Herontwikkeling Slachthuiswijk Antwerpen in volgende fase

De ontwerpwedstrijd omvat een conceptueel ontwerp voor het volledige gebied, maar bevat ook een specifieke opdracht tot en met uitvoering voor fase 1 van de publieke ruimte: de Kalverwei, de Oude Kalverstraat en het Lobroekplein. Van oktober 2019 tot november 2020 zal worden gewerkt aan het ontwerp van de publieke ruimte. Van december 2020 tot augustus 2021 is de omgevingsvergunning in aanvraag en vindt de aanbesteding voor de aanleg van fase 1 van de publieke ruimte plaats. Vanaf augustus 2021 kan de realisatie van deze eerste fase starten.

AG VESPA coördineert het project dat gestart is in 2012 en zal afgerond zijn tegen 2040. Het definitieve masterplan werd opgemaakt samen met de private eigenaars van de Slachthuissite, Triple Living. Het ontwerpteam is Palmbout Urban Landscapes, De Smet Vermeulen architecten (architectuur), Feddes/Olthof Landschapsarchitecten (openbare ruimte), en Goudappel Coffeng (mobiliteit). Het doel is een gemengd kwalitatief en ontsluitbaar project met als hoofdbestemming wonen, verweven met diensten, recreatie en bedrijvigheid. Om dat te bereiken, heeft de stad samen met de private eigenaars van de Slachthuissite een masterplan opgemaakt voor het 18 ha grote projectgebied.

Door de sluiting van het stedelijke slachthuis in de Damwijk ligt de site er vandaag grotendeels ongebruikt bij, met uitzondering van een aantal vleesverwerkende bedrijven aan de rand. Een kwalitatieve herontwikkeling van de Slachthuissite zou een enorme impuls geven aan de hele Damwijk. Tegelijkertijd vraagt een herontwikkeling van de Slachthuissite ook een toekomstvisie voor de zone Noordschippersdok, aansluitend bij de Slachthuissite, en de kade van het Lobroekdok aan de overzijde van de Slachthuislaan.

In november 2017 heeft de stad Antwerpen het definitieve masterplan goedgekeurd. Dat is een herwerking van het voorontwerp masterplan, dat in september 2016 werd goedgekeurd. Om tot het definitieve masterplan te komen, werden op basis van het voorontwerp masterplan verschillende adviezen gevraagd aan experts en bij de buurt. Er werden ook studies uitgevoerd naar geluid, lucht, wind en bezonning en mobiliteit. De resultaten daarvan zijn verwerkt in het masterplan. Het masterplan werd tevens afgestemd met andere lopende planprocessen in de omgeving.

De grote lijnen van het voorontwerp masterplan zijn behouden gebleven. Het openbaar domein, met pleinen, parken en verkeersinfrastructuur, vormt het vaste kader waarbinnen gebouwd kan worden. De pleinen en parken zijn onderling verbonden met elkaar en met de ruimere omgeving, en geven de buurt een groen en publiek karakter.

Noordschippersdok en Kalverpad

In de zone Noordschippersdok is de bebouwing hertekend en in volume afgenomen, zodat een betere overgang ontstaat naar de bestaande bebouwing in de Damwijk en naar het Kalverpad. Het Kalverpad is een groene verbinding langs het Noordschippersdok, dat niet door autoverkeer wordt gekruist en ongehinderd doorloopt tot in de Kalverwei. Het Kalverpad wordt een groene openbare ruimte waarlangs buurtvoorzieningen kunnen liggen zoals een nieuwe sporthal en een kinderdagverblijf.

Kalverwei

De Kalverwei wordt een nieuw park centraal in de buurt. Het is het hart van het masterplan en vormt de schakel tussen de bestaande buurt en de nieuwe ontwikkelingen op de Slachthuissite. In de Kalverwei komen onder andere speelplekken voor kinderen van verschillende leeftijden.

