Duurzame woning in aarde in combinatie met staal en beton
Tijdens de Dag van Architectuur op 10 september kunnen alle architectuurliefhebbers kennismaken met in totaal 125 ecologische en duurzame woonprojecten. In Tienen realiseert architecten- en ingenieursbureau AST 77 een herenwoning op de Anemoon, de site van het voormalige Provinciaal Internaat. Met rondleidingen en workshops zal meer duiding worden gegeven over het gebruik van aarde (grond) als bouwmateriaal in de architectuur.
Peter Van Impe, zaakvoerder van AST 77, betrok bij de realisatie van zijn privéwoning een groot team experts en tastte daarbij de ‘grensverleggende’ mogelijkheden af van het bouwen in bouwteam. Hij stelt zijn project open voor het publiek en zal toelichting geven over het bouwproces en de gehanteerde samenwerkingsvormen tussen de verschillende bouwpartners.
Architectuur staat uiteraard voor meer dan bouw- en stapelwerk. De ontwerper moet kennis hebben van klimaat en bodemgesteldheid van praktische kennis van materialen en constructievormen en van de wijze waarop dit alles samenkomt in de bouw van een huis. Een architect moet dus van heel wat markten thuis zijn, wat zowel een probleem als een enorm potentieel oplevert. Niemand kan al deze kennis volledig beheersen. Goede architectuur begint daarmee niet zelden met de aanvaarding van de onvolledigheid van de eigen kennis en het aanboren van de expertise van anderen.
De herenwoning op de Anemoonsite in Tienen is ontworpen binnen de krijtlijnen van het vernieuwende beeldkwaliteitsplan voor deze site, opgemaakt door B-architecten in samenwerking met Omgeving. Het masterplan bestaat uit zes woonzones, elk met een eigen sfeer en aangepaste woontypologie, gegroepeerd rond de voormalige atletiekpiste die binnen het nieuwe plan ingericht wordt als centrale groene verblijfsruimte. De herenwoning is één van de zes typologieën.
Duurzaam bouwen
“Het structurele basismateriaal van de door AST 77 ontworpen duurzame woning is aarde in combinatie met staal en beton. Aarde heeft namelijk een zeer lage impact op het milieu en heeft excellente thermische en constructieve eigenschappen. Daardoor heeft het materiaal een groot potentieel voor duurzaam bouwen. Vanuit die optiek wilden we de ter plaatse ontgonnen grond hergebruiken. Samen met BC studies werd onderzocht hoe de aanwezige kleileem aangewend kon worden voor het bouwen”, aldus Peter Van Impe.
“Dit resulteerde in een 15 m hoge centrale stampleemwand, één van de hoogste ongebonden stampleemwanden in Europa. Alle bouwpartners beseften bij aanvang dat dit een innovatief en experimenteel bouwproces zou worden, maar het intensief en interactief delen van de kennis, het ambacht, de techniek en de verantwoordelijkheden heeft dit imposante resultaat mogelijk gemaakt”, zegt de zaakvoerder van AST 77.
De aardewand vormt de centrale kern van de woning. De drie losstaande buitenwanden worden er met staalplaatvloeren aan gekoppeld. De 50 cm dikke buitenwanden zijn zowel langs de binnen- als de buitenzijde opgetrokken in baksteen (gebakken aarde) toegepast in een enkel en dubbel Vlaams verband met terugliggende voeg.
Glas
De woning vormt de westelijke kop van de aaneengesloten rij van twaalf herenwoningen. Als kop van deze rij maakt de woning de overgang tussen de Anemoonsite en het naastliggende 11 ha grote publieke Vianderpark. De westelijke gevel van de woning bestaat volledig uit glas. De ‘kop’ opent zich zo naar zijn omgeving waardoor het lijkt alsof de natuur binnendringt tot in het interieur.
Langs buiten zorgt het spiegelende glas voor privacy en confronteert het de voorbijgangers met een impressionante reflectie van de populieren van het Vianderpark en het natuurtafereel daarachter. De grote populieren vormen daarenboven een perfecte natuurlijke zonwering tegen de laag invallende avondzon. Het is een mooie synergie tussen gebouw en natuur. De woning is ontworpen als een ‘duurzaam maatpak’. De buitenschil is bepaald, maar het plan en de invulling zijn vrij en volledig aanpasbaar aan de evoluerende woonwensen van de huidige en toekomstige bewoners.