Beliris: 25 jaar jong en heel wat projecten op stapel

Alles begint bij de staatshervorming van 14 januari 1989, toen de competenties beheerd door de nationale ministers werden overgedragen naar de nieuwe Gewesten. De bouw van de Belliardtunnel, onmisbaar voor de ontwikkeling van het gewest, was toen in volle gang. Maar de kosten die hieraan verbonden waren, bleken te zwaar voor de nieuw gevormde entiteit. Vandaar dat de federale overheid toestemde om zowel fondsen als expertise ter beschikking te stellen. Op 15 september 1993 werd het samenwerkingsakkoord getekend dat zou leiden tot het ontstaan van Beliris. Sindsdien werden, in het kader van dit akkoord, niet minder dan 1.500 projecten gerealiseerd voor een totaal bedrag van 2 miljard €.

Een kwarteeuw later staan heel wat projecten op stapel. De uitbreiding van de Brusselse metro, een competentiepool voor de bouwsector, het fiets-GEN, het LIC (Learning & Innovation Center van de VUB/ULB) enz. zijn slechts enkele voorbeelden van de dossiers die de komende jaren afgehandeld zullen worden.

Focus op mobiliteit

De nieuwe bijakte, de dertiende al ondertussen, werd voorgesteld door Didier Reynders, vicepremier en voogdijminister van Beliris, en Rudi Vervoort, minister-president van het Brusselse Gewest, als vertegenwoordigers van het samenwerkingscomité dat het nieuwe initiatievenprogramma voor 2018-2018 opstelde. Het zal geen verrassing zijn dat één van de belangrijkste punten van de nieuwe bijakte de verhoogde aandacht voor mobiliteit betreft.

Beliris gaat daarmee terug naar zijn roots, aangezien hij 25 jaar geleden ontstaan is met de bouw van de Belliardtunnel. De nieuwe bijakte bestaat voor 39% uit mobiliteitsprojecten, met name initiatieven die het openbaar vervoer en de zachte mobiliteit bevorderen. Zo investeert Beliris voor de toekomstige metrolijn 3 alleen al 50 miljoen € per jaar gedurende 10 jaar.

Culturele projecten en erfgoed maken 18% van bijakte 13 uit. De expertise van de bouwteams van Beliris zal onder meer aangewend worden voor de renovatie van een deel van het Museum voor Schone Kunsten en de musea van het Jubelpark, de Muntschouwburg, de Bozar, het Jubelpark en de tuinen en abdij van Vorst.

Goed onderbouwde expertise

Maar bijakte 13 zet op nog vier domeinen in: prioritaire zones en publieke ruimten, groene ruimten, opwaardering van wijken en diverse infrastructuren. Alles samen is dit goed voor zo’n 666 miljoen €. Het zal duidelijk zijn dat de teams van Beliris in die 25 jaar van grote werken heel wat expertise hebben opgebouwd: van tunnels bouwen en verkeersaders heraanleggen tot stations verbouwen en wandelpaden creëren, maar ook het Brusselse erfgoed restaureren, culturele instellingen verbeteren, wijken opwaarderen, parken heraanleggen enz.

En om Brussel beter van dienst te kunnen zijn, zorgt Beliris ervoor dat hij mee is met de recentste ontwikkelingen in de bouwsector, zoals het bouwwerkinformatiemodel (BIM), TOTEM (de nieuwe tool om milieuprestaties van gebouwen te verbeteren), software voor kwaliteitscontrole op de werf, de techniek van deconstructie tijdens de afbraak inzetten om zo veel mogelijk bouwmateriaal te recupereren, de kringloopeconomie,… Met het aantal projecten neemt ook het aantal personeelsleden van Beliris toe. In 25 jaar tijd is het team gegroeid van 7 tot 115 medewerkers. En dat cijfer zal nog toenemen met de uitbreiding van de metrolijn van het Noordstation.

