Nieuwe gevangenis Dendermonde biedt plaats aan 444 gedetineerden

De gevangenis werd gerealiseerd in uitvoering van een actieplan om de overbevolking in de Belgische gevangenissen tegen te gaan en er de leef- en werkomstandigheden te verbeteren. De eerste versie van dit masterplan werd in 2008 goedgekeurd door de federale Ministerraad en werd de voorbije jaren meermaals geactualiseerd. De gevangenis van Dendermonde maakte nog deel uit van het eerste masterplan, met als doel om de verouderde inrichting in de stad (in de Sint-Jacobstraat) te vervangen. Door verschillende juridische procedures die werden ingespannen, liep het project echter vele jaren vertraging op.

 

De werken gingen uiteindelijk van start in augustus 2020 en werden eind oktober van dit jaar voltooid. De verhuis naar de nieuwe gevangenis is voorzien midden februari 2023. Om de overbevolking in de Belgische gevangenissen op te vangen, werd beslist om de oude gevangenis van Dendermonde nog vijf jaar langer gedeeltelijk in gebruik te houden met een honderdtal plaatsen. Hiervoor worden enkele renovatiewerken voorzien.

 

Het gevangeniscomplex werd gerealiseerd via een dbfm-procedure (design, build, finance en maintain). Dat is een publiek-private samenwerking, waarbij een privépartner het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud van de penitentiaire inrichting voor zijn rekening neemt. Het consortium Poort van Dendermonde stelt het gebouw gedurende 25 jaar ter beschikking aan de federale staat, die hiervoor een jaarlijkse beschikbaarheidsvergoeding betaalt. Op het einde van het contract neemt de federale staat de gevangenis over. 

 

De meeste firma’s die deel uitmaken van het consortium, stonden ook in voor de realisatie van de gevangenis in Beveren, die in gebruik werd genomen in 2014 en inzake ontwerp in grote lijnen het evenbeeld is van die van Dendermonde. Wel werd er meer gebruik gemaakt van kleuren binnenin het complex, zijn er soms andere materialen gekozen (bijvoorbeeld houten in plaats van metalen celdeuren) en werden het administratieve en logistieke gebouw meer in zones ingedeeld voor een logischere structuur. 

 

De gevangenis werd gebouwd op een terrein in de Zwijvekekouter, gelegen tussen het Oud Klooster, de spoorweglijn Dendermonde-Gent en de Dender. Er werd een nieuwe toegangsweg, de Tanneweg, aangelegd naar de site. De weg loopt over de nieuwe Zwijvekebrug over de Oude Dender en heeft aansluiting op de Gentsesteenweg ter hoogte van de Ooiebrug. Op die manier wordt de verkeersoverlast voor het nabijgelegen woongebied (de Boonwijk) tot een minimum beperkt.

Het inkomgebouw, waar ook een zittingszaal is voorzien waar o.a. de strafuitvoeringsrechtbank en de Raadkamer kunnen zetelen.

 

Het dienstengebouw, dat bestaat uit kantoren voor de administratie, een sportcomplex, een bezoekerscomplex, de afdeling beperkte detentie en een onthaalcomplex voor de gedetineerden.

 

Het cellulair gedeelte met vier cellenvleugels rond één centrale toezichtkern (panoptisch centrum). Het cellulair gebouw bestaat uit drie verdiepingen en een zolder met technische installaties. Door de helling van het dak kan er via de rechtopstaande ramen veel licht doordringen tot in de cellenvleugels. 

De overgang tussen de vier afzonderlijke bouwdelen gebeurt via verbindingsgangen die deels bestaan uit glazen lamellen. De gevangenis heeft twee groene ‘wandelingen’ en vier binnentuinen. Er zijn ook een personeels- en bezoekersparking aangelegd. Rond de gevangenis is een watergracht aangelegd en werd een ruime groenzone voorzien, die als visuele en akoestische buffer dient voor de omwonenden. Het is een overzichtelijke site met een heldere structuur. De gevangenis ziet er uit als één geheel, maar tegelijkertijd zijn de afzonderlijke functies duidelijk van elkaar gescheiden. 

 

De nieuwe gevangenis is duurzaam en energiezuinig. Zo werden er op de daken in totaal 774 zonnepanelen geplaatst, samen goed voor 290,25 Kilowattpiek. Er is een warmtekrachtkoppelingsinstallatie voor het opwekken van warmte en elektriciteit via gas. Voor de recuperatie van regenwater zijn er zestien tanks geplaatst met elk een capaciteit van 20.000 liter. Deze watercapaciteit zal gebruikt worden voor de toiletten en de wasserij. Het hvac-concept is gericht op energiezuinigheid, een aangenaam klimaatcomfort en gebruiksvriendelijkheid. De elektrische installaties in het gebouwencomplex zijn er op gericht zo efficiënt en energiezuinig mogelijk te zijn. In het complex is overal ledverlichting voorzien. De draagstructuur van de gebouwen bestaat hoofdzakelijk uit elementen in geprefabriceerd (prefab)beton.

 

 

 

 

 

Eigenaar: Belgische staat

Bouwheer: Regie der Gebouwen

Eindgebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie

Dbfm-consortium: Poort van Dendermonde, bestaande uit volgende firma’s:

Consultancy: Stibbe (legal), Rebel Advisory (finance), eld (technical)

Duur van de werken: augustus 2020 – oktober 2022

Termijn terbeschikkingstelling: 25 jaar (daarna neemt de federale staat de gevangenis over)

Beschikbaarheidsvergoeding: ongeveer 15 miljoen euro per jaar (btw inbegrepen), gedurende 25 jaar

Oppervlakte site: 11 ha

Oppervlakte gevangenis (bruto): ongeveer 31.000 m²

Aantal zonnepanelen: 774 (290,25 Kilowattpiek in totaal)

Recuperatie regenwater: 16 regenwatertanks met elk een capaciteit van 20.000 liter

Capaciteit gevangenis: 444 plaatsen