Verwijdering terril van Hénâ in Flémalle duurt vijftien jaar

De bedoeling is de industriële site op een duurzame manier te bewaren en een tweede leven te schenken. In de toekomst wordt hier een nieuwe groene zone aangelegd die de ontwikkeling van biodiversiteit zal bevorderen, met een totale veiligheidsgarantie op lange termijn. De werkzaamheden zullen naar verwachting vijftien jaar in beslag nemen en ongeveer 50 miljoen € kosten. De eerste fase werd in samenwerking met SPIE Belgium succesvol afgerond.

De terril van Hénâ bevindt zich in Les Awirs, een deelgemeente van Flémalle. De terril bestaat uit 1,7 miljoen m³ vliegas afkomstig van de verbranding van steenkool in de elektriciteitscentrale Les Awirs in de periode tussen 1952 en 1972. Vanaf 1972 werd de terril om veiligheidsredenen onder permanent toezicht geplaatst in afwachting van een definitieve oplossing. Er werd meetapparatuur geplaatst om de toestand en de veiligheid van de terril te controleren.

In 2002 besliste Engie Electrabel om de terril volledig te verwijderen nadat externe en onafhankelijke studies hadden uitgewezen dat dit op langere termijn de enige definitieve oplossing was om de veiligheid van de site definitief te garanderen. Er werd gezocht naar de beste methode om de terril volledig te verwijderen, de vliegas te hergebruiken in het fabricageproces van cement en de historische industriële site te transformeren tot een nieuwe groene zone.

Kerncijfers

1,7 De terril bevat 1,7 miljoen m3 vliegas.
15 De werken zullen in totaal ongeveer 15 jaar in beslag nemen.
30 Naast de werknemers van Engie Electrabel zullen tijdens de installatie van de uitrustingen een dertigtal personen op de site werken.
50 Het project kost 50 miljoen euro.
60 Het aantal uitgevoerde aanbevelingen, bovenop de strikte maatregelen die aanvankelijk waren voorgesteld om de hinder voor omwonenden te beperken.

Transportband

Het verwijderen van de vliegas moest op een zo veilig mogelijke manier gebeuren