Projectoproep Leefbuurten voor steden en gemeenten gelanceerd

Met de projectoproep wil men niet alleen een aantal grensverleggende projecten realiseren, maar ook inzichten en werkwijzen ontwikkelen waarmee straks alle lokale besturen aan de slag kunnen. Het Agentschap Binnenlands Bestuur en Fietsberaad Vlaanderen scharen zih achter de lancering van de projectoproep.

 

De voorbije maanden hebben velen de eigen buurt herontdekt. Door meer thuis te werken en minder te reizen, werden we ons allemaal beter bewust van het belang van een kwaliteitsvol, gevarieerd ingericht publiek domein in onze woonomgeving, met ruimte voor een dagelijkse wandeling of fietstocht.

 

De klimaatverandering, met frequentere hittegolven en periodes van droogte of felle regenval, kan dat bewustzijn alleen maar versterken. Ze vergt actieve ingrepen in het openbare domein: ontharding met het oog op waterinfiltratie, het aanplanten van bomen die beschutting bieden tegen direct zonlicht, enz.

 

Er valt duidelijk heel wat winst te boeken door al deze uitdagingen samen en geïntegreerd aan te pakken. Maar hoe vertaalt zich dat in concrete ontwerpen? Hoe kunnen ruimtelijke ingrepen mensen stimuleren om te wandelen of de fiets te nemen? Hoe brengen we dat samen met de opgave van ontharding en waterbuffering? Burgemeesters, schepenen en ambtenaren zijn op zoek naar verbeeldingskracht.

 

Het Team Vlaams Bouwmeester en Fietsberaad Vlaanderen initieerden daarom verkennend onderzoek rond het concept ‘Leefbuurten’. Dat zijn levendige, klimaatrobuuste en autoluwe buurten waar het aangenaam wandelen, fietsen en wonen is. De inrichting van het publieke domein in Leefbuurten draagt bij aan de evolutie naar veilige, gezonde, sociale en duurzame gemeenten door de verkeersfunctie te overstijgen en ruimte te bieden voor een meer gevarieerde invulling van de publieke ruimte.

 

De oproep moet steden en gemeenten in Vlaanderen aanmoedigen om ambitieuze, voorbeeldige projecten te realiseren, die op hun beurt inspirerend kunnen werken voor alle andere Vlaamse lokale besturen. De bedoeling is vijf tot tien steden en gemeenten te ondersteunen bij de uitwerking van een kwaliteitsvol ontwerp voor een Leefbuurt.

 

De geselecteerde steden en gemeenten kunnen rekenen op intensieve begeleiding en de nodige expertise, onder meer op het vlak van mobiliteit, vergroening, participatie, projectregie, enz. Ze krijgen ook een subsidie voor de vergoeding van de ontwerpvoorstellen. Via de begeleiding van grensverleggende projecten wil het Team Vlaams Bouwmeester samen met de betrokken partners niet enkel inspirerende voorbeelden helpen realiseren, maar ook detecteren waar de hefbomen of drempels zitten om tot innovatie te komen, en hieruit lessen trekken voor toekomstig beleid.

De selectiecommissie zal projecten selecteren op basis van een aantal ontvankelijkheids- en kwaliteitscriteria en een selectie maken met een gevarieerde mix aan projecten die representatief zijn en als voorbeeld voor anderen kunnen dienen.

 

Om ontvankelijk te zijn moet het project gelegen zijn in het Vlaamse Gewest, wordt een engagementsverklaring van de gemeente verwacht om het dossier zowel ambtelijk als politiek goed op te volgen en hiervoor de nodige uitvoeringsbudgetten te voorzien. Er mag nog geen ontwerper zijn aangesteld.

 

De kwaliteitscriteria voor afweging van de projecten zijn:

• De voorbeeldfunctie en het ambitieniveau van het project;
• Minimaal schaalniveau;
• Winst voor bewoners (en gebruikers);
• Engagement voor realisatie;
• Geïntegreerde aanpak en koppeling aan andere opgaven;
• Realiseerbaarheid;
• Realistische doorlooptijd;
• Timing en indieningsdatum.

 

Een project indienen kan door het formulier in te vullen op vlaamsbouwmeester.be en dit tot en met 31 mei. Op 22 maart is er een webinar met meer informatie over de projectoproep en inspirerende presentaties door de externe deskundigen. De selectie van de projecten gebeurt in de tweede helft van juni.

 

De timing voor de begeleiding van de projecten is indicatief en projectgebonden:

• Opmaak van een geïntegreerde projectdefinitie vanaf juli 2021;
• Oproep aan ontwerpteams: vanaf november 2021;
• Ontwerpwedstrijden: vanaf februari 2022;
• Uitwerking schetsontwerp tot finaal uitvoeringsontwerp: vanaf juni 2022;
• Studiedag resultaten en aanbevelingen: maart 2023.