Ontwerper gezocht voor VAi-project in Berchemse kerk

Zoals eerder gemeld zal het Vlaams Architectuurinstituut de Sint-Hubertuskerk aan de Victor Jacobslei in Berchem voor de komende 49 jaar in erfpacht nemen. De kerk is door de stad Antwerpen, het bisdom Antwerpen en de kerkfabriek Sint-Willibrordus Berchem toegewezen aan het VAi dat zal instaan voor de restauratie, het onderhoud en een passende herbestemming.

 

De Sint-Hubertuskerk krijgt dus een nieuwe invulling en zal onderdak bieden aan de collectie architectuurarchieven, een bibliotheek en kantoren. De kerk krijgt zo opnieuw een belangrijke publieke functie, met plaats voor coworking, polyvalente ruimtes en een koffie- of soepbar. Tevens wil het VAi van de kerk een ontmoetingsplek maken voor zowel partnerorganisaties en de buurt als het brede publiek. Zo zullen er in de kerk polyvalente zalen, coworking-plekken en een koffie- of soepbar komen. Bovendien zal iedereen welkom zijn om in de bibliotheek de volledige collectie te raadplegen. In totaal zal een ruimte van ongeveer 700 m² voor het publiek toegankelijk blijven.

 

Het VAi doet een beroep op het Team Vlaams Bouwmeester voor de aanstelling van een ontwerper. Er wordt een multidisciplinair team gezocht dat een innovatieve en respectvolle herbestemming van het bestaande gebouw kan waarmaken binnen het vooropgestelde bouwbudget. Het team moet ervaring kunnen voorleggen met bouwkundig erfgoed en bouwhistorisch onderzoek, inclusief de waardenstelling van het interieur.

 

Het project zou oorspronkelijk deel uitmaken van de 41ste editie van de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester. De timing van de openbare procedure voor de toekenning van de erfpacht liet dit echter niet toe. Daarom wordt het project voor de herbestemming van de Sint-Hubertuskerk gepubliceerd als ‘Open Oproep 41bis’ en nadien toegevoegd aan de lijst met projecten van Open Oproep 41.

Het VAi wil respectvol en innovatief met dit gebouw omgaan en zal tijdens de werken en het beheer toezien op het bestaande erfgoed. Zo zal er voorrang gegeven worden aan duurzame materialen, en waar het kan aan recuperatiematerialen. Het VAi zal hiervoor steeds nauw afstemmen met de dienst Omgevingsvergunningen van de stad, het Agentschap Onroerend Erfgoed en Monumentenzorg.

 

Het Vlaams Architectuurinstituut wil werken met een ‘box-in-box’-principe waarbij de buitenschil van het kerkgebouw grotendeels behouden blijft en de herbestemming dus weinig impact heeft op de omgeving en het straatbeeld. De werken aan zowel buiten- als binnenkant van de kerk zullen gefaseerd verlopen. De bedoeling is om de volledige collectie en de kantoren tegen 2028 te hebben ondergebracht in de kerk.

 

De Sint-Hubertuskerk is een neogotische kerk opgetrokken uit donkere baksteen en natuursteen. Het gebouw is eigendom van de kerkfabriek Sint-Willibrordus Berchem en blijft tot de desaffectatie ervan in gebruik voor de zondagse misviering. De kerk en haar omgeving vormen een beschermd stadsgezicht. Het gebouw zelf is geen beschermd monument, maar huisvest wel een inpandig orgel dat omwille van zijn historische belang is beschermd als monument.

 

De herbestemming van de Sint-Hubertuskerk vindt haar oorsprong in het parochiekerkenplan dat in 2016 werd goedgekeurd door het bisdom en de gemeenteraad. Het doel is om leegstand van de kerkgebouwen tegen te gaan en ze in goed onderhoud van een waardevolle nieuwe invulling te voorzien. De Sint-Hubertuskerk maakt hier deel van uit. Daarom lanceerde AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoedbeheer en stadsprojecten van de stad Antwerpen, in opdracht van de stad, het bisdom en kerkfabriek Sint-Willibrordus Berchem vorig najaar een oproep naar een kandidaat-erfpachter. Het dossier dat het VAi hiervoor indiende was het best onderbouwd.

Foto: © AG Vespa / Sepp Van Dun