Antwerpse Hofkamer opent deuren na jarenlange restauratie
Na enkele jaren van restaureren opent de Hofkamer aan de Antwerpse Oude Beurs opnieuw de deuren. De Hofkamer, een unieke achttiende-eeuwse pronkkamer, is gelegen in de tuin van Den Wolsack, een patriciërswoning in het hart van de stad. Ze is gerestaureerd met respect voor haar verleden om net zoals in 1772 te stralen als ontvangst- en vergaderruimte. Met een pronkkamer toonden ondernemers uit die tijd graag hoe rijk en succesvol ze waren. De Hofkamer is op 10 september in avant-première te bezoeken tijdens de komende Monumentendag.
De Hofkamer kent een erg rijke geschiedenis waarvan de vroegste sporen uit het midden van de vijftiende eeuw dateren. Het complex maakte sindsdien heel wat verbouwingen mee waarvan vandaag nog steeds sporen zichtbaar zijn. Toch zijn het vooral de ingrepen uit 1772 die het pand zijn monumentale karakter gaven: de rijke François Adrien Van den Bogaert vormde het achterhuis toen om tot een kantoor en een pronkruimte.
Alle kamers werden afgewerkt met beschilderde doeken. De plafondschildering ‘Goden op de Olympusberg’ op het gelijkvloers vormde de kroon op het werk. Wie de fraaie trompe-l’oeil plafondschildering destijds heeft gemaakt, is niet bekend. Op de eerste verdieping konden gasten zich vergapen aan het boekentoilet. Zowel het boekentoilet als de metersgrote plafondschildering in de ontvangstruimte zijn unieke stukken die de rijkdom en de wijsheid van de gastheer moesten benadrukken.
In 2002 kwam het inmiddels verwaarloosde complex in bezit van de vzw Stichting Vlaams Erfgoed (later Erfgoed Vlaanderen) die het hoofdgebouw beperkt restaureerde en er kantoorruimtes van maakte voor enkele erfgoedorganisaties. In 2013 startte Herita, de opvolger van Erfgoed Vlaanderen, met de restauratie van de Hofkamer. Er werd gekozen om de aanblik van het gebouw terug te brengen naar hoe het eruit zag in 1772.
Eerst werden de gevels en de daken onder handen genomen. Ook het interieur kreeg een grondige opknapbeurt. De schouwen werden gerestaureerd, de vloeren werden hersteld en teruggeplaatst, de Goden op de Olympusberg keerden dankzij een restauratie terug na een lange afwezigheid en het boekentoilet op de eerste verdieping werd geconsolideerd.
De authentieke wand- en plafonddoeken op de eerste verdieping waren door de tand des tijds zodanig toegetakeld dat ze niet meer gerestaureerd konden worden. Daarom kreeg deze volledige ruimte een hedendaagse artistieke invulling door de Belgische kunstenaar Koen van den Broek. Het werk van van den Broek gaat in tegen de lieflijke voorspoed van de plafondschildering op de benedenverdieping. Grote explosieve kleurvlakken en vloeibare vormen, maar net zo goed realistische elementen nemen de ruimte in.
De totale kostprijs van de restauratie bedraagt 1,6 miljoen €. Herita kon hiervoor een beroep doen op subsidies van de Vlaamse overheid. Daarnaast ontvingen de erfgoedorganisatie voor 140.000 € giften van particulieren en van het Fonds Baron Suetens en de Eric Suy-prijs. In 2018 is de heraanleg van de tuin gepland; om die werken te financieren werkt Herita momenteel achter de schermen aan een crowdfunding-actie.
Herita integreert de pronkkamer in haar werking als verbindende functionele en culturele schakel in de stad. De gelijkvloerse en de eerste verdieping kunnen vanaf dit najaar worden gebruikt en gehuurd als ruimte voor workshops, seminaries, vergaderingen of recepties. De Hofkamer is alleszins een centraal gelegen en prestigieuze locatie: de bovenverdieping biedt uitzicht op de toren van de Antwerpse kathedraal. Vanaf juni 2018 kan elke liefhebber de Hofkamer komen bewonderen. De deuren worden dan geopend in het kader van het project ‘Vlaamse Meesters in situ’, een organisatie van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen.