Leuven restaureert Tolhuis Zuid aan Brusselsepoort

In 2018 werd het architectenbureau Origin Architecture & Engineering uit Brussel aangesteld voor de studieopdracht voor de restauratie en herbestemming tot kantoorgebouw van Tolhuis Zuid. Het gebouw verkeerde in erg slechte staat. In 2016 moest het stadsbestuur op het tolhuis een nooddak plaatsen om het te beschermen tegen waterinsijpeling. De grondige renovatiewerken begonnen in maart 2020 en hebben meer dan 1 miljoen € gekost.

 

De gebouwen krijgen een bestemming als werk- en kantoorruimte voor het verenigingsleven. De restauratie was geen gemakkelijke karwei. Er moest heel wat puin en rommel worden geruimd en voor de inrichting van de bouwwerf was er slechts beperkte maneuvreerruimte mogelijk door de nabijheid van het drukke autoverkeer. Vlak na de start van de werken, sloeg ook het coronavirus toe, wat enige vertraging meebracht.

 

De gevels werden gerestaureerd met een maximaal behoud van het oorspronkelijke materiaal. Alle schrijnwerk werd vernieuwd naar het oorspronkelijke historisch model. Ook de originele indeling van het interieur werd hersteld: de schouwmantels, de houten trap en de paneeldeuren werden gereconstrueerd, waarbij gebruik werd gemaakt van eikenhout. Ramen en deuren werden eveneens vernieuwd. Het is opvallend hoeveel daglicht het gebouw binnenkomt. Het bijgebouw, dat in een latere periode aan het zuidelijke tolhuis was toegevoegd, is afgebroken.

 

“We geven het zuidelijke tolhuis een herbestemming maar behielden of herstelden zoveel mogelijk de originele elementen van het gebouw. In onze eeuwenoude stad is het belangrijk dat deze historische gebouwen behouden blijven en vooral dat ze een bestemming krijgen. De beste manier om een monument te behouden, is het ook een bestemming te geven”, zegt schepen van Restauraties Dirk Vansina.

 

De tolhuizen waren lange tijd onbewoond. Nu ze gerenoveerd zijn, wordt de Brusselsestraat opgewaardeerd als een belangrijke invalsweg.  “Wie voortaan langs hier Leuven binnenkomt, rijdt tussen de twee statige gebouwen door. Ze zijn nu al mooi, in de toekomst reinigen we nog hun gevels”, zegt schepen van Stadsgebouwen Lalynn Wadera.

“Wat passanten niet onmiddellijk zien, is dat het gebouw duurzamer is sinds de verbouwing. We zorgden voor de isolatie van de buitenschil,  duurzame technieken zoals een warmtepomp en een systeem voor regenwaterrecuperatie. Voor dat laatste konden we gebruik maken van een oude historische waterput. Op de fietsenstalling is er een groendak”, vervolgt schepen Lalynn Wadera.

 

Duurzaam erfgoed

 

“Samen met de nabijgelegen en eveneens gerestaureerde ijskelder die historisch bij de tolhuizen hoorde, vormen deze gebouwen een niet te versmaden stukje erfgoed in het uiterste deel van de Benedenstad. We proberen hier – en in al onze projecten – het erfgoed te bewaren en tegelijk te assimileren met de hedendaagse normen en ze dus duurzaam in te richten. Stadsvernieuwing omvat naast vergroening en het efficiënt inzetten van ruimte, tegenwoordig ook een vooruitstrevend erfgoedbeleid”, aldus schepen van Onroerend Erfgoed Carl Devlies.

 

Beide tolhuizen werden in 1825 gebouwd volgens het ontwerp van architect Martin-Joseph Hensmans, die in Leuven onder meer ook het Maria-Theresiacollege aan het Hogeschoolplein ontwierp. De tolhuizen werden gebruikt tot 1860 toen het tolrecht werd afgeschaft. Toen verdween ook het ijzeren hek tussen de twee gebouwen dat oorspronkelijk de toegang tot de stad afsloot. De gebouwen zijn opgetrokken in neoclassicistische stijl en zijn gespiegeld aan elkaar.

 

Projectfiche

 

• Aannemer: Verstraete-Vanhecke (Wilrijk).
• Onderaannemer technieken: Calorec (Bierbeek).
• Studie: Origin Architecture & Engineering (Brussel).
• Studie technieken (onderaanneming): Studiebureau Heedfeld (Riemst).
• Architect studiedienst gebouwen Leuven: Sofie Selderslaghs.
• Toezichthouder voor de stad Leuven: Steven Dewel.
• Ingenieur gebouwtechnieken Leuven: Philippe Cypers .
• Projectbeheerder Origin: Robin Engels.
• Projectcoördinator Origin: Egeleen Romaen.