Gerestaureerde Maagdentoren in Zichem heeft nieuwe bestemming als uitkijktoren
De Maagdentoren heeft een nieuwe bestemming gekregen als uitkijktoren. Vanop de zopas gerestaureerde toren kan je genieten van een panoramisch uitzicht over de Demervallei en Zichem. Na jaren verwaarlozing stortte de Maagdentoren op 1 juni 2006 gedeeltelijk in. De toren werd gestabiliseerd, waarna het stadsbestuur van Scherpenheuvel-Zichem en de Vlaamse overheid in 2007 samen beslisten om het middeleeuwse gebouw een nieuwe toekomst te schenken als uitkijktoren. Daardoor werd meteen een extra toeristische attractiepool toegevoegd aan het provinciale wandel- en fietsroutenetwerk. De Vlaamse regering trok 3,77 miljoen ' uit voor de volledige restauratie. De werkzaamheden werden recent afgerond door aannemer Denys nv uit Wondelgem.
De Maagdentoren is een uniek voorbeeld van een hoge, cilindervormige donjon in Diestiaan ijzerzandsteen. Het doel van de toren blijft tot op heden onduidelijk: was het een woontoren, een verdedigingsbouwwerk, een prestigemonument of een combinatie van de drie'
Vanaf 2008 gebeurden verschillende vooronderzoeken om de restauratie voor te bereiden, waaronder een gedetailleerde fotogrammetrische opmeting, geo-elektrische metingen naar holtes in het metselwerk, een permanente monitoring van de scheurevolutie, materiaaltechnisch onderzoek van de buitenschil en een onderzoek van de afwerkingslagen in het interieur.
Een probleem was dat Diestiaan ijzerzandsteen niet meer ontgonnen kan worden omdat er geen actieve groeves meer zijn. Steenverharding van ijzerzandsteen bleek onmogelijk. Daarom werd een nieuwe geschikte herstelmortel ontwikkeld die de ijzerzandsteen kan aanvullen en restaureren. Het ingestorte deel van de toren werd ingevuld met baksteen en metalen trappen, terwijl de rest van de toren werd versterkt en bescherming kreeg tegen verdere aftakeling. De afwerkingslagen in het interieur werden gefixeerd en het interieur kreeg bescherming tegen regen en duiven door de bouw van een bakstenen wand. Een nieuwe trapconstructie leidt naar een verzonken metalen uitkijkplatform op de bovenste verdieping, dat een uitzicht biedt op de omgeving en dat fungeert als een paraplu om te vermijden dat neerslag terechtkomt in het gebouw.
De plaats die nu Zichem heet, was vroeger een kleine nederzetting aan de Demer. Godevaart van Vierson bouwde het dorpje na 1284 uit tot een vestingstad met vele handelsmogelijkheden. Hij liet de Nieuwe Demer graven, voorzag de stad van een nieuwe aarden wal en bouwde een waterburcht op een drassig terrein in het oosten van de stad. Na de Guldensporenslag kwam het Land van Zichem in handen van Elisabeth van Brabant en haar echtgenoot graaf Gerard van Gulik. Hun zoon Willem verkocht Zichem in 1358 voor 70.000 gouden munten aan Reinier I van Schoonvorst.
In 1371 kwam het gebied, dat inmiddels was uitgegroeid tot een bloeiende handelsgemeenschap, in het bezit van diens zoon Reinier II. Die liet een toren bouwen op het kasteeldomein. In 1398 verkocht Reinier II van Schoonvorst de heerlijkheid Zichem aan Thomas II, heer van Diest. Honderd jaar later kwam Zichem en Diest door een ruiltransactie in handen van graaf Engelbert II van Nassau en werd Zichem enkele decennia en heren later een 'Oranjestad'. De Oranjes bleven Zichem in hun bezit houden tot de Franse Revolutie.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Zichem in 1578 gewapenderhand ingenomen door het Spaanse leger. De burcht en de toren werden gedeeltelijk vernield. De toren verloor zijn ophaalbrug, de bovenste verdieping en de kleine torentjes aan de flanken. Bij het begin van de zeventiende eeuw lag de burcht volledig in puin. De ijzerzandsteen van het slot werd verkocht en hergebruikt bij de wederopbouw van het stadscentrum. Geleidelijk bleven van de hele site alleen de resten over die we vandaag kennen als de Maagdentoren. Restauraties gebeurden in 1865 en 1903. Op een volgende restauratiebeurt was het wachten tot na de instorting van 2006.
De Maagdentoren werd om architecturale en historische redenen als monument beschermd. Hij is sinds 1999 eigendom van de Vlaamse overheid, terwijl de omliggende grond behoort aan de stad Scherpenheuvel-Zichem. De toren werd nu in erfpacht gegeven aan de stad Scherpenheuvel-Zichem, die zorgt voor de toegankelijkheid, de ontsluiting en de heraanleg van de omgeving van de toren voor de uitbouw en de verfraaiing van de stad.