Lobroekplein

Het Lobroekplein wordt een levendig dorpsplein aan de bestaande horeca. Het plein ligt in het verlengde van het Hallenplein en biedt zo ook doorzichten naar de Slachthuishallen. De Lange Lobroekstraat wordt opgeschoven naar de nieuwe gevelzijde, zodat ruime terrassen voor de bestaande horeca mogelijk zijn. De nieuwe gevels aan het plein kunnen ruimte bieden voor bijvoorbeeld een buurtsupermarkt of andere buurtvoorzieningen en diensten.

Hallenplein en Hallentuin

Het Hallenplein en de Hallentuin zullen mooi aansluiten bij een toekomstige invulling van de Slachthuishallen, zoals een school of woonzorgcentrum met ruimte voor veel groen. Een maximaal behoud van de Slachthuishallen als karakteristiek beeld in de buurt is een belangrijke ambitie in het masterplan. Het volledige behoud van de oostelijke hal, de hoogste hal en dus de hal met de meeste mogelijkheden, is prioritair. De westelijke hal kan wel gedeeltelijk worden getransformeerd om ook daar diverse invullingen mogelijk te maken.

Lobroekkade

Uit de studie luchtkwaliteit blijkt dat bij realisatie van de Oosterweelverbinding op de noordelijke kadezone geen actieve recreatie kan plaatsvinden. Die zone wordt dan ook meer ecologisch ingericht. Het buurtsportterrein en de jeugdvoorzieningen worden op de centrale Lobroekkade voorzien die wordt omgevormd tot een nieuw en volwaardig Kadepark. Een passerelle over de Slachthuislaan zorgt voor een makkelijke en veilige oversteek voor voetgangers van de Kalverwei naar het Kadepark. Op de zuidelijke kadezone kan de bedrijfsbebouwing worden vernieuwd en de kwaliteit van de openbare ruimte worden vergroot.

Kalverstraat

De hoofdtoegang tot de buurt zal gebeuren via de Kalverstraat, die verlegd wordt tot naast de Slachthuishallen. Daardoor kan de Kalverwei gevrijwaard worden van verkeer, en worden de bestaande en te ontwikkelen buurtdelen vanuit een centrale weg toegankelijk. De naam wordt 'Oude' Kalverstraat want door de straat te verleggen, komt de Kalverstraat opnieuw op haar historische plek terecht.

Verbindingen met de omgeving

De nieuwe parken en pleinen in het masterplan sluiten aan op bestaande, geplande of gewenste fiets- en voetgangersverbindingen in de omgeving zoals die naar Park Spoor Noord, Spoor Oost, de fietsbrug over het Albertkanaal, het Singelfietspad op de Slachthuislaan en het ringfietspad.

Overkapping van de ring

Het definitieve masterplan is afgestemd met de Vlaamse intendant voor leefbaarheidsmaatregelen voor de Antwerpse ring. Een overkapping van de ring ter hoogte van het Lobroekdok kan de kwaliteit van de buurt nog verder verbeteren. Die mogelijkheid wordt daarom mee opgenomen in het masterplan als langetermijnperspectief.

Warmtenet

Het onderzoek voor een duurzaam warmtenet voor de Slachthuissite, het Noordschippersdok en het Lobroekdok is afgerond. Daarin wordt aangetoond dat de aanleg van een warmtenet voor de nieuwe bebouwing haalbaar is en op termijn ook verder uitgebreid kan worden naar de bestaande wijken errond. Zo straalt de duurzaamheidsambitie van het masterplan ook af naar de ruimere omgeving.

Begin dit jaar is het ruimtelijk uitvoeringsplan (rup) definitief vastgesteld. De vierde fase omvat de (voorbereiding van de) uitvoering. In een eerste deelfase wordt de buurt rond de Kalverwei en de Slachthuishallen (her)ontwikkeld. In een tweede deelfase volgt de zone Noordschippersdok en wordt ook het openbaar domein op de Lobroekkade aangelegd. Afhankelijk van een overkapping van de Ring met daarbovenop bijkomend groen kan in een laatste deelfase ook wonen gerealiseerd worden op de kade. Tijdens elke deelfase is rekening gehouden met een goed evenwicht tussen het aantal (huidige en nieuwe) bewoners en het beschikbare buurtgroen en pleinen.