Gerestaureerde douaneloods in Essen wordt Robotland

Sinds 2010 is het Autonoom Gemeentebedrijf (AGB) Essen eigenaar van de als monument beschermde loods en zijn omgeving gelegen aan Hemelrijk in het centrum van de gemeente. De loods werd in 1902 opgetrokken om goederen die de grens over gingen per spoor te kunnen overladen en controleren. Voor de bouw van de loods werden kwalitatieve en indertijd vernieuwende materialen gebruikt. De loods stond echter al een tijd leeg toen het AGB Essen het gebouw in 2010 kocht van toenmalig eigenaar NMBS. Om het monument een nieuwe toekomst te geven deed de gemeente een beroep op de expertise van de vzw Kempens Landschap.

 
Sinds april vorig jaar heerst opnieuw bedrijvigheid bij de voorheen stille loods. Vaklui werken ondertussen al bijna een jaar aan de restauratie van het monument. De imposante douaneloods is 92 m lang, 22 m breed en 16 m hoog. Verschillende specialisten buigen zich over de herstelling van het staal, het schrijnwerk en het metselwerk. Voor de werken kan de gemeente Essen een beroep doen op een erfgoedpremie van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Wanneer de loods volledig klaar zal zijn is moeilijk te voorspellen, maar eind dit jaar zal de inrichting kunnen starten.
 
Over de ganse lengte van het gebouw was er een historische lichtstraat in de nok van het dak om daglicht binnen te brengen. Oorspronkelijk bestond die uit glas. Het glas was in de loop der jaren echter vervangen door golfplaten. Bij de restauratie is ervoor gekozen om opnieuw een beglazing aan te brengen, maar met een zeer innovatieve techniek. In het glaspakket worden zonnecellen of bipv (building-integrated photovoltaics of in gebouwen geïntegreerde fotovoltaïsche systemen) verwerkt. Dit zijn fotovoltaïsche materialen die worden gebruikt om conventionele bouwmaterialen te vervangen in delen van de omhulling van het gebouw zoals het dak, de  dakramen of de gevels.

Voor de douaneloods in Essen levert dit een semitransparante beglazing op die nog voldoende licht doorlaat en tegelijkertijd elektriciteit opwekt. Deze werken kaderen in het Europese subsidieproject Demi MORE (‘Demonstration of energy efficiency by measurement and innovation gives MORE’).

Techniekpark

Van bij het begin stond vast dat de gemeente Essen met een private partner of ondernemer in zee wilde gaan om de casco douaneloods een nieuwe functie te geven. “Na twee open oproepprocedures is deze partner nu gevonden. In het najaar 2017 diende Luc Van Thillo van het engineering- en machinebouwbedrijf AVT een dossier in voor de ontwikkeling van een educatief techniekpark in de douaneloods. Eerder werd al een protocolovereenkomst ondertekend tussen de gemeente, Luc Van Thillo en Kempens Landschap om de samenwerking te bekrachtigen. Deze overeenkomst zal nu omgezet worden naar een erfpachtovereenkomst van 54 jaar”, vertellen Jan De Haes en Kathleen Helsen, beiden covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen.
 
Luc Van Thillo wil een techniekpark, Robotland genaamd, in de loods uitbouwen om jongeren en gezinnen de wereld van innovatieve transporttechnieken te laten ontdekken. Jong en oud zullen op een speelse manier geïntroduceerd worden in de allernieuwste transporttechnieken over land, water en lucht. Hiermee wil de ondernemer ook scholieren motiveren om voor technische studierichtingen en beroepen te kiezen.

"We willen jongeren, maar ook ouderen - kortom iedereen die van techniek wil proeven, leren, genieten, … - laten zien dat techniek niet saai maar juist heel uitdagend en cool is. Uiteraard moet een bezoek aan Robotland ook fun zijn. We zijn van mening dat je al doende het meeste leert. We willen dan ook een hoogwaardig educatief programma aanbieden”, zegt Luc Van Thillo.

"Met Robotland gaan we voor een vernieuwende attractiepool in Essen. Onze lokale economie én ons onderwijs zullen hierdoor een stevige positieve impuls krijgen. Zo wordt er onder meer een FAB-LAB voorzien, een lokaal dat Essense scholen een aantal uren per week ter beschikking krijgen om lessen te volgen. Ik ben ervan overtuigd dat deze invulling een meerwaarde is voor de gehele Essense gemeenschap”, vervolgt Gaston Van Tichelt, burgemeester van Essen.

De gemeente Essen en Kempens Landschap zorgden ervoor dat de douaneloods gerestaureerd werd met de steun van de provincie Antwerpen, Vlaanderen en de Europese Unie. Robotland zal nu op zijn beurt investeren in de inrichting van de loods en de buitenruimte van 10.500 m². Robotland hoopt volgend jaar al te openen voor het publiek.

Met de partners werd alvast afgesproken dat de cyclocross op de site van de douaneloods verzekerd blijft en dat de horecagelegenheid ook toegankelijk zal zijn voor bezoekers die geen toegang betalen voor Robotland. Ten slotte zal de nieuwe invulling van de douaneloods ook voor extra werkgelegenheid zorgen. Er komen ongeveer tien vaste jobs bij, aangevuld met jobstudenten en flexibanen.

Bouwploeg douaneloods:

Hoofdaannemer cascorestauratie: tv Group Monument-Goedleven

Architect: aNNo architecten

Hoofdaannemer lichtstraat: Vorsselmans

Ir. Stabiliteit: Util cvba

Ir. Vooronderzoek: Triconsult

Ir. Technieken: Boydens

Veiligheidscoördinator: Veilico