“Het voorontwerp van het podiumkunstengebouw en de omgevingsaanleg is klaar. Ook de krijtlijnen van de toekomstige werking zijn uitgetekend. Met de podiumkunstensite krijgt Leuven er een icoon bij, zoveel is duidelijk. Het wordt een plek van en voor alle Leuvenaars. We gaan nu in gesprek met de inwoners, de toekomstige gebruikers en verschillende beleidsmakers over de contouren die voorliggen. Met de input uit die gesprekken kunnen we dan de laatste rechte lijn naar het definitieve ontwerp inzetten”, zeggen de Leuvense schepenen Carl Devlies (Ruimtelijk Beleid en Onroerend Erfgoed) en Denise Vandevoort (Cultuur en Toerisme).
In 2017 definieerde de Leuvense gemeenteraad vier ambities voor de site: een stedelijke ontmoetingsplek van en voor iedereen; een sterke identiteit en uitstraling door een intelligente combinatie van toparchitectuur, sterk erfgoed en het waardevolle Dijlelandschap; een culturele infrastructuur die een antwoord formuleert op huidige en toekomstige culturele noden en als vierde een voorbeeldproject op vlak van duurzaamheid. Het Londense Sergison Bates architects won de Open Oproep die via de Vlaamse bouwmeester voor het project was gelanceerd.
De nieuwe podiumkunstenzaal komt op de plek waar tot voor kort het Sint-Pietersziekenhuis stond. Naast het nieuwe gebouw zal de site bestaan uit de daarnaast gelegen bestaande culturele gebouw De Romaanse Poort, de Predikherenkerk, die ook vandaag al dienst doet als concert- en tentoonstellingsruimte, en de publieke ruimte die deze verschillende plekken met elkaar verbindt.
Het voorontwerp legt de contouren vast van het nieuwe podiumkunstengebouw en maakt ook keuzes voor de aanleg van de nabije omgeving. De vooropgestelde ambities krijgen verder kleur in een ‘krijtlijnennota werking’ die het fundament legt voor wat er straks allemaal op de site zal te beleven zijn.
Geen klassieke opbouw
De keuze van het ontwerpteam om de klassieke opbouw van een theatergebouw te verlaten, is belangrijk om de ambitie als stedelijke ontmoetingsplek waar te maken. “Door meteen langs de Brusselsestraat te bouwen worden passanten als het ware het gebouw binnengezogen en vallen afstand en drempels weg”, legt schepen Denise Vandevoort uit.
“De architecten voorzien een heleboel plekken waar mensen elkaar kunnen spontaan kunnen ontmoeten, van intieme en groene plaatsjes in het achterliggende park tot een publiek dakterras met zicht op Leuven. Ook in het gebouw vind je die openheid terug, onder meer in de Wintertuin, de grote inkomhal/foyer van de nieuwbouw, op de verbindingsbruggen met de Romaanse Poort of in het café. De podiumkunstensite moet een vlot toegankelijke omgeving worden waar iedereen zich thuis zal voelen”, aldus de schepen van Cultuur.
“Sergison Bates architects maakt enkele bruuske stedenbouwkundige ingrepen uit het verleden ongedaan. De architectuur van het nieuwe gebouw geeft niet alleen uitstraling aan de site, maar herstelt de historische identiteit van het Augustinessenklooster en maakt het Hertogeneiland en de Dijlevallei weer zichtbaar dankzij de opengelegde Aa, een zijarm van de Dijle. Deze sterke combinatie maakt de site tot een echte pleisterplek voor zowel Leuvenaars als bezoekers”, vertelt schepen Carl Devlies.
“Inhoudelijk vertaalt zich dat in een unieke kruisbestuiving tussen podiumkunsten en de Leuvense troeven op het vlak van wetenschap, kennis, innovatie, erfgoed, gezondheid en duurzaamheid, waardoor de podiumkunstensite haast op natuurlijke wijze ook een toeristische trekpleister wordt”, treedt schepen Vandevoort bij.
De flexibele, state-of-the-art infrastructuur maakt straks voorstellingen mogelijk die vandaag nog niet denkbaar zijn. In de Wintertuin is ruimte voor ontmoeting en performance. De grootste zaal kan afhankelijk van de opstelling 750 tot 1.100 mensen aan: van de klassieke theateropstelling, over staande concerten, tot een open hal. Het aanpassen van die infrastructuur kan snel gebeuren dankzij een geautomatiseerd zitsysteem.
De tweede zaal biedt ruim 400 zitplaatsen in een traditionele zaalopstelling of met een vlakke vloer. Vlak onder het dak bevinden zich nog twee extra multifunctionele zalen. Zij zijn verbonden met het dakterras waarop je uitkijkt over de stad. Het café is een gastvrije plek waar ontmoeten en muziek hand in hand gaan. De twee verbindingsbruggen die de nieuwbouw verbinden met de Romaanse Poort zijn unieke ruimtes die flexibel ingepland kunnen worden met boekpresentaties, recepties, lezingen, workshops, enz.
Europese Culturele Hoofdstad
Het project podiumkunstensite moest future proof zijn en het zal dat ook worden: het ademt innovatie en duurzaamheid in alle dimensies: in architectuur en infrastructuur, maar ook in het organisatiemodel dat voortbouwt op het Leuvens model van samenwerken, en in de inhoudelijke werking.
De podiumkunstensite wordt voor Leuven dan ook een belangrijke extra troef in het streven om in 2030 de titel van ‘Europese Culturele Hoofdstad’ binnen te halen.
Prijskaartje
Aan een dergelijk project hangt uiteraard een stevig prijskaartje. Het project wordt vandaag geraamd op 66 miljoen €. De stad rekent gedeeltelijk op subsidies van de hogere overheden en heeft daarvoor een dossier ingediend bij het Vlaams Fonds voor Culturele Infrastructuur. Bijkomend voorziet de stad Leuven ook in de heraanleg van de Brusselsestraat, inclusief rioleringswerken en de omgevingsaanleg van de podiumkunstensite. Deze kosten worden geraamd op 6 miljoen €.
Volgens de oppositiepartij N-VA (Leuven wordt bestuurd door een coalitie van Vooruit, Groen en CD&V) wordt de totale kostprijs danig onderschat omdat in de raming van 66 miljoen € geen rekening wordt gehouden met de aankoop van de grond waarop de podiumkunstenzaal zal worden gebouwd (volgens de partij 5 miljoen €) en met het ereloon van de Londense ontwerpers dat volgens de NV-A al 7 miljoen € zou bedragen.
Aanbesteding
Na de goedkeuring van het voorontwerp wordt in de volgende maanden het definitieve ontwerp uitgewerkt. Als alles vlot verloopt, wordt begin 2022 de vergunningsaanvraag ingediend.
In 2023-2024 loopt dan de aanbestedingsprocedure, zodat er vanaf de zomer van 2024 tot eind 2027 gebouwd kan worden. De opening van de nieuwe zaal wordt dus ruim over de huidige legislatuur getild.
Deze renders van het podiumkunstengebouw door Secchi Smith zijn voorlopige ontwerpbeelden; de ruimtes, kleuren en materialen liggen nog niet defintief vast. (© Sergison Bates architects)