KU Leuven wil eeuwenoude watermolen in kasteelpark Arenberg restaureren

De molen bestond oorspronkelijk uit twee gebouwen op beide oevers van de Dijle. Ze werden verbonden door een brug met vier steenbedden, waarop de raderen rustten. In het midden was een bredere doorgang voor een sluis waarlangs kleine boten konden passeren. Op kaarten uit de zestiende eeuw wordt het molengedeelte op de rechteroever aangeduid met het opschrift ‘korenmolen’ en dat op de linkeroever als ‘houtzaagmolen’. Op latere documenten is het molengedeelte op de rechteroever verdwenen. Waarschijnlijk werd tijdens het beheer van het kasteel door Karel III van Croÿ (1560-1612) beslist om de twee molenfuncties (korenmolen en houtzaagmolen) onder te brengen in één gebouw.

De watermolen bestaat uit twee naast elkaar geplaatste metalen onderslagraderen. Een onderslagrad is een spakenwiel met metalen schoepen. De twee onderslagraderen dienden om tegen betaling het koren te malen dat de boeren uit de omgeving er naartoe brachten. Uit archiefdocumenten blijkt dat de molen in de zeventiende en de achttiende eeuw meermaals werd gerestaureerd en gemoderniseerd. Zo werd onder meer het sluiswerk volledig vernieuwd.

Aan het einde van de negentiende eeuw werd de molen gerenoveerd onder leiding van architect Jean Joseph Claes (1824-1889). De gevels werden opgeknapt en voorzien van nieuwe raamopeningen met zandstenen lijsten, nieuwe dakkapelen en een nieuw arduinen sluitwerk. Een eeuw later werden de raderen vernieuwd. De raderen waren oorspronkelijk in hout. De nieuwe raderen werden uitgevoerd in ijzer en in de spanten werd een lichte knik voorzien zodat ze beter de kracht van het stuwende water konden opvangen.

Het Kasteel van Arenberg en de watermolen waren vanaf de vijftiende eeuw eigendom van de prinsen van Croÿ. Nadat Karel III van Croÿ in 1612 kinderloos overleed, kwam het kasteel via het huwelijk van zijn zus, in handen van de hertogen van Arenberg. Tijdens de Franse overheersing werd de molen aangeslagen en publiek verkocht. Het is in 1842, na een lange gerechtelijke procedure, dat Prosper Lodewijk van Arenberg, de geconfisqueerde molen opnieuw in bezit krijgt. Deze Duitse familie bewoonde het kasteel tot aan de Eerste Wereldoorlog.

In 1925 kwam de molen samen met het kasteel in het bezit van de KU Leuven en bleef hij in gebruik. De laatste molenaar was Remi-Jean Huyberechts. Hij bediende de molen van 1930 tot 1958. Kort daarna werd het gebouw gerenoveerd en omgebouwd tot leslokalen en verdween het maalwerk in het interieur.

Prijskaartje

Dankzij regelmatige opknapbeurten kon het monument de tand des tijds doorstaan, maar intussen dringt een nieuwe restauratie zich op. Aan dat project hangt een prijskaartje van 400.000 €. De KU Leuven neemt de helft van dat bedrag voor haar rekening. Om de overige 200.000 € bij elkaar te sprokkelen begint de faculteit Ingenieurswetenschappen met een crowdfundingsactie. Zelf geeft ze het goede voorbeeld met een gift van 10.000 €.

Het KU Leuven Erfgoedfonds is opgericht op initiatief van de Dienst Alumni en het Leuvens Universiteitsfonds en werkt nauw samen met Alumni Lovanienses vzw en de alumnikringen. Het wil de universiteit in de kijker stellen als duurzame erfgoedbeheerder, de band van alumni met hun Alma Mater versterken en wervingscampagnes opzetten voor een deel van de restauratie van het erfgoed. De fondsenwervingscampagne voor de watermolen is één van de eerste projecten van het KU Leuven Erfgoedfonds. De fondsenwerving loopt tot 30 april 2019. De restauratie begint in het voorjaar van 2019. Het einde van de werkzaamheden is voorzien tegen begin 2020. De universiteit rekent op massale steun om de oude watermolen in zijn volle glorie te herstellen.

Informatie: http://alum.kuleuven.be/erfgoedfonds/reddemolen/