen op verschillende stadswijken en duurzame warmtealternatieven op maat voorzien. Het is een erg dynamisch instrument waarmee we flexibel kunnen omspringen. Op termijn creëren we op die manier fossiel- en CO2-vrije verwarming voor volledige stadsdelen”, zegt schepen voor Leefmilieu Tom Meeuws.
Negen warmtenetten
Op basis van de warmtezoneringskaart definieert het plan van aanpak negen zones met een hoog potentieel voor warmtenetten. Het gaat om Linkeroever, het Eilandje, de omgeving van Nieuw Zuid, Kiel, Fruithoflaan, Stuivenberg, de omgeving Luchtbal/Rozemaai, de omgeving van de Kaaien, en de Ringzones Oost en Zuidoost. Om deze proefzones te bepalen, werden verschillende criteria naast elkaar gelegd:
• locaties waar het technisch haalbaar en economisch gunstig is om een warmtenet aan te leggen, en waar een ander concept moeilijker haalbaar is;
• zones met voldoende grote verbruikers die op korte termijn kunnen worden aangesloten, zoals overheidsgebouwen, sociale woningen en bedrijven;
• zones met een potentiële warmtebron of grote warmteleiding in de buurt;
• zones waar grote infrastructuurwerken en/of renovatiewerken gepland staan om de aanleg van een warmtenet te kunnen vergemakkelijken.
"Bij nieuwe wijkontwikkelingen zoals Nieuw Zuid en de Slachthuissite bijvoorbeeld, is vandaag al een aansluitverplichting opgenomen in het ruimtelijk uitvoeringsplan (rup). Als stad willen we immers inspelen op de duurzame oplossingen van de toekomst. Zodra er effectief een warmtenet ligt, kan dus via vergunningen de aankoppeling aan het warmtenet verzekerd worden", verklaart schepen van Stadsontwikkeling Annick De Ridder.
Na goedkeuring door de gemeenteraad zal de stad de warmtenetten concretiseren en uitrollen. Dat gebeurt samen met Fluvius, het Havenbedrijf Antwerpen, Fineg, de provincie Antwerpen en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij. Door financieel bij te dragen in de kosten, zet Antwerpen ook het licht op groen voor de aanleg van een leidingenkoker onder de Royerssluis. Zo kan bekeken worden welke mogelijkheden er zijn om restwarmte van de petrochemiebedrijven langs de Scheldelaan in de richting van de stad te transporteren.
“De restwarmte vanuit de haven kan inderdaad een belangrijke schakel vormen in dit verhaal. Restwarmte is een slim inzetbare bron waarbij energie gerecupereerd wordt die anders verdwijnt in de omgeving. We zouden op die manier een grote warmteverbinding kunnen realiseren tussen haven en stad", besluit Tom Meeuws.
De warmtezoneringskaart staat ook
online: