Maatwerk voor nieuwe mastergebouw Politiezone Antwerpen

Wie regelmatig op de Antwerpse ring of de Binnensingel in Berchem passeert, kan er niet naast kijken: het kantorencomplex op de oude Post X-site kreeg met het mastergebouw voor de Politiezone Antwerpen een krachtig eindpunt. Het gebouw met zijn twee torenvolumes en een mix van gele natuursteen en glazen gevels vormt een sterk architecturaal baken. Intern biedt het alle nodige functies voor de politie. “Dat begint met een uitgebreid programma in de ondergrond”, openen Johan Bel, PPP Manager Europe, Concessions & Assets en Koen Peeters Operations Manager bij BESIX. “De vier ondergrondse verdiepingen zijn ingevuld met een cellencomplex en verhoorruimtes op de -1 en parkings voor de dienstvoertuigen en privévoertuigen van het politiepersoneel op de 3 onderliggende verdiepingen. De parkeerzone voor de dienstvoertuigen is opgedeeld in verschillende zones, telkens aangepast aan de hoogte van de speciale interventievoertuigen. Bij de ondergrondse parking bevindt zich ook een werkplaats voor gespecialiseerd licht onderhoud aan de interventievoertuigen.”

De twee torenvolumes kregen een heel specifieke invulling. “De beglaasde toren aan de zijde van de Binnensingel biedt plaats aan de kantoren en huisvest op de topverdieping de telecommandokamer van waaruit de camera’s in de stad gemonitord worden en die als crisiscentrum fungeert bij calamiteiten”, vervolgt Koen Peeters “Het volume aan de zijde van de ring noemen we de interventietoren. Die herbergt onder meer een sportzaal, schietstand, opleidingslokalen en ruimtes om interventies te oefenen. Kortom, alles wat nodig is om het kennis- en paraatheidsniveau van de Antwerpse politie op peil te houden. Het balkvolume dat beide torens verbindt, bevat een ruime onthaalfunctie met gespreksruimtes, een ruim bedrijfsrestaurant en groene terrassen.”

Flexibel DBFM-keurslijf

De onthaalfunctie was nog geen eis in de ontwerpfase. “Die verwachting maakte de politie pas kenbaar tijdens de werkzaamheden. Dat impliceerde een bijsturing van het ontwerp terwijl we al aan het bouwen waren. Dat is niet ongebruikelijk in een DBFM-project. We hebben in nauw overleg met de opdrachtgever gekeken hoe we de nieuwe wensen konden invullen en welke impact dit zou hebben op het totaalontwerp, de kosten, de planning en de onderhoudsverplichting”, duidt Johan Bel. Ook op andere momenten kreeg het projectteam nog vragen om bijsturingen. Zo noopten strengere veiligheidseisen van het ministerie van Binnenlandse Zaken om op het gelijkvloerse niveau kogelwerend glas te voorzien. Recent waren er nog vragen over het afschermen van de netwerken om te weerstaan aan cyberdreiging.

Besix is niet aan zijn proefstuk in de DBFM-markt. Het is wel de eerste grote opdracht in de gebouwenmarkt. Met een omzet van 300 miljoen euro over de 25-jarige onderhoudsperiode is het mastergebouw meteen ook de grootste investering die de stad Antwerpen op eigen houtje doet. “In april werd het beschikbaarheidscertificaat voor het mastergebouw afgeleverd. Vanaf de beschikbaarheid staan we 25 jaar in voor het onderhoud. Dat houdt zowel het bouwkundig als het technisch onderhoud. Daarnaast hebben we ook nog verplichtingen voor het opzetten en in stand houden van een facility management systeem. In die periode krijgen we een maandelijkse vergoeding voor het ter beschikking stellen van het gebouw. Daarmee worden zowel de bouw- en financieringskosten als de onderhoudskosten vergoed.”

Doordachte keuzes

De aannemer was al van in 2017 als build-partner in het project betrokken. In 2020 nam hij de lead in het project (zie ook kaderstuk). “Ook in de ontwerpfase namen we onze verantwoordelijkheid op om de troeven van de DBFM-formule uit te spelen”, stellen Johan Bel en Koen Peeters. “Bij het verfijnen van het voorontwerp tot het definitieve ontwerp hebben we als aannemer een sturende rol gehad in het uitwerken van de verschillende details. Daarbij hebben we er nauwgezet over gewaakt dat het ontwerp voldeed aan de outputspecificaties (de eisen in het prestatiebestek van de stad Antwerpen, nvdr). Andere belangrijke aandachtspunten in het ontwerp waren de onderhoudsvriendelijkheid en de totale eigenaarskost (TCO). Vanuit die optiek was de onderhoudsorganisatie mee betrokken in de ontwerpfase. Samen maakten we afwegingen over welke materialen en technieken het best in onze onderhoudsvisie pasten. Zo hebben we bijvoorbeeld in de sanitaire ruimtes een keramische vloer boven een epoxyvloer verkozen omwille van de langere levensduur,” licht Johan Bel toe.

De eisen in de outputspecificaties waren terecht hoog gezien het type gebouw. “Maar de combinatie van sommige eisen maakte het project soms wel bijzonder uitdagend”, herinnert Koen Peeters zich. “De celdeuren bijvoorbeeld dienden niet alleen aan strikte veiligheidseisen te voldoen, maar ook aan akoestische eisen. Die combinatie is geen alledaags gegeven, waardoor er geen standaard product of systeem op de markt beschikbaar is. Samen met onze onderaannemer en leverancier hebben we een maatoplossing uitgewerkt en laten verifiëren met enkele testen.”

Logistiek op maat

Ook het bouwen in de krappe stedelijke omgeving bracht de nodige uitdagingen met zich mee.“ Het mastergebouw is opgetrokken in een betonnen draagstructuur, een mix van geprefabriceerde kolommen, balken en welfsels. “Het leveren van alle materialen vroeg een just-in-time management omwille van de beperkte opslagruimte op de werf. We hadden dat deels in de hand door grote leveringen op een terrein in de buurt in wacht te zetten en dan op het juiste moment naar de werf te roepen. Het laden en lossen gebeurde vanaf de ventweg naast de Binnensingel. Eén van de torenkranen hadden we met behulp van een portiek te paard over deze weg gebouwd, waardoor we de ventweg niet dienden te stremmen tijdens de aanvoer en de montage van de materialen,” vertelt Koen Peeters. Omwille van luchtvaartbeperkingen waren de drie torenkranen beperkt in hoogte, wat de positionering en onderlinge wisselwerking complexer maakte. Het werken aan de gevels gebeurde met hefsteigers en de dienstvoertuigen werden van zodra mogelijk in de ondergrondse verdiepingen geparkeerd om de omgevingshinder te beperken.