Dynamische gevel is eyecatcher van Leopold Views in Evere
Een kantoorgebouw in Evere kreeg een volledige herbestemming als woontoren met 201 appartementen. De rode Leopoldtoren uit 1976 werd ruim 40 jaar later herdoopt tot Leopold Views en eist al even prominent als vóór de metamorfose z’n plek op in de omgeving. Dit keer is het de strakke witte bouwschil met ruime terrassen die de aandacht trekt, afgewerkt met opvallende, geperforeerde (schuif)panelen. Die werden door de projectcel van Renson op maat uitgewerkt op basis van de wensen van de architect.
“Wij wonnen de architectenwedstrijd die voor dit project uitgeschreven werd en namen de uitdaging aan om dit kantoorgebouw om te bouwen tot een moderne woontoren. We zagen dit als een mogelijkheid om uit te pakken met een nieuwe manier van leven in de stad die collectief wonen rijmt met het individuele. En dat uit zich duidelijk in de privé-terrassen, afgewerkt met decoratieve schuifpanelen die de bewoners toelaten om hun eigen stukje gevel naar wens te moduleren”, stelt projectarchitect Sébastien Zigrand van Architectesassoc.
Geen sprake dus van een onpersoonlijke woontoren, want dankzij het gebruik van de schuifpanelen door de bewoners ziet Leopold View er op elk moment van de dag anders uit, telkens weer uniek. “De terrassen van elk appartement zijn uitgerust met een aantal geperforeerde schuifpanelen die de bewoners naar wens kunnen verschuiven. De schuifpanelen doen niet alleen dienst als zonwering en beschutting maar bepalen ook mee het zicht van de buitenste schil van het gebouw. Het feit dat iedere bewoner de panelen willekeurig kan positioneren op zijn terras creëert telkens opnieuw een ander uitzicht van de gevel. Om de terrassen onderling van elkaar te scheiden werd ervoor gekozen om een vast paneel te plaatsen. Hierdoor worden verticale vaste lijnen gecreëerd in de façade waartussen de schuifpanelen dan kunnen verplaatst worden”, weet projectingenieur Davy De Vetter van Customized Solutions bij Renson.
Schuifpanelen op maat
De architect werkte reeds bij vorige projecten met schuifpanelen, maar nooit eerder maakten die zo een omvangrijk deel uit van de gevel als hier. “Zoals bij elk project het geval is, waren ook dit keer verschillende fabrikanten in de running om ons specifiek idee over de geperforeerde schuifpanelen uitgewerkt te krijgen. Renson kwam als winnaar uit de bus omdat het zich heel flexibel opstelde om het voorgestelde idee in de praktijk omgezet te krijgen”, blikt Sébastien Zigrand terug. “Samen met Matexi waren wij als bouwheer nauw betrokken bij de vele technische vergaderingen over deze gevelelementen. De technische aanpak en het oplossingsgerichte denken hebben – samen met de snelheid van handelen – absoluut een beslissende rol gespeeld om deze opdracht toe te wijzen aan Renson”, beaamt Koen Vercaempt van Sibomat.
“Op basis van hun standaard Loggia-schuifpanelen verfijnden ze hun technieken, net als de mogelijkheden om het plaatwerk te personaliseren. Zo konden we gaan voor geplooid plaatwerk met perforaties tot bijna tegen de rand, specifiek ontworpen voor dit project volgens een horizontale variatie die het licht filtert op het terras en tegelijk een gedrapeerd effect geeft aan het gebouw. Bovendien slaagden de projectingenieurs van Renson erin te vermijden dat rondom elk paneel een kader zichtbaar was en werd er een speciale matrijs ontworpen om de gewenste perforaties te kunnen maken, exact zoals gewenst”, licht Sébastien Zigrand nog toe.
“We ontwikkelden samen met de leverancier van de geperforeerde platen een gloednieuwe ponsmatrijs met een gatenpatroon aangepast aan de breedte van zowel de schuifpanelen van 1.250 mm en een tweede voor de afgeronde hoekpanelen van 850 mm breed in de bocht. Van de klassieke frames van onze Loggia-panelen stapten we voor dit project ook af omdat daarbij rondom elk paneel een rand van 40 mm zichtbaar zou blijven, net als de klinknagels waarmee het plaatwerk bevestigd zou zijn. In plaats daarvan bedachten we een maatoplossing waarbij ook de breedste panelen in één stuk vervaardigd konden worden, zonder te moeten inboeten aan stabiliteit én zonder zichtbaar frame. Voor de stevigheid en stabiliteit van de panelen hield dat wel in dat er een extra horizontale versteviging moest ingelast worden. Door dat aan de balustrade van de balkons te doen, valt van die versteviging echter niets te zien”, vult Davy De Vetter aan.
Mock-up in eerste fase
Op basis van de verschillende diameters van gatenpatronen die de architect voor de schuifpanelen in gedachten had, maakte de projectafdeling van Renson in een eerste fase vier ‘mock up-panelen’. Elk van deze vier panelen werd uitgevoerd met een ander type van perforatie. Uit deze vier testpanelen werd het definitieve ponspatroon weerhouden om alle 1.530 panelen te produceren.
“De mock up-panelen werden vervaardigd uit 3 mm dik aluminium. De diepte van het paneel werd bepaald op basis van de voorgeschreven windlast die geldt voor een gebouwhoogte van 53 m in de rand van Brussel. De onbeschutte ligging van het gebouw en de nabijheid van de luchthaven van Zaventem zorgden ervoor dat de windlast een belangrijke rol speelde in het bepalen van de dimensies en dan vooral de diepte van de panelen. Uiteindelijk is er berekend dat de minimale diepte van het paneel 90 mm moest zijn om te voldoen aan alle eisen inzake doorbuiging en spanning. Om een uniforme look te bekomen, werden alle panelen met eenzelfde diepte van 90 mm uitgevoerd”, stelt Davy De Vetter.
“Uiteraard werd volgens dezelfde strenge normen voor hoogbouw ook berekend hoe de panelen bevestigd moesten worden. Een bijkomend aandachtspunt bij de geperforeerde panelen was de akoestiek. Het was namelijk absoluut uit den boze dat de panelen zouden beginnen ‘fluiten’ door de wind die doorheen de gaten in het paneel blaast”, vult Sébastien Zigrand aan.
Gedrapeerd effect
De verticale lijn aan iedere scheiding tussen twee balkons bestaat uit een rij vaste panelen. Ook de gebogen panelen op de vier hoeken van het gebouw staan vast. Alle tussenliggende panelen kunnen voor de balustrade van elk terras heen en weer geschoven worden. Omdat de schuifpanelen ook dagelijks gemanipuleerd worden, zijn deze voorzien van een geïntegreerd mechanisch remsysteem die het toelaat om het paneel elke 300 mm te blokkeren in de bovenrail. Met windbelastingen tot 1.000 Pa bij een hoogbouw als deze zou de klassieke Loggia-rem niet naar behoren werken.
“De ondergeleidingsprofielen voor de panelen werden bovendien op maat geëxtrudeerd en voorzien van een geïntegreerde sierlijst. Deze sierlijst verbergt niet alleen de ondergeleidingsassen maar dient tegelijk ook als visuele scheidingslijn tussen de niveaus. Dit alles voor het strakst mogelijke resultaat. Een bijkomende uitdaging was het rollen van deze onderprofielen voor de verwezenlijking van de afgeronde hoeken van het gebouw. Iets waar we ook met glans in geslaagd zijn”, meent Davy De Vetter.
“En of we blij zijn met het resultaat. Dit project getuigt van een sterk staaltje teamwork met behalve de opdrachtgever en ons architectenbureau ook gevelbouwer Habemo, maar vooral de technische equipe van Renson in een hoofdrol. Zij handelden heel pro-actief in functie van kwaliteit en technische vereisten waardoor dit nochtans heel specifieke ontwerp toch vlot ontwikkeld en geïnstalleerd kon worden”, besluit Sébastien Zigrand.