Masterplan gezocht voor Buda-eiland in Kortrijk

De stad Kortrijk wil in samenwerking met de Vlaamse Bouwmeester een masterplan opmaken voor de westelijke tip van het Buda-eiland. Dat is het volledige gebied ten westen van de Budastraat. De site is ruim 2 ha groot en eigendom van het OCMW Kortrijk. Door het vrijkomen van gebouwen op korte, middellange en lange termijn ontstaat een unieke kans om het volledige gebied om te vormen tot een nieuwe dynamische belevingsplek.

 

De publieke ruimte en de verschillende programma’s voor dit gebied moeten onderling versterkend werken en moeten geplaatst worden binnen de dynamieken van het cultuurlandschap op het Buda-eiland en in de rest van de stad. Het doel is om een inhoudelijke en kwalitatieve ontwikkelingsstrategie voor het gebied uit te zetten, die wordt vertaald in een resultaatsgericht en faseerbaar ontwikkelingstraject.

 

Het Buda-eiland neemt een bijzondere positie in binnen de stad, zowel in het stadsweefsel als binnen het culturele netwerk. De herontwikkeling van de tip van het Buda-eiland biedt de kans om dit onderscheidend karakter ook op deze plek te realiseren, door dit gebied te openen voor de Kortrijkzaan en het te verbinden met de Leie-oevers en de binnenstad.

 

Dat kan door plaats te maken voor kwalitatieve publieke ruimte, door een programmatorische mix uit te bouwen met de bibliotheek als open ontmoetingsplek, door het gebied te integreren in het culturele netwerk van de stad, door de erfgoedkwaliteiten zichtbaar te maken en door de relatie tussen de gebouwenclusters te versterken.

 

In het boek ‘Kortrijk 2025. De stad die we kunnen willen’ werden de resultaten gebundeld van een zeer uitgebreid participatief traject dat de stad de voorbije jaren samen met burgers en ondernemers heeft gelopen. De herontwikkeling van de tip van het Buda-eiland moet voortbouwen op verschillende krachtlijnen uit Kortrijk 2025. Kortrijk kan worden versterkt als ondernemende stad door het creëren van ruimte voor ondernemers op strategische plaatsen zoals deze site, en door het versterken van de band tussen werken en (hoger) onderwijs.

 

Andere mogelijkheden tot versterking zijn het inzetten op het verweven van functies als wonen en werken en door het fietsnetwerk naar een hoger niveau te tillen. Ook als groen-blauwe stad kan Kortrijk er sterker uitkomen door integraal en klimaatrobuust te ontwerpen, door ruimtes te ontharden en geen open ruimte meer in te nemen.

 

Uniek aan het Buda-eiland is zijn ligging op het kruispunt van twee ‘stadsmagneten’ (gebieden waar de komende jaren een belangrijke omslag kan worden gemaakt): de Leie en de Leieboorden, en de noord-zuidas die het hart van de stad verbindt met Hoog Kortrijk, en waarvan de Budastraat het noordelijke sluitstuk vormt.

 

De jongste dertig jaar heeft Kortrijk sterk ingezet op kernversterking. In het kader van verschillende stadsvernieuwingsprojecten zijn grote delen van de stadskern grondig en kwalitatief getransformeerd. Deze trajecten waren ruimtelijk en inhoudelijk structureel bepalend voor de stadskern en vormen de basis waarop de stadsbestuur de komende jaren wil voortwerken.

 

De Leiewerken werden aangegrepen om de aanblik van de stad te transformeren. Nieuwe en kwalitatieve publieke ruimte is het resultaat. Architecturaal hoogstaande bruggen leggen fijnmazige verbindingen tussen de stadsdelen. Recenter werden de verlaagde Leieboorden aan de Broeltorens getransformeerd tot een unieke verblijfsruimte (Prijs Publieke Ruimte 2019).

 

De komende jaren wordt de rest van de Oude Leie-arm opgewaardeerd met kwalitatief openbaar domein en ruimte voor pleziervaart en een passantenhaven. Vanaf 2020 wordt voor voetgangers de nieuwe Reepbrug gebouwd (Ney & Partners), die de wijk Overleie verbindt met de westelijke tip.