Mobiliteit

Mobiliteit vormt dus het belangrijkste punt van het programma, met een budget van 250 miljoen €. Enkele voorbeelden:

De uitbreiding van het metronet blijft het speerpuntproject van dit domein, met een jaarlijks budget van 50 miljoen in het kader van een engagement van tien jaar van de federale staat. Ook het bouwheerschap voor het ontwerp en de uitvoering van de uitbreiding van lijn 3 tussen het Noordstation en Bordet werd toevertrouwd aan Beliris in zijn hoedanigheid van openbare ontwikkelaar van grote infrastructuurwerken. Beliris beheert eveneens de opportuniteits- en haalbaarheidsstudie voor de zuidelijke uitbreiding naar Ukkel en Vorst. Doelstelling: de pertinentie en het beste traject bepalen.

De herinrichting van de Centrumlanen wordt voortgezet.

De herinrichting van de Ninoofsepoort gaat ook door met onlangs de start van de werken voor het park en het vrijgeven van een groot deel van de werfzone.

Het programma omvat eveneens de bouw van een aangename verbindingsweg tussen het nieuwe ziekenhuis, het metrostation Alma en de wijken rond het academisch ziekenhuis Saint-Luc. Meer dan 18 miljoen € werd uitgetrokken voor dit initiatief.

Na de voorstudies omtrent de toegankelijkheid van de GEN-stations, in samenwerking met Infrabel en de NMBS, wordt een herinrichtingsprogramma gelanceerd van hun omgevingen, op initiatief van het Brusselse Gewest. Er moeten bruggen en wegen worden aangelegd. Een budget van 10 miljoen € werd vastgelegd om deze projecten uit te voeren.

Bijna 9 miljoen € werd voorzien om tegemoet te komen aan de nood aan een fiets-GEN. Dit project heeft als doel om een geheel aan fietspaden met elkaar te verbinden en nieuwe paden aan te leggen.

Voorts is er geld voorzien voor de studies voor de bouw van een tunnel onder het Meiserplein (9 miljoen).

De Picardbrug zal worden gebouwd tegenover Thurn & Taxis. De werken werden besteld en zullen over niet te lange tijd starten. Daarvoor wordt een budget van 9,5 miljoen € voorzien.

Cultuur en erfgoed

Bijna één vijfde van de middelen wordt hiervoor ingezet, namelijk 113 miljoen €. Enkele voorbeelden:

De renovatie van de infrastructuren van Bozar. De studies voor zaal M en Studio werden toegekend. Hiervoor wordt een bedrag van 6,45 miljoen € uitgetrokken.

Na de renovatiewerken in de ateliers van De Munt start Beliris een nieuwe interventie met de bouw van een tunnel tussen de ateliers en het theater. Dat zal het gebruik van zware vrachtwagens in het centrum voor het vervoer van decorstukken vermijden. Daarna volgen nog de bouw van een kostuumreserve en de renovatie van de gevels van de schouwburg. Budget: 3,4 miljoen € tot en met 2019.

Het merendeel van de middelen in het domein erfgoed en cultuur wordt gewijd aan de ondersteuning van het masterplan voor de renovatie van de musea in het Jubelpark en het museum voor Schone Kunsten, in samenwerking met de Regie der Gebouwen. Beliris reserveerde hiervoor 70 miljoen €, waarvan 15 miljoen al werd vastgelegd voor de renovatie van de daken.

De restauratie van de Abdij van Vorst en haar tuinen zal eveneens worden uitgevoerd (9,3 miljoen €).

Er wordt voort werk gemaakt van de redding van het Koninklijk Conservatorium van Brussel, met de recente opdracht om de studies toe te kennen voor een bedrag van 2,35 miljoen €.

Prioritaire zones en publieke ruimten

Het Brusselse Gewest moet ook de uitdaging van de territoriale ontwikkeling aangaan. Beliris zal deze visie realiseren met een budget van 73 miljoen € door projecten te ontwikkelen die strategische zones nieuw leven zullen inblazen. Enkele voorbeelden:

Heraanleg van het Koningsplein. De vergunning werd ingediend en het openbaar onderzoek wordt momenteel afgerond. De waterdichtingswerken boven het Coudenbergpaleis, de heraanleg van de openbare ruimte, maar ook de verlichting van de neoklassieke gevels en die van het Museumplein zullen volgend jaar worden uitgevoerd. Budget: 5,5 miljoen €.

