Twee teams strijden voor beste ontwerp Leuvense Vaartkom

Twee teams, de finalisten van een internationale ontwerpopdracht, zijn nu klaar met hun schetsontwerpen. Die worden de komende maanden nog verfijnd en verbeterd met de ideeën en opmerkingen van de Leuvenaars. Na deze feedbackperiode gaan de ontwerpteams aan de slag om in april hun voorontwerp in te dienen. Op basis van die herwerkte ontwerpen beslist de jury in mei over het definitieve ontwerp. Eind dit jaar kan de vergunningsprocedure starten, zodat de werkzaamheden in 2022 kunnen beginnen.

 

Flaneren langs de autoluwe oevers van de Vaart, met een gerust hart de kinderen laten ravotten op het nieuwe Victor Broosplein, tot rust komen in één van de drie parken of op weg naar huis nog even het water in. De stad Leuven heeft grootse plannen met de Vaartkom. De komende jaren zal de voormalige industriële zone geleidelijk opgewaardeerd worden tot een aantrekkelijke stadswijk en een trendy ontmoetingsplek, waar waterbeleving, groen, innovatie en architectuur in het oog zullen springen.

 

“De recente ontwikkelingen, met onder andere de tijdelijke invulling van het Victor Broosplein, het autovrij maken van de noordoever, de aanleg van het Sluispark en het openstellen van het park van de Abdij Keizersberg, hebben voor nieuw leven in de buurt gezorgd. Het potentieel is groot. Met de toekomstige inrichting zorgen we voor extra ruimte waar iedereen kan ontspannen, samenkomen of sporten”, vertelt de Leuvense burgemeester Mohamed Ridouani.

“We zijn inderdaad ambitieus voor Leuven en beogen voor de Vaartkom een sfeer en dynamiek die je in steden zoals Kopenhagen, Barcelona of Bordeaux verwacht. Het ontwerpteam moet van de hele site een voorbeeldproject maken op het vlak van innovatie, duurzaamheid en architecturale kwaliteit en waar het unieke karakter van de buurt, ontmoeting en waterbeleving centraal staan”, vervolgt de burgemeester.

 

Enkele maanden geleden lanceerde de stad Leuven een internationale oproep naar ontwerpteams om de oevers van de Vaartkom opnieuw aan te leggen. Vier teams dienden zich aan, waarvan er na beraadslaging van de jury nog twee overbleven.

In die jury zitten behalve acht experts, ook dertien inwoners die werden uitgeloot en die zich de voorbije maanden eveneens hebben verdiept in de ontwerpen. Zij beslissen mee over het uiteindelijke resultaat. De acht juryleden hebben elk één stem in het ontwerp, de dertien leden van het burgerpanel  hebben samen één stem.

 

“Het is de eerste keer dat we met een burgerjury werken, en de ervaring is uitermate positief. De uitgelote Leuvenaars zijn enthousiast en constructief. Het is echt een meerwaarde om tot het beste ontwerp voor de Vaartkomoevers te komen”, zegt burgemeester Ridouani.

De twee finalisten zijn het team WIT architecten, atelier horizon, MIDI, Artabel, Witteveen+Bos. Hun ontwerp moet het opnemen tegen het voorstel van het team bestaande uit Tractebel, Onkruid, ADR/Descombes, Pool is Cool en Waterland. Beide teams hebben schetsontwerpen klaar, die invulling geven aan de ambities en het kader dat het stadsbestuur vooropstelde. Het zijn nog geen definitieve ontwerpen. De ontwerpers zullen ze de komende maanden verder ontwikkelen en verfijnen op basis van de opmerkingen van de jury en de Leuvenaars.

 

Ridouani noemt beide ontwerpen kwaliteitsvol en veelbelovend. Ze bevatten de toekomstschetsen voor vijf zones: het Victor Broosplein, de noordoever, de zuidoever, een zwemzone en de staart van de Vaart. De uitgangspunten voor de ontwerpen zijn dezelfde: een duurzame plek, met aandacht voor het bijzondere karakter van de Vaartkom, met ruimte voor voetgangers en fietsers en waar groen, water en ontmoeting centraal staan.

