Tweede Vlaamse velodroom nadert voltooiing

De nieuwe velodroom is het resultaat van een DBM-wedstrijd die de vzw Sportcomplex Vlaanderen/Heusden-Zolder uitschreef in 2018. Team Wielerdroom – een consortium rond aannemers Vanhout en Houben (zie ook kaderstuk) – sleepte in 2020 de opdracht in de wacht met een bijzonder ontwerp. Het brengt een sober, maar strak ogend sportcomplex dat volledig rond de wielerpiste is ontworpen. “Het ontwerp vertrok vanuit een digitale opmeting van de wielerpiste in het Zwitserse Grenchen”, opent projectleider Jan Geebelen namens team Wielerdroom. “Vervolgens hebben we de piste in ons BIM-model verder verfijnd om de meest optimale vorm voor topprestaties te krijgen. Dat leidt tot een krom getrokken ovaal waarvan we de rechte stukken hebben ingekort en de bochten verlengd. De ingaande bocht is bovendien flauwer en de uitgaande bocht haakser, waardoor de renners minimale weerstand ervaren.” 

Beheerst rond bouwen

Rond die ideale vorm ontwierp het team van dbv architecten en B-Juxta architecten vervolgens het sportcomplex met alle gevraagde faciliteiten. Het binnenplein van de piste is multifunctioneel opgevat: het bevat vier indoor sportterreinen – toegankelijk voor G-sporters –, maar kan ook dienen voor sportevenementen. Rond de wielerbaan bevinden zich twee vaste tribunes voor 1.000 toeschouwers, een plateau voor mobiele tribunes – goed voor nog eens 1.000 toeschouwers –, een horecazone met terras (845 m²) en vergaderzalen. Een tweede schil rond het hoofdgebouw biedt plaats aan een nieuw medisch centrum voor Circuit Zolder, toegankelijk voor een ambulance en met behandelingskamers en reanimatiekamers en een lokaal voor brandwonden. Het bevat ook een EHBO-lokaal, dat net als de aanpalende lokalen voor dopingcontrole zowel voor Circuit Zolder als voor het sportcomplex gebruikt kan worden. Verder vinden we in deze aanbouw de inkomzone, een gymnastiekzaal (1.080m²), een fitnesscentrum (570 m²), een inspanningslab (360m²), fietsverhuur, fietslockers, kleedkamers en sanitair, stockage en technische ruimtes. “Omdat het ontwerp de pistevorm volgt, heeft het gebouw een ovale vorm. Die paste net tussen de rooilijn en de grens met Circuit Zolder. Om die ronde vormen beheerst te bouwen, hebben we de gevel afgewerkt met gesegmenteerde golfplaten. De maat van twee golfplaten was bepalend voor de modules van de achterliggende houtskeletbouw panelen. Die panelen zijn verankerd aan een gebogen metaalstructuur die op zijn beurt aan de betonnen kolommen hangt. Nagenoeg de volledige dragende structuur is in betonnen balken, kolommen en geprefabriceerde wanden opgebouwd. Alleen de vloerplaten en de putten voor de kussens en de trampolines in de gymnastiekzaal zijn ter plaatse gestort”, vertelt Jan Geebelen.

Badminton als hoogtemaat

De hoogte van het sportcomplex is bepaald door de sportactiviteiten op het binnenplein. Dat is voorzien voor basketbal, zaalvoetbal, handbal, volleybal en badminton. “Die laatste sport was bepalend voor de hoogte én de technieken in dit gebouwdeel”, merkt Jan Geebelen op. “Badminton vraagt een vrije hoogte van 9m. We hebben de onderzijde van de spanten 50cm hoger geplaatst dan deze eis. Bovendien mag de luchtcirculatie de vlucht van het pluimpje niet beïnvloeden. Om daaraan te beantwoorden, hebben we de klassieke metalen luchtkanalen vervangen door varianten in textiel, die zorgen voor een geleidelijke luchtverspreiding. Tussen die luchtkanalen bevinden zich rookschermen, die samen met de luiken in het dak garant staan voor de afvoer van rook en warmte in geval van brand, en netten om de vier sportterreinen van elkaar te scheiden. De netten zijn open tot op de grond zodat de wielerleiders de activiteit op de piste ook vanop het middenplein kunnen volgen. Bijzonder ook is het feit dat de basketringen in de spantenstructuur van het dak opgetrokken worden. Dat biedt heel wat plaatsbesparing op het binnenplein én comfort voor de beheerder van het sportcomplex.”

De bouw van het spantendak was overigens een hele kunsttoer. De 78m lange spanten werden in drie delen aangevoerd en ter plekke in de lucht gemonteerd. De aanvoer van drie delen gebeurde ‘s nachts zodat de volgende dag telkens één spant geplaatst kon worden.

Uitdagende omgeving

Het sportcomplex is gebouwd op een driehoekig perceel tussen Circuit Zolder, de Kerkstraat en het Herderspad. Een terrein met boeiende omgevingsfactoren zoals de vijvers van Terlaemen en het circuit. “De vijvers hebben een belangrijke functie in de waterhuishouding van de regio. Daar mochten we absoluut geen invloed op uitoefenen. Voor de bouw van de vloerplaat van de gymnastiekzaal hebben we bemaling moeten toepassen. Door de zandgrond was de invloedstraal van de bemaling groot. Om impact op de vijvers te vermijden, hebben we retourbemaling toegepast in de zone tussen het bouwterrein en de vijvers. De aanwezigheid van de vijvers leidt ook tot hoge grondwaterstanden. Om de waterdruk op de vloerplaat te compenseren, hebben we de vloerplaat verankerd aan micropalen. Daarnaast helpen de 26 ton zware I-liggers van het dak ook om tegengewicht te geven”, zegt Jan Geebelen. Ook de activiteiten van Circuit Zolder bleken een uitdaging. “Tijdens de testritten op de donderdagen in aanloop naar wedstrijden geldt er geen geluidsbeperking op het circuit. Dat maakte het werken soms onmogelijk. Zo vroeg de montage van de houtskeletbouw gevelpanelen nauwgezette radiocommunicatie tussen de mobiele kranen en de torenkranen, maar die werd overstemd door het lawaai van de auto’s. We begonnen dan zo vroeg mogelijk en als bij de start van de testritten bleek dat het lawaai niet werkbaar was, konden we niet anders dan de werken de rest van de dag te staken.”

Doordachte waterhuishouding

Een andere karakteristiek van het bouwterrein was de afwezigheid van riolering. Dat vormde een uitdaging in het ontwerp. Jan Geebelen daarover: “We beheersen de waterhuishouding nagenoeg volledig lokaal. Het regenwater wordt opgevangen in vier buffertanks van 20.000 liter die overlopen naar een wadi. Het grijswater zuiveren we met behulp van een rietveld en hergebruiken we voor de toiletspoeling. Op die manier houden we zoveel mogelijk grijs water op het terrein. Leuk weetje: in de wedstrijdfase (2019) was dit het grootste rietveld van ons land. Het zwart water tot slot voeren we af naar de dichtstbijzijnde riolering. Die bevindt zich op 600m van het sportcomplex in het centrum van Bolderberg en aan de andere zijde van de gelijknamige berg. Om die hindernis te overwinnen, hebben we een persleiding dwars door de Bolderberg laten boren. Wanneer er teveel grijswater is, voeren we dat ook via het pompstation voor het zwartwater af naar de riolering.”