In de kanaalzone, waarnaar alle aandacht uitgaat, zal Beliris de omgeving van het Biestebroeckdok volledig omvormen, met een herindeling van de wegen en de creatie van groene ruimten. De opdrachten voor de studies zullen binnenkort worden gepubliceerd. Er is sprake van een investering van meer dan 30 miljoen €, gespreid over een periode van 6 tot 8 jaar. Momenteel beschikt Beliris over een budget van bijna 5 miljoen € voor de studies van het ontwerp en de inrichting van de Vanderveldesquare en het Grondelplein.

Een andere zone waarvoor Beliris werd gevraagd tussen te komen en die een diepgaande renovatie zal ondergaan, is Josaphat. Het verlaten terrein van het vroegere station zal een nieuwe wijk worden. De bijdrage van Beliris focust op de inrichting van de infrastructuren om de NMBS-halte toegankelijk te maken voor de bewoners van de nieuwe wijk en de omringende buurt, en de creatie van een aantrekkelijke en functionele (wegenis, riolering, nutsvoorzieningen …) stadsbuurt die in verbinding staat met de omliggende zones. Voorts zal ook een park van 2,8 ha worden aangelegd en twee fiets- en voetgangersbruggen over de spoorweg worden gebouwd. In bijakte 13 is hiervoor 23 miljoen € voorzien.

Mediapark in de Reyerswijk: 3,7 miljoen voor de omgeving en voor collectieve uitrustingen.

Voorts is een budget voorzien voor de vernieuwing van het rondpunt Schuman (7,8 miljoen).

Groene ruimten

Brussel telt tientallen parken en groene eilandjes. Beliris investeert al 25 jaar in het behoud en de creatie van groene ruimten door wandelpaden te vernieuwen, nieuwe beplantingen uit te voeren, speelpleinen te creëren of te renoveren, stadsmeubilair te voorzien, de strijd tegen erosie en waterbeheer … In bijakte 13 wordt hieraan 38,5 miljoen € gewijd.

Zo heeft Beliris begin september de restauratie gestart van de omheining en de kunstwerken in het Jubelpark, dat heel wat kunstwerken en andere artisanale pronkstukken (standbeelden, smeedwerk, zuilen …) herbergt. Volgende stappen: de verlichting van de gebouwen en arcades, en de studie voor een grondige renovatie van het park. Meer dan 19 miljoen € wordt aan dit project gewijd.

Zo’n 70 ha groene ruimte werd in het programma opgenomen voor renovaties of nieuwe inrichtingen, waaronder de reeds vermelde restauratie van de tuinen van de Abdij van Vorst en de renovatie van het park van Vorst (13 ha) waarvoor de vergunningsaanvraag werd ingediend, terwijl het bestek dat momenteel wordt opgesteld binnenkort klaar zal zijn voor publicatie. Het voorziene bedrag is iets meer dan 6 miljoen €. Daar komt nog bijna 4 miljoen € bij voor het Dudenpark (22,2 ha) en het Jupiterpark (2,6 ha).

De renovatie van de Bekokaai en de Materialenkaai zal de omgeving van het kanaal opnieuw aantrekkelijker maken, met een goede bereikbaarheid voor fietsers en voetgangers, met name dankzij de Picardbrug. Een nieuw park van 2,8 ha zal worden aangelegd. De vergunning werd verkregen en de opdrachten voor de werken, goed voor zo’n 8 miljoen €, zullen binnenkort gepubliceerd worden.

Heropleving van wijken

Sinds 2001 streeft Beliris de heropleving na van de meest kwetsbare wijken van Brussel, door de volledige heraanleg van wegen, de inrichting van ontspanningsplekken, veiliger verkeer en, meer in het algemeen, de verfraaiing van de leefomgeving. Bijna 80 miljoen € is hiervoor voorzien in bijakte 13, gelijk verdeeld over wijkcontracten en sociale woningen.