 

De invulling zelf verschilt per ontwerpteam. Zo ziet het team rond WIT architecten het Broosplein als een tuin, terwijl het team rond Tractebel voortbouwt op de huidige situatie en een open plein voorziet.

 

“De ingediende schetsontwerpen geven reeds een eerste beeld van de metamorfose die de oevers van de Vaartkom kunnen ondergaan. De ontwerpers hebben goed ingespeeld op onze opdracht om in te zetten op verkeersveiligheid, meer groen, ontharding en vooral op hogere leefkwaliteit. Het is nu aan de Leuvenaars om mee sturing te geven aan het verdere ontwerp”, zegt schepen van Openbare Werken Dirk Vansina. 

 

De Vaartkomoevers moeten uitgroeien tot het publieke hart van de nieuwe wijk die nog steeds groeit in de omgeving van de Vaartkom. “Een stad is meer dan gebouwen alleen: de publieke ruimte is heel erg belangrijk, het is bij uitstek een plaats voor mensen. Dan is het ook evident dat de mensen die gebruik maken van dat openbaar domein mee mogen beslissen over hoe het er uiteindelijk zal uitzien. Ook ben ik erg benieuwd wat de Leuvenaars van de voorgestelde ontwerpen vinden”, zegt Ridouani.

“De Vaartoevers krijgen alleszins het karakter van flaneerboulevards. We vergroten het Victor Broosplein voor het OPEK-gebouw van gevel tot gevel en het autoluwe en groene karakter zal nog meer tot uitdrukking komen. De beleving van de Vaartoevers wordt versterkt als een plek waar je rustig kan wandelen, winkelen of iets gaan drinken”, zegt schepen Dirk Vansina.

Contact met en beleving van het water vormen het voornaamste uitgangspunt voor de nieuwe aanleg. “Mensen houden van water in de stad, het geeft rust en biedt tal van mogelijkheden tot ontspanning. Die mogelijkheden aan de Vaartkom willen we nog meer benutten. We richten een toegankelijke zwemzone in, maar ook sporten langs het water zullen we stimuleren met bijvoorbeeld spelprikkels voor kinderen, een looppiste, beweegbanken voor senioren…”, aldus burgemeester Ridouani.

 

Vergroening en ruimte voor wandelaars en fietsers, zijn andere prioriteiten voor het stadsbestuur. Met de aanleg van het toekomstige park Tweewaters krijgt de buurt er bovendien nog een derde park bij. Ook nieuwe straatbomen zullen de wijk groener en klimaatbestendiger maken. Tot de opdracht van het ontwerpteam behoort ook de uitwerking van een voorbeeldproject op het vlak van duurzaamheid en innovatie met onder meer het gebruik van hernieuwbare energie, herbruikbare bouwmaterialen, multifunctionele infrastructuur en slimme toepassingen.

 

Dankzij de aanwezigheid van talrijke creatieve bedrijven en culturele organisaties is de Vaartkom de jongste jaren uitgegroeid tot het creatieve hart van Leuven. “De toekomstige invulling van de silo’s, de Molens van Orshoven en de Marie Thumassite zal de dynamiek nog versterken. Daarom vinden we het belangrijk dat die creatieve sfeer ook zichtbaar is in het publieke domein. Dat kan bijvoorbeeld met kunstwerken die toegankelijk zijn voor iedereen of met een plaats voor optredens in de openbare ruimte. Het herwaarderen van de buurt zal alle Leuvenaars en ook de horeca en handel ten goede komen”, besluit de burgemeester.

 

Op www.leuven.be/vaartkomoevers kunnen alle Leuvenaars tot en met 4 februari hun reacties en commentaar op de ontwerpen geven. Op de website staat ook een uitgebreide video waarin de twee teams hun ontwerpen voorstellen en wat extra toelichting geven. Op het Victor Broosplein worden bovendien infopanelen geplaatst die beide ontwerpen uitlichten. Buurtbewoners en ondernemers in de omgeving krijgen een nieuwsbrief met de ontwerpen in de bus.

Het plein vóór het OPEK-gebouw in de visie van WIT architecten, atelier horizon, MIDI, Artabel en Witteveen+Bos.

Het ontwerp voor hetzelfde plein door Tractebel, Onkruid, ADR/Descombes, Pool is Cool en Waterland.