Project 't Wisselspoor creëert verticale woonbuurt
Het voorlopig uitgestelde woonproject ‘t Wisselspoor op de site van de voormalige Centrale Werkplaatsen in Kessel-Lo had vorig jaar al moeten starten. Het gaat om een voor Vlaanderen uniek woonconcept dat op een beperkte ruimte minstens vijftig gezinnen comfortabel wil huisvesten in een woning met tuin. Er zou bovendien nog plaats zijn voor de realisatie van een conservatorium, kinderopvang, horeca of handel en een ondergrondse parking.
URA Architecten uit Brussel kwam als winnaar tevoorschijn uit een architectuurwedstrijd. URA presenteerde geen klassieke appartementsblok, maar een verticale woonbuurt die geen alledaagse hoogbouw is, maar ook geen cohousingproject, hoewel sommige elementen ervan wel vervat zitten in het ontwerp.
“We hadden hier alleen dertig jaar eerder moeten aan denken”, reageerde de toenmalige Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck bij de voorstelling van het project.
De centrale ontwerpvraag voor ’t Wisselspoor was dubbel: hoe kunnen mensen dichter bij elkaar wonen, op een comfortabele manier, en hoe kan dat kind- en gezinsvriendelijk zijn? De oplossing vonden Yves Malysse en Kiki Verbeeck van URA Architecten in een slim ruimtegebruik. Als de ruimte beperkt is, vormt delen de sleutel.
Het woonproject is zo ontworpen dat het dezelfde kwaliteiten heeft als een huis met een tuin, wat mogelijk is door een eigen volwaardige woning aan te vullen met veel gemeenschappelijke binnen- en buitenruimte. Het AGSL deed bovendien een beroep op het kennis- en expertisecentrum Kind en Samenleving om de noden en wensen van gezinnen met kinderen in het ontwerp te verwerken.
Het volledige complex wordt gepland op een compacte oppervlakte van 2.500 m². Niet horizontaal, maar verticaal, gelegen tussen twee stedelijke pleinen: het Blauwputplein en het toekomstige Werfplein. De architecten ontwierpen een compacte verticale woonbuurt waar een driedimensioneel wandelpad de bewoners vanaf het Blauwputplein meeneemt tot op een hoogte van 50 m.
Het project neemt slechts een fractie in van het gebruikelijke grondbeslag in de buitenwijken. Langsheen dit pad ontwikkelen zich diverse woontypologieën: bungalows, rijwoningen, panorama-appartementen, … Elke woning beschikt over eigen karakteristieken en kwalitatieve buitenruimtes. Het gebouw zou meteen ook de omliggende publieke ruimtes afbakenen, die nu nog in elkaar overvloeien.
Diezelfde functies op een klassieke manier bouwen vraagt een oppervlakte van ongeveer acht voetbalvelden. Door in de hoogte te werken wordt veel groen en open ruimte bewaard. Yves Malysse en Kiki Verbeeck ontwierpen een tijdloos gebouw en kozen resoluut voor duurzame bouwmaterialen, met natuursteen aan de buitenzijde en een samenspel baksteen, tegels en groen aan de binnenzijde.
‘t Wisselspoor is ook een uitgesproken sociaal project. Het biedt naast comfortabele woningen ook ruimtes voor ontmoeting en interactie. Zo is er plaats voor twee buurthuizen, een fietsatelier, een co-working-kantoor en een logeerkamer. Deze ruimtes zijn zo ingepast dat ze uiteenlopende gezichten op de stad aanbieden. Een publieke plint met een kinderdagverblijf en een muziekconservatorium ondersteunt de verticale woonbuurt.
In totaal zijn er vijftig woningen gepland voor verschillende gezinsgroottes, elk met een eigen terras. Tussen de woningen op de verschillende verdiepingen is veel ruimte voor ontmoeting voorzien. De brede stoepen aan iedere voordeur zijn ontworpen als plaatsen waar kinderen veilig kunnen spelen of waar buren kunnen samenkomen. Een grote daktuin en een binnenplein bepalen mee het sociale karakter van het woonproject.
In totaal zijn er vijftig woningen gepland voor verschillende gezinsgroottes, elk met een eigen terras. Tussen de woningen op de verschillende verdiepingen is veel ruimte voor ontmoeting voorzien. De brede stoepen aan iedere voordeur zijn ontworpen als plaatsen waar kinderen veilig kunnen spelen of waar buren kunnen samenkomen. Een grote daktuin en een binnenplein bepalen mee het sociale karakter van het woonproject.
Ook binnen komen verschillende gemeenschappelijke ruimtes beschikbaar. Die kunnen de toekomstige bewoners zelf een invulling geven, bijvoorbeeld als buurthuis, als speelruimte voor kinderen, voor familiefeesten, logerende gasten of als co-workingplek. In alle gemeenschappelijke ruimtes is ook voldoende plaats voor berging en fietsenstallingen. Een parking, aangepast voor elektrische auto’s en deelwagens voor de bewoners, zorgt ervoor dat er geen extra parkeerdruk komt in de omgeving.
“Met ’t Wisselspoor willen we gezinnen inspireren om in de stad te blijven wonen. Hier vinden gezinnen een eigen woning in het hart van Kessel-Lo, vlakbij het station, met alle ruimte voor opgroeiende kinderen. De expertise van Kind en Samenleving en het architectenteam resulteerde in een uniek gezinsvriendelijk ontwerp. De bewoners zullen ook mee kunnen beslissen over de inrichting van de gedeelde binnen- en buitenruimtes, zoals de grote daktuin”, verklaarde schepen van Wonen Lies Corneillie tijdens de voorstelling van het project.
De stad Leuven zette het project reeds in 2019 administratief in gang met de bedoeling de bouw in 2020 te starten. De omgevingsvergunning botste echter op een negatief advies van de provincie. Het herwerkte dossier kreeg eveneens een ongunstig advies. Dat was voor de stad Leuven het signaal om voor de omgeving een Masterplan 2.0 te ontwikkelen.
Yves Malysse en Kiki Verbeeck ontwierpen een tijdloos gebouw en kozen resoluut voor duurzame bouwmaterialen. (Foto: URA Architecten