Nieuwe vleugel voor de Muziekkapel in Waterloo

Het project van de de Launoit-vleugel was een hele uitdaging, zowel op architecturaal, akoestisch, landschappelijk, milieu-, technologisch als financieel vlak. Het werk van de architecten Olivier Bastin en Sébastien Cruyt werd gekoppeld aan een gespecialiseerde akoestische studie, uitgevoerd door Capri Acoustique (Rémi Raskin), de heraanleg en verfraaiing van het beschermde park onder begeleiding van JNC en Jean Noël Capart, een efficiënt bouwteam met het aannemersbedrijf AMART (CFE-groep), en ten slotte de kwaliteitsvolle interieurinrichting voor de artiesten en het publiek, onder leiding van MBO (Michèle Buchter). Het budget bedroeg meer dan 10,5 miljoen '.

Dankzij de recente aanpassingen en uitbreiding kan de Muziekschool aan meer jonge musici en hun docenten een verblijfplaats en begeleiding bieden. Het historische gebouw heeft een oppervlakte van 1.850 m² en omvat hoofdzakelijk acht oude woon- en repetitiestudio's en het salon van de koningin. De nieuwe vleugel zorgt voor een forse uitbreiding van de ruimte tot 3.500 m², met twintig bijkomende woonstudio's, drie concert-, repetitie- en opnamezalen en een 'Artists Village' met een restaurant, keuken, lounge- en ontspanningsruimte.

Akoestiek

Voor het project, waarbij akoestiek bijzonder belangrijk is, werd Rémi Raskin aangetrokken, bekend van internationaal befaamde

projecten zoals de akoestische verbeteringen in de Parijse Opéra Garnier en de Le Volcan-zaal in Le Havre die vorige maand werd geopend. Raskin hanteerde twee aanvullende strategieën voor het project: de afscheiding tussen de lokalen onderling en de beheersing van de klankkwaliteit. Elke woonstudio en repetitiestudio is akoestisch losgekoppeld volgens het 'doos-in-doos'-principe, wat resulteert in een bijzonder complexe opbouw en structuur van het gebouw.

Isolerende en absorberende materialen werden samengesteld op basis van de geometrie van elk lokaal en de functie die het uitoefent. Daarin krijgt hout een prominente plaats toebedeeld in de vorm van vloeren, lambriseringen en akoestische correctoren. De interne akoestiek van de grote studio kan heel vlot worden aangepast in functie van de ensembles, de muziek en het publiek. Langs de gevel die uitkijkt op het woud van Argenteuil kan dankzij een geheel van modulaire reflectoren, die naar wens afstelbaar zijn, de intensiteit van de klank geregeld worden.

Op de zijwanden verhogen of verlagen absorberende schuifpanelen de akoestische amplitude van de zaal, waardoor het parallellisme van de muren wordt opgeheven en er zijdelingse geluidsweerkaatsingen in de zaal gestuurd worden. Verstelbare panelen die met een kogelgewricht aan het plafond zijn vastgemaakt, weerkaatsen het geluid naar de zaal in functie van de verschillende publiekopstellingen. Het parket, geplaatst op een zwevende vloer die volledig geïsoleerd is van de rest van het gebouw, draagt eveneens bij tot een optimale geluidscirculatie in de zaal.

Glazen scherm

De zuidgevel van de de Launoit-vleugel lijkt op een glazen scherm, wat het gebouw een bepaalde lichtheid verleent. Op de glazen lamellen is de transcriptie van een partituur gedrukt, waardoor een muziekbeeld in het midden van de natuur wordt geplaatst. Dit weerspiegelende scherm speelt zowel met de reflectie van de natuur als met die van het bestaande gebouw. De rest van het gebouw is bedekt met een lichtgrijs mineraal materiaal, in matte natuursteen of gereconstrueerde steen. Die is zo ontworpen dat ze bestand is tegen de seizoenen en slechte weeromstandigheden en wordt opgenomen in het grotendeels plantenrijke landschap.

Ter aanvulling van de steen en het glas is het beslagwerk in roestvrij staal zo licht en discreet mogelijk gehouden, terwijl het externe schrijnwerk en de lijsten van de grote ramen uit hout bestaan.

Het hoogteverschil van het terrein zorgt voor een discrete inplanting van de nieuwe vleugel zodat geen inbreuk wordt gepleegd op het oude gebouw. Het nieuwe gebouw rijst uit de grond, met als visueel effect dat het naar het woud toe groeit.

