Gent reikt zijn eerste Architectuur Prijs uit

Op de lijst van twintig genomineerde projecten stonden kleppers zoals Bibliotheek De Krook, de gerenoveerde Boekentoren en de nieuwe Bijlokeconcertzaal. Het is dan ook verrassend dat een bedrijfsgebouw en een park met de trofeeën aan de haal gingen. Beide jury’s kozen duidelijk voor projecten met een bijzonder toekomstperspectief.

 

Het Kapitein Zeppospark is een ontwerp van de stadsdiensten. Volgens de vakjury is het park aan het Houtdok bijzonder vanwege de aandacht voor de biodiversiteit, de minimale en precieze ingrepen in de omgeving en de keuze om bepaalde bouwzones te vrijwaren. De vakjury hoopt dat die aanpak doorgetrokken wordt in de verdere groenaanleg in het oude havengebied. Het park biedt essentiële ademruimte, zowel voor de buurt als voor Gent in zijn geheel.

 

“We waren erg onder de indruk van de genomineerde projecten als toonbeeld van kwalitatief architectuurontwerp, als geëngageerde burgerinitiatieven en innovatieve beleidskeuzes die tekenend zijn voor Gent vandaag. We hebben uiteindelijk gekozen voor een project gegroeid uit architectuur, een project gegroeid uit de wijk en een project gegroeid uit de stad”, zegt Marie-José Van Hee, voorzitter van de vakjury.

 

“Dat het Kapitein Zeppospark de architectuurprijs wint, zegt iets over de waardering van onze publieke ruimte. Het geheel van de industriële, oude havenomgeving, het Houtdok, de gerenoveerde kaaimuren met bakstenen bogen, de oude torenkranen en het nieuwe wijkpark, … is vooral ook een prijs voor de goede samenwerking en ruimtelijke kwaliteit in onze stad”, reageert Filip Watteeuw, schepen van Stedenbouw, Publieke Ruimte en Mobiliteit.

 

De vakjury duidde ook nog twee finalisten aan. Het gaat om twee renovatieprojecten, namelijk de sociale woningen Nekkersput in de wijk Rooigem van het architectenteam Dierendonck-Blancke-Lust-Van De Ginste in opdracht van de Gentse Haard, en Basisschool het Eiland en de Circuskerk in Malem, een samenwerking tussen NERO en PLANO architecten en kunstenares Elly Van Eeghem in opdracht van de Circusplaneet en de Stad Gent. Ook daarmee geeft de vakjury een krachtig signaal over de rol van architectuur in de stad.

 

Architecturale esthetiek

 

De publieksjury, een groep van 25 Gentenaars met een hart voor architectuur in Gent, bracht drie projecten naar voren die architecturale esthetiek en maatschappelijke meerwaarde samenbrengen. Het Bedrijfsgebouw G1812 voor Lab15, van het Gentse ontwerpteam GAFPA architecten, kwam als winnaar uit de bus.

 

Volgens de jury is het project uitzonderlijk door de vooruitstrevende en goed functionerende visie op de werkomgeving, de heldere en poëtische architectuur en de bijzondere aandacht voor duurzaam bouwen. “Het is een tegenvoorbeeld voor de gebruikelijke banale bedrijfsgebouwen die in heel Vlaanderen te vinden zijn”, aldus de publieksjury.

 

De twee overige finalisten voor de publieksjury zijn het Buurtontmoetingscentrum Standaertsite in Ledeberg en eveneens het Kapitein Zeppospark. Bij dat laatste project uitte de publieksjury expliciet de wens om een zwemzone in het water toe te voegen. “Dat het Kapitein Zeppospark door beide jury’s werd uitgelicht, toont dat architectuur in de stad over veel soorten opgaves gaat. Het bewijst dat niet-bouwen en ruimte vrijhouden cruciaal is voor het leven in de stad. Ook dat vraagt om goede ontwerpen”, aldus Peter Vanden Abeele, de stadsbouwmeester van Gent.

 

De oproep om mee te dingen naar de eerste Architectuur Prijs Gent was een onverwacht succes. Opdrachtgevers, architecten en de Gentenaars dienden meer dan 120 projecten in en de kwaliteit van de inzendingen was bijzonder hoog. Het Architectuur Platform Gent – een samenwerking tussen de stad Gent en het Team Stadsbouwmeester, Archipel vzw, het Design Museum Gent, STAM Gent, sogent, en de Gentse ontwerpafdelingen van de KU Leuven, UGent en HOGENT, gaat met alle input de komende jaren verder aan de slag om het architectuurklimaat in Gent nog sterker te bevorderen.

(artikel gaat door onder de foto)

De publieksjury duidde het bedrijfsgebouw G1812 voor Lab15 van het Gentse ontwerpteam GAFPA architecten aan als winnaar. (Foto: stad Gent)

 

Kapitein Zeppospark

 

Dit nieuwe wijkpark rond het Houtdok maakt deel uit van de grotere groenstructuur binnen het project Oude Dokken, een nieuw stadsdeel op een historische industriële havensite waar Gentenaars kunnen wonen, werken en recreëren rond het water en in het groen. De groenstructuur binnen dit project bestaat uit drie wijkparken (Achterdok, Handelsdok-oost en Houtdok) en uit kleinere zones woongroen in de bouwblokken. De site van het Houtdok valt op door de kaaimuren en bogen uit 1880.

