Mobilis biedt blik in toekomst van showrooms

Op de hoek van de Industrielaan en de Paepsemlaan in Anderlecht legt Alheembouw de laatste hand aan een nieuwe showroom voor de merken uit het D’Ieteren-gamma. Maar het 32.000m² grote Mobilis-project is meer dan louter een wagentoonzaal. Het heeft de ambitie een voorbeeldgebouw te zijn voor nieuwe stedelijke industrie en overstijgt zo zijn definitie als autoshowroom. Deze garage van de toekomst is een nagenoeg energieneutraal gebouw dat plaats zal bieden aan een brede waaier aan functies, naast de showroom kunnen dat werkplaatsen, kantoren, commerciële en productieactiviteiten zijn in de meest brede vorm, en dat van de kelderverdieping tot op het dak van het zes niveaus tellende gebouw. “Het basisidee was niet een gebouw te creëren dat tot in het oneindige aan nieuwe activiteiten kan worden aangepast, maar een structuur voor te stellen waarin alle soorten activiteiten mogelijk zijn”, motiveert architect Xaveer De Geyter. Zijn bureau XDGA won in team met Boydens en Util de ontwerpwedstrijd die D’Ieteren Immo uitschreef om het project op de locatie van een vroegere autoshowroom vorm te geven.

“Het project is bijzonder omwille van zijn vorm en beleving”, meent ook Pieter Onraet, projectdirecteur bij aannemer Alheembouw. “De vorm is eerder organisch omwille van de gebogen vormen. De grote glasvlakken geven het een hoge mate van transparantie. Daardoor is de primaire betonnen draagstructuur zichtbaar van buiten uit.” En die draagstructuur mag gezien worden. Betonnen kolommen van twee verdiepingen hoog en geplaatst in een raster van 16x16m dragen twee ter plaatse gestorte wafelbetonvloeren. “Die vloeren vormen de niveaus +2 en +4 en zijn ter plaatse nagespannen. Die betonnen basisstructuur verzekert het gebouw een 100-jarige levensduur. Ze zorgt tegelijkertijd ook voor de beoogde flexibiliteit. De structuur vormt de drager voor de metalen vloerplaten van de onderliggende niveau +1 en +3. Die rusten enerzijds op metalen balken die in consoles tegen de betonnen kolommen rusten en zijn anderzijds met pendels in een raster van 8x8m aan deze betonnen wafelstructuurvloer gehangen. Die opvatting laat toe de invulling van deze verdiepingen eenvoudig aan te passen en zelfs heel eenvoudig nieuw patio’s of atriums in te brengen. Ook de oprijhelling die zich rond het gebouw buigt en de verschillende parkeerniveaus aan de achterzijde met elkaar en de begane grond verbindt, hangt met dergelijke pendels aan de betonnen basisstructuur.”

Gevarieerde glasgevels

Na het ontgraven bouwde de aannemer de volledig ter plaatse gestorte kelder op deze funderingspalen. Van daaruit groeide de hybride beton-staalstructuur. “Aan de straatzijde is de structuur afgewerkt met een vliesgevel met luifels. Op de twee laagste niveaus loopt het glas van vloer tot plafond, op de twee bovenliggende niveaus is er een onderverdeling in kleinere raamvlakken. De toegang tot Mobilis bevindt zich op de overgang tussen de ronde gevel aan de kruispuntzijde en het rechte stukje gevel langs de Industrielaan. Ze wordt geaccentueerd door een vier verdiepingen hoge en 16m brede gevouwen gevel. Het is ontegensprekelijk de eyecatcher van het gebouw. Horizontale windverbanden houden de gevouwen structuur op zijn plaats. Het was een hele klus om die juiste geplaatst te krijgen en te verankeren in de betonnen basisstructuur”, verklapt Pieter Onraet.

Ook het dakpaviljoen op het dak is volledig in glas uitgevoerd. Het neemt zo’n 20% van de dakoppervlakte in en kan ingevuld worden met een horecafunctie. Het resterende deel van het dak is bedoeld voor urban farming.

Showroom op palen

Het bouwen van die structuur was op z’n zachtst gezegd een huzarenstuk. Dat begon al bij de ondergrond. “De draagkracht was niet alleen slecht, de bodem was ook vervuild. We zijn daarom gestart met een grondige sanering. Aclagro heeft zones met asbest, kwik en andere zware metalen allemaal afzonderlijk ontgraven en naar gespecialiseerde verwerkingscentra afgevoerd. Vervolgens zijn we kunnen beginnen met het plaatsen van de funderingspalen. Het studiebureau had grondverdringende schroefpalen voorgeschreven. Maar die keuze hebben we tijdens de voorbereidende studies bijgestuurd naar boorpalen. De reden: we wilden niet met de palenmachine op kelderniveau werken. Met werken op maaiveldniveau zou de lengte van de grondverdringende schroefpalen oplopen tot meer dan 25m, wat geen evidentie is . De grotere diepte – tot 40 à 45 meter – en draagkracht, met als logisch gevolg dat er minder palen de grond in moeten, verklaren onze keuze om voor dit project boorpalen met na-injectie toe te passen. Deze techniek wordt ook wel vaker gebruikt in wegen- en bruggenbouw, in een utiliteitsbouw is het weinig gezien”, vertelt Pieter Onraet. 

Once in a lifetime

Mobilis is onmiskenbaar spraakmakend. Voor het Alheembouw-projectteam was het dan ook een bijzondere uitdaging. “Het is een once in a lifetime-project. Het is een open en licht gebouw met een mooi ontwerp. Technisch was het voor ons geen alledaags project waarin we antwoorden hebben moeten zoeken voor heel wat uitdagingen. Denk maar aan de specifieke structuur, de rijhellingen in brugdekliggers, … We zijn hier continu met een team van 7 tot 8 personen bezig geweest om alle details en randvoorwaarden op orde te krijgen. Maar we zijn best wel trots op het eindresultaat. Al wordt het nog een pittige rit tot aan de eindmeet in juni.”