Omgeving

Het landschaps- en stedenbouwkundige architectenbureau JNC International, vertegenwoordigd door Guillaume van der Vaeren, en met als landschapsarchitecten Laurent Miers en Jean Noël Capart, werd ingeschakeld om de omgeving in te richten. Het park naast het gebouw is beschermd gebied. Het nieuwe landschapsproject moest daarom discreet en zelfs onopvallend zijn, om het uitzonderlijke terrein dat destijds werd ontworpen door Ywan Renchon, tot uiting te laten komen. Toch vergen de uitbreiding en de evolutie van onze samenleving aanpassingen die ertoe verplichten om bepaalde ruimtes te wijzigen. Concreet gaat het om de directe omgeving van het nieuwe gebouw en de integratie van een parking.

De eerste plek, de groene ruimte aan de voet van het gebouw, biedt toegang voor leveranciers en hulpdiensten. Hierbij wordt de tegenstelling tussen controle en spontaniteit benadrukt door te spelen met bewerkte of ruwe materialen en met plantengroei. Daardoor ontstaat een harmonieuze overgang tussen het hedendaagse gebouw en het bestaande beschermde park.

De tweede ruimte die werd aangepakt, is de parking. Door de uitbreiding is er immers nood aan extra parkeerplaatsen. Om aan die behoefte tegemoet te komen en om te vermijden dat er wagens moeten parkeren vóór de waterpartij en de Muziekkapel voorziet het project een landschapsparking in het noordwesten van de site. Daardoor kan het nieuwe zwaartepunt van het gebouw ook vlotter worden bereikt en komen de bijzondere en beschermde bomen beter tot hun recht.

Milieu

Voor de keuze van de materialen en technieken hield Laurent Neuville van A+ Concept rekening met een optimale milieubalans op lange termijn, zowel wat de bouw betreft (recycleerbaarheid, koolstofbalans, duurzaamheid) als wat het energieverbruik (CO2, SO2, water, ') aangaat. Dankzij het vernieuwende concept zal het gebouw het label 'lage energie' kunnen behalen en kan het nagenoeg zelfstandig functioneren.

Voor de toiletten en het onderhoud wordt hemelwater gebruikt. Een zelfstandig waterzuiveringsstation met septische putten verwerkt al het afvalwater. Een gecontroleerd mechanisch ventilatiesysteem met energieherwinning (80%) werd gekoppeld aan een gemechaniseerde bypass voor freecooling tijdens de zomer. Tevens werden thermische zonnepanelen geïnstalleerd voor de

productie van warm water voor sanitair gebruik en werd gekozen voor led-verlichting om het verbruik te beperken en de levensduur van de uitrusting te verhogen. Het beheer van de technische faciliteiten gebeurt centraal, zowel op het niveau van de verwarming als de verlichting. De bedoeling is om voor het woongedeelte het label 'nul-energie' te verkrijgen.

Het hele bouwproject werd geleid door algemeen aannemingsbedrijf Amart uit Evere. De bouwwerf werd gestart op 15 september 2013 en werd eind december 2014 reeds opgeleverd. Amart voert bouw- en renovatiewerken uit en is hoofdzakelijk actief in de privésector. Het bedrijf werd opgericht in 1973 door Ado Blaton en Romain Verschooris en in 1995 overgenomen door Philippe Blaton. Sinds 2007 maakt Amart deel uit van de CFE-groep.

De koningin Elisabeth Muziekkapel werd bedacht door Eugène Ysaÿe en koningin Elisabeth en kreeg in 1939 vorm door Paul de Launoit. In 2004 werd de Muziekkapel gereorganiseerd. Ze steunt vandaag op twee hoofdpijlers: de opleiding op hoog niveau in zes disciplines (zang, viool, piano, cello, altviool en kamermuziek) en met de aanwezigheid van Masters in Residence. Daarnaast is er de inschakeling in de beroepswereld via een netwerk van culturele partners in België (Bozar, Flagey, De Munt, de grote orkesten, ') en in de rest van de wereld. Vorig seizoen werden door de Muziekkapel meer dan 200 concerten geproduceerd, gecoproduceerd of opgestart.

De Muziekkapel ontvangt jaarlijks een zestigtal jonge talenten in residentie, uit binnen- en buitenland (22 nationaliteiten in 2014-2015). Het operationele budget bedraagt momenteel 2,5 tot 3 miljoen ', waarvan 80% wordt gefinancierd door de privésector (stichtingen, ondernemingen, privémecenaat, eigen inkomsten) en 20% wordt verkregen via overheidssteun (Europese Unie, Federaal Wetenschapsbeleid, Ministerie van Onderwijs, de Nationale Loterij, '). - EC