Gerechtsgebouw Leuven viert einde restauratie met tentoonstelling

De renovatie van het Leuvense gerechtsgebouw werd in gang gezet na een inspectie van Monumentenwacht Vlaams-Brabant. Het enorme pand aan het Ferdinand Smoldersplein in Leuven is een typisch voorbeeld van wederopbouwarchitectuur.

 

Het werd tussen de twee wereldoorlogen (van 1923 tot 1930) opgetrokken naar een ontwerp van de architect Oscar Francotte. Hij koos voor een historiserende stijl, met integratie van traditionele elementen uit de renaissance en de barok.

 

In augustus 2018 begonnen de renovatie- en restauratiewerken aan de buitenzijde van het gebouw.  Op de daken werden kapotte leien vervangen en de koperen daken werden deels hersteld en deels vernieuwd. De koperen bekroning van de centrale koepel werd op basis van oude tekeningen en foto’s weer opgebouwd.

 

In de gevels zijn na reiniging  de beschadigde natuursteenblokken volledig vervangen. Kleinere beschadigingen werden met natuursteenherstelmortel hersteld en verroeste verankeringen werden uit voorzorg uitgeboord. De houten vensters aan de buitengevels en de werkruimtes zijn vervangen en steviger uitgevoerd, om het comfort van het personeel en de gebruikers te verhogen en de energiefactuur te verlagen.

In de ‘Salle des Pas Perdus’, een monumentale hal op de tweede verdieping, viel het licht bijna niet meer binnen via het glazen plafond door de constante bevuiling door duiven. De ramen en daken van de zolder boven de hal werden gedicht, het glazen plafond werd vernieuwd en er werd een beschermkoepel overheen geplaatst om toekomstige bevuiling te voorkomen.

 

In de historische inkomhal werd een nieuw inkomsas geplaatst, dat qua materiaal beter in het interieur past dan het vorige. Om de hoofdingang toegankelijk te maken voor personen met beperkte mobiliteit, werd een hefplatformlift voorzien.

 

Om iedereen te laten genieten van het resultaat van deze restauratie, organiseren de Stad Leuven, de provincie Vlaams-Brabant, het Rijksarchief, de Balie Leuven, de Regie der Gebouwen, de fod Justitie en architectenbureau Studio Roma van 10 oktober tot 25 april 2021 een tentoonstelling in het gerechtsgebouw. Zo kan het publiek digitaal, fysiek of via een wandelgids kennismaken met de bewogen geschiedenis en allegorische architectuur van dit indrukwekkende gebouw.

 

“Hoewel het gerechtsgebouw talrijke prachtige fresco’s en gevelreliëfs telt, is het geen beschermd monument. Het waardevolle erfgoedkarakter en de emotionele betekenis van het gebouw staan echter buiten kijf. We vinden dan ook dat dit gebouw een statuut als monument meer dan verdient. Daarom beslisten we met onze dienst Erfgoed om de publieksbeleving rond de renovatie mee te financieren”, zegt Carl Devlies, de Leuvense schepen van Onroerend Erfgoed.

 

“Dat het gerechtsgebouw als niet-erfgoedspeler het belang van zijn patrimonium, de geschiedenis van het gebouw en de bijhorende collectiestukken waardeert en met een breed publiek wil delen, is voor ons een bemoedigend signaal. Zo kan dit project een voorbeeld zijn voor andere actoren in het Leuvense”, besluit schepen Devlies.

Eigenaar: Belgische staat
Opdrachtgever: Regie der Gebouwen
Gebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie
Studiebureau: Studio Roma cvba
Aannemer: Monument Vandekerckhove nv
Uitvoeringstermijn: augustus 2018 - augustus 2020
Kostprijs restauratie en aanpassing toegankelijkheid: ongeveer 4,3 miljoen €

Naar aanleiding van de voltooiing van de restauratiewerken aan het gerechtsgebouw werd een expo ontwikkeld over de bewogen geschiedenis van het gebouw en de bijzondere architectuur ervan. Zo staan in de ‘Salle des Pas Perdus’ infopanelen en erfgoedobjecten opgesteld en werd er een wandelgids uitgewerkt.

 

Het tweeledige karakter van het gerechtsgebouw vormt de rode draad van de expo. Het gebouw heeft niet enkel een utilitaire functie, namelijk de huisvesting op één site van rechtbanken en gerechtelijke diensten om de rechtsbedeling optimaal te doen verlopen.

Het dient ook een specifiek beeld van justitie over te brengen, en dit zowel via het architecturale ontwerp als door de decoraties met een allegorisch en symbolisch karakter.

 

De fysieke expo is ook vertaald in een digitale versie. Die gaat in op de architecturale vormgeving van het gerechtsgebouw, zijn inplanting in het stedelijk weefsel en de betekenisvolle wisselwerking tussen architectuur en decoratie. De digitale expo is te bekijken op de website van de digitale databank Erfgoedplus.

• Tijdens het openingsweekend, op 10 en 11 oktober worden gratis rondleidingen in het gerechtsgebouw georganiseerd. Vooraf inschrijven is verplicht via www.erfgoedplus.be. Door de coronamaatregelen is het aantal plaatsen beperkt (maximum 15 personen per uur). Ook vrije bezoeken (zonder inschrijving) zijn mogelijk op 10 en 11 oktober, en dit tussen 12 en 18 uur.

• Op vrijdagen, tussen 13.30 en 17 uur is het gebouw en de tentoonstelling vrij te bezoeken, inschrijven is niet nodig.

• Het Leuvens Historisch Genootschap organiseert vanaf november 2020 tot april 2021 elke eerste vrijdag van de maand, van 15 tot 16 uur (betalende) gidsbeurten in het gerechtsgebouw (voor groepen van maximum 15 personen, niet individueel). Info en aanvraag via lhg@telenet.be.

De tentoonstelling kwam tot stand dankzij een samenwerking tussen de Regie der Gebouwen, de Federale Overheidsdienst Justitie, de stad Leuven, de Balie Leuven, het Rijksarchief Leuven, de provincie Vlaams-Brabant en architectenvennootschap Studio Roma.