 

Gelijktijdig wordt de groene tip van het eiland aangelegd als stadspark met verbinding naar de Budastraat en de Reepkaai (Ontwerpbureau Omgeving). De omsluiting van de site door de oude en nieuwe Leie-arm vormt een unieke context die maximaal moet worden benut.

 

Het Buda-eiland kent een historiek van zorg. Het Augustinessenklooster van het OLV-hospitaal groeide in de loop der eeuwen uit tot een heuse ziekenhuiscampus. Hieraan verbonden ontwikkelden zich op het eiland ook aanzienlijke activiteiten in de ouderenzorg, revalidatie, dagcentra en palliatieve zorg. Ook heel wat dienstverlening vanuit het OCMW wordt hier georganiseerd.

 

Het klooster van het Onze-Lieve-Vrouwe-hospitaal, met kapel en kloostertuin, heeft een uniek karakter en neemt een cruciale plek in op de site. De toekomstige herinvulling van het klooster vormt een uitdaging. De globale herontwikkeling van de site en specifiek het hoekperceel ter hoogte van de Budabrug (het hoekpand werd gesloopt ten gevolge van de werken aan de brug) biedt hier kansen.

 

Met het stadsvernieuwingsproject Buda werd geïnvesteerd in de uitbouw van Buda tot een kunsteneiland. De bedoeling is om dit verder te versterken en de werking vanuit de verschillende gebouwen nog meer op elkaar te betrekken. Deze wisselwerking op het Buda-eiland vormt één van de fundamenten van de kandidatuur van Kortrijk als Culturele Hoofdstad van Europa in 2030.

Kortrijk zoekt tevens een plek voor een nieuwe centrale bibliotheek. Ontmoeting, verbinding, beleving en participatie komen centraal te staan in de vernieuwde bibliotheekwerking. De bibliotheek moet een nieuwe culturele hotspot worden in de stad. Verschillende zones met elk een eigen sfeer moeten ervoor zorgen dat dit een plek wordt waar iedereen zich thuis voelt en waar verschillende werkingen naast elkaar kunnen plaatsvinden.

 

In het bijzonder wil de stad Kortrijk op deze locatie ook inzetten op kwalitatief en betaalbaar wonen en experimenteren met alternatieve eigendomsconstructies om dit te realiseren.

 

Voor dit alles wordt een ontwerpbureau gezocht dat:

• Een globaal ruimtelijk masterplan opmaakt dat mee kan evolueren in de loop van het ontwikkelingstraject;

• Een globaal inrichtingsplan voor de publieke ruimte opmaakt en opvolgt binnen een globaal beeldkwaliteitsplan;

• Het traject begeleidt door actoren en visies samen te brengen en tot synergieën en conclusies te komen, door ontwerpend onderzoek, door overleg te organiseren, conclusies te verankeren in verslagen, te inspireren, te bemiddelen, definities te verfijnen,…

• Mogelijke programma’s voor de site aanreikt en onderzoekt, zowel ruimtelijk als inhoudelijk;

• Vier ruimtelijke deelprojecten op de site definieert die de stad als afzonderlijke opdracht kan aanbesteden (de realisatie van de deelprojecten zelf valt buiten deze opdracht);

• De kwaliteit van het traject en de deelprojecten bewaakt en waarborgt;

• Voorwaardelijk: instaat voor het ontwerp van de publieke ruimte. Deze studieopdracht is een mogelijke uitbreiding van de opdracht en zal later al dan niet worden toegewezen.

 

De architectuuropdrachten voor concrete bouwprojecten (zoals bijvoorbeeld de bibliotheek) maken geen deel uit van deze studieopdracht. De stad Kortrijk beslist in een latere fase of en voor welke delen er een studieopdracht voor de omgevingsaanleg toegewezen wordt.

Masterplan Buda-eiland Kortrijk

Locatie bouwplaats: Budastraat, 8500 Kortijk
Het projectgebied wordt begrensd door de Budastraat, de Reepkaai en de rivier Leie
Bouwheer: stadsbestuur Kortrijk