Architecten zien technologie niet als bedreiging
Architectenbureaus zien technologische en digitale ontwikkelingen vooral als een kans en niet of nauwelijks als een bedreiging. Volgens hen zullen vooral augmented reality, virtual reality en het 3D-printen van bouwcomponenten de komende vijf jaar doorbreken. Architectenkantoren vinden het waarschijnlijk dat binnen vijf jaar de algemene prestaties van een gebouw zoals klimaatbeheersing, energieprestaties en onderhoud door middel van sensordata inzichtelijk gemaakt kunnen worden. De architecten zijn minder overtuigd van het directe nut van sensoring, big data, het internet of things en mass customisation.
Dat blijkt uit een onderzoek van de BNA, de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus, een netwerk dat bijna 1.200 architectenbureaus groepeert.
“Het is positief dat architecten de technologie omarmen en beschouwen als een kans in plaats van een bedreiging. Het is belangrijk om als architectenkantoor up-to-date te blijven en goed te kijken hoe je de technologische ontwikkelingen kunt benutten. De BNA ziet het toepassen van technologie als één van de speerpunten om haar leden te ondersteunen”, aldus Alexander Pastoors, beleidsmedewerker ontwerpproces en techniek.
Ook parametrisch ontwerpen wordt door veel architectenbureaus gezien als een interessante technologische ontwikkeling. Uit het onderzoek blijkt dat een derde van alle architectenbureaus gebruikmaakt van parametrische software. Dit gebeurt vooral bij de grotere kantoren, waarvan zowat 70% hier al mee werkt. Geïnformeerd of parametrisch ontwerpen is een ontwerpproces waarbij op basis van data of relaties tussen onderdelen een ontwerp kan worden gegenereerd.
Naast het ontwerpen van complexe geometrie en constructies biedt parametrisch ontwerp ook mogelijkheden om tot in een laat stadium van het ontwerpproces wijzigingen in een responsief model door te voeren. Dit proces van ‘design by performance’ stelt architectenbureaus in staat om snel en prestatiegericht modellen te genereren, verschillende interventies en scenario’s te testen, prestaties inzichtelijk te maken en op die manier als ontwerper meerwaarde te creëren voor opdrachtgevers. Je kan het maximale uit iedere opgave halen in plaats van handmatig slechts een aantal mogelijkheden te schetsen.
Door de inzet van algoritmes die door de architect in samenwerking met programmeurs worden gemaakt, kunnen ontwerpen worden gegenereerd in plaats van deze zelf te maken: dat is generatief ontwerp. De rol van de architect verandert hierdoor gedeeltelijk in die van een soort hoofdredacteur. Uit alle mogelijke modellen dient een optimale oplossing gekozen te worden. Tevens stelt het de architect in staat om zijn tijd efficiënt te besteden aan andere aspecten van het gebouw. Daarnaast is het veel eenvoudiger om later in het proces relaties tussen ruimtes of afmetingen te wijzigen, aangezien het dynamische gebouwmodel in real time meebeweegt in het ontwerpproces.
Er zijn vele verschillende manieren om met parametrische ontwerpsoftware aan de slag te gaan. Naast plugins die je in reguliere 3D-software kan toepassen zijn er verschillende modelleerpakketten beschikbaar: Zo zijn er Digital Project, ontwikkeld door Gehry Technologies om de complexe architectuur van Frank Gehry bouwbaar te maken, of Grasshopper, één van de meest populaire en toegankelijke plugins voor onder andere Rhinoceros dat al veelvuldig door studenten wordt toegepast. Autodesk 3DStudioMax: laat naast parametrisch modelleren ook renderen en visualiseren toe. Autodesk Revit en ArchiCad zijn 3D BIM-softwarepakketten waarmee parametrische modellen kunnen worden opgezet.
Virtual Reality als ontwerptool is straks niet meer weg te denken. Sommige producten zijn te groot om in 3D te printen. Bij een gebouw, een wijk, een landschap of een ander groot object zijn andere technieken nodig om volledig te ervaren hoe deze objecten (her)ontworpen kunnen worden, om de optimale uitkomst te bereiken. Virtual reality (vr) is een techniek die kan bijdragen tot het ontwerpproces, en deel kan uitmaken van het arsenaal van ontwerptools van de creatieve industrie.
De Technische Universiteit Delft initieert daarom een praktijklab voor virtual reality. Het Vrdml (Virtual reality design methods lab) focust op het gebruik van virtual reality in het ontwerpproces, zowel bij het ontwerpen van de start als bij het aanpassen en hergebruiken van bestaande gebouwen, wijken en landschappen. Het lab heeft de ruimte, de uitrusting en de mensen om vr als nieuwe technologie te laten werken. Door van het fieldlab gebruik te maken krijgen kleine en middelgrote bedrijven de kans om samen met de TU Delft nieuwe toepassingen te ontwikkelen die de concurrentiewaarde van hun ontwerpbureaus verhogen in de (inter)nationale markt.