De renovatie/bouw van sociale woningen, goed voor een bedrag van meer dan 38 miljoen €, is een ander luik van dit  programma. Diverse opdrachten zullen binnenkort worden gepubliceerd: werken voor Relais in Elsene en Peterbos in Anderlecht, en de studies en werken voor de Pottenbakkersstraat in de stad Brussel. De renovatie van de woningen in de L’Olivierstraat in Schaarbeek gingen onlangs van start.

Diverse infrastructuren en aankoop van terreinen

Wie woont, werkt of studeert in Brussel, profiteert mee van de infrastructuren die het gewest ter beschikking stelt. Vandaar dat Beliris in collectieve uitrustingen investeert. Bijna 90 miljoen € wordt hiervoor voorzien in bijakte 13. Enkele voorbeelden:

◊ Beliris publiceerde begin september het bestek voor de volledige renovatie van het zwembad van Elsene. De werken zouden binnen een jaar van start moeten gaan voor een budget van 7 miljoen €.

◊ De oude bibliotheek heeft afgedaan, in de plaats komt een nieuw concept, een centrum van kennis maar ook van uitwisseling en netwerken dat openstaat voor de wereld. Beliris trekt daartoe een nieuw gebouw van 9.000 m2 op, waarin de technische bibliotheken van de VUB en de ULB worden samengebracht. De vergunningsaanvraag voor het LIC (Learning & Innovation Center) wordt binnenkort ingediend. Uiteindelijk zullen 14.000 studenten en onderzoekers profiteren van de mogelijkheden van deze nieuwe infrastructuren. De financiële investering van Beliris loopt hier op tot 19,5 miljoen €.

Competentiecentrum voor de bouwsector

Met de te hoge werkloosheidscijfers in Brussel – in sommige wijken zelfs tot 40% - is naast mobiliteit ook opleiding een belangrijke uitdaging voor het Brusselse Gewest. De bouwsector, die momenteel te kampen heeft met een chronisch tekort aan geschoolde arbeiders, zal worden ingezet om de talrijke projecten in wording tot een goed einde te brengen. Om die opdracht te kunnen uitvoeren, moet ingegrepen worden. Vandaar dat Beliris 15 miljoen € uittrekt voor de aankoop van een terrein en de creatie van een opleidingscentrum voor beroepen uit de bouw. Aanvullende budgetten moeten het project, dat wordt uitgevoerd in samenwerking met de bedrijven, vakbonden, Actiris, VDAB en Bruxelles-Formation, nog verder aandikken. Het centrum zal kwaliteitsvolle opleidingen aanbieden die direct toegang geven tot de arbeidsmarkt.

Nog wat opleiding en tewerkstelling betreft rondt Beliris ook de bouw af van een opleidingscentrum gewijd aan industriële knelpuntberoepen in Anderlecht. Vanaf volgend jaar zullen 500 leerlingen hier opgeleid worden voor jobs die werkzekerheid bieden.Voor dit project werd een ongekende samenwerking opgezet tussen de privésector, de Brusselse diensten voor arbeidsbemiddeling (Actiris) en opleiding (Bruxelles-Formation en VDAB Brussel) en het sectorale opleidingscentrum Iris Tech+. In het nieuwe gebouwen zullen o.a. opleidingen worden aangeboden tot lasser, liftenbouwer en –hersteller, hvac-expert, computer-aided design, metaalbewerker …

Bouwteam

Om die talrijke projecten te coördineren, werkt Beliris met bouwteams. Elk team bestaat uit een projectleider (architect/ingenieur), een jurist, een werfcontroleur en een financieel beheerder. Het bouwteam werkt elke dag samen om het programma voor een project op te stellen, de uitvoering van de studies of de werken op de bouwwerf te coördineren. Dit systeem heeft het dubbele voordeel dat het het projectbeheer dynamischer maakt en het initiatief vanuit diverse invalshoeken — technische, administratieve, financiële en juridische aspecten — bekijkt. Aan expertise geen gebrek dus. Daar heeft Beliris de voorbije 25 jaar hard aan gewerkt …