Het Thermotechnisch Instituut in Leuven opent de deuren
De jaarlijkse Open Monumentendag zal op zondag 13 september opnieuw tienduizenden bezoekers laten kennismaken met talrijke monumenten, archeologische sites en landschappen uit het rijke Vlaamse erfgoed. Belangstellenden kunnen van 10 tot 18 uur terecht op de verschillende locaties, tenzij anders vermeld in het programma. Voor sommige bezoeken moet je reserveren. Vorige week kon je reeds een bijdrage lezen over de oude steenbakkerij van Noeveren. In dit nummer staan we even stil bij drie andere fraaie monumenten: het Thermotechnisch Instituut in Leuven, de Kantfabriek Lagrand in Vilvoorde en de Chocoladefabriek in Tongeren.
Op het binnenplein van het Arenbergkasteel in Heverlee werd in 1926 begonnen met de bouw van het Instituut voor Thermotechniek. In 1931 werd voor het eerst het vuur in de grote stoomketel aangestoken, waarmee het instituut samen met het departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde plechtig werd geopend.
Het instituut bezielde de voorbije tientallen jaren reeds duizenden ingenieurstudenten; de straalmotor en de stoomketel worden nog steeds gebruikt tijdens de practica van de faculteit. Het Thermotechnisch Instituut (foto) werd in 2010 beschermd als monument, en samen met zijn omgeving als stadsgezicht. De machinecollectie staat ook op de Vlaamse Topstukkenlijst.
De voorloper van het Thermotechnisch Instituut, het Elektromechanisch Instituut, werd opgericht in 1901 en was gelegen in de Vlamingenstraat in Leuven. Het bevatte een groot aantal elektrische machines om een moderne opleiding te verschaffen aan de toenmalige nieuwe studierichting van 'ingénieur électricien'. Al in 1911 waren er plannen om een groter instituut te bouwen, maar het was pas twintig jaar later dat het Thermotechnisch Instituut werd ingehuldigd.
Dit nieuwe instituut werd speciaal opgericht om praktijklessen met machines te geven aan de studenten. De collectie had oorspronkelijk een onderwijzende functie. Vandaag fungeert het instituut voornamelijk als een 'Museum of Historical Engines'.
De machinezaal is het decor geworden voor promoties en presentaties, voor wetenschappelijke symposia en feestelijke alumnibijeenkomsten. De motoren zijn tentoongesteld in hun oorspronkelijke context in het Thermotechnisch Instituut.
De collectie bestaat uit een vijftiental motoren. Het Thermotechnisch Instituut is speciaal gebouwd om motoren en stoommachines in onder te brengen. Tot de verzameling behoren o.a. de grote Bollinckx duplex stoommachine, de kleine Bollinckx stoommachine, de Parson hogedrukturbine, de Winthertur Compressor, de Orenda 9 Jet motor, de Rolls Royce Derwent VIII Jet motor, de Whittle W2 700 straalmotor, de La Meuse semifix stoommachine en de La Meuse Stoommachine. De verzameling is uniek in haar representativiteit voor de ontwikkeling van de mechanische aandrijving in de loop van de twintigste eeuw in Vlaanderen.