 

Er werden ladingen van voornamelijk Scandinavisch hout overgeslagen, op de kade gestockeerd en met de trein landinwaarts gevoerd. Door het verdwijnen van de industrie raakte de site in verval. In 2014 startte de stad Gent met de opmaak van een ontwerp voor het Kapitein Zeppospark. In 2019 werd de site omgevormd tot een wijkpark van 3,2ha voor de aanpalende wijk Muide-Meulestede en de nieuwe bewoners binnen het project Oude dokken.

 

De site heeft een lange voorgeschiedenis. Naast de renovatie van de bestaande relicten, werden er nieuwe elementen toegevoegd die de identiteit van de plek versterken. Zo fungeert een oude havenkraan op de westelijke oever als baken en uitkijkpunt. Daarnaast zijn er voorzieningen voor alle leeftijdsgroepen. De recreatieve mogelijkheden variëren van sporten, fitnessen tot spelen op toestellen en op het strand.

 

Er is ruimte voor wandelen en fietsen op de promenade en de verlaagde kade rondom het dok. Zijpaden leggen een connectie met de omliggende wijken. Een helling maakt dat ook minder mobiele mensen de kade en het strand kunnen bereiken. Binnen de strakke padenstructuur zorgt een natuurlijke beplanting voor biodiversiteit en een rustig kader. ca. 1,4 ha verharding maakte plaats voor groen. De plannen zijn in co-creatie met de bevolking, lokale betrokkenen, de stadsdiensten en externe partners tot stand gekomen. Aan de Spadestraat realiseert de buurt nog een pluktuin.

 

• Adres: Koopvaardijlaan-Houtdoklaan, 9000 Gent
• Type: Park
• Programma: Wijkpark voor Muide-Meulestede en Oude dokken
• Ontwerper: stad Gent
• Opdrachtgever: stad Gent
• Datum ontwerp: juli 2016
• Datum voltooid: juni 2020
• Hoofdaannemer: Ghent Dredging nv
• Studiebureau: Studiebureau Lobelle bvba
• Oppervlakte: 3,2 ha
• Bouwkost: 2 miljoen €

Foto: stad Gent

Bedrijfsgebouw G1812 - Lab15

 

Gafpa Bureau Voor Architectuur En Stedenbouw bvba ontwierp voor het ecologische houtbouwbedrijf Lab15 een nieuwe werkplaats. Een industriebouw van houten afschotliggers op een betonnen kolomstructuur wordt tegen de zijperceelsgrens aan geschoven, gevat in een U-vormige brandmuur uit betonpanelen. De inplanting, licht hellende dakspanten en een stalen luifel geven het gebouw een eigen oriëntatie, maken van de vrije zijgevel de nieuwe voorgevel. Houten gevelcassettes en een royale lichtstraat nemen de schaal van de betonelementen van de brandmuur over.

 

Het kantoor, als een smalle massiefhoutbouw in de kopse travee ingeschoven, wordt van de productiehal losgetrokken. Centraal in het gebouw ontstaat een overdekt binnenplein. Plaatselijk markeert een houten vierendeelligger de toegang tot het gebouw. Een ruime deels overdekte patio zorgt voor een unieke werk en leefkwaliteit. In een industriesite die gedomineerd wordt door betonnen constructies is gekozen voor een betonstructuur met houtskeletbouw. Waar toch beton gebruikt wordt (brandtechnische redenen) zullen deze overgroeid worden door aangeplante groengevel.

 

Het project zet in op een doorgedreven rationele eenvoud. Zonder zijn context te ontkennen speelt het met archetypische elementen uit de industriële architectuur om tot een poëtisch geheeal te komen. De overdekte buitenruimte is naast laad- en loszone en inkomhal ook de plek om een feest te geven, na te kaarten na een lange werkdag. Het is het hart van de industriehal waar een boom groeit door het dak, omgeven aan de ene zijde door de productiehal en aan de andere zijde door de kantoren.

 

Ieder werkt samen en is op elkaar betrokken. De 4 m hoge glaspartij zorgt voor een museale lichtinval. Dezelfde lichthapper is in de hal onbereikbaar hoog en in de kantoren op schaal van de mens. Om de maakindustrie een plaats te geven in de stad en tegelijk een kwalitatieve stedelijke omgeving te vormen moet er geïnvesteerd worden in hoogwaardige industriële architectuur.

 

• Bedrijfsgebouw G1812 - Lab15
• Adres: Logboekstraat 10, 9000 Gent
• Type: Architectuurproject (nieuwbouw)
• Programma: Bedrijfsgebouwen
• Ontwerper GAFPA bureau voor architectuur en stedenbouw
• Datum ontwerp: 2018
• Datum voltooid: 2020
• Hoofdaannemer: Lab15
• Studiebureau: Stabiliteitsbureau: Beeuwsaert,
• Studiebureau energie: Proheat
• Oppervlakte: 1 700 m²
• Bouwkost: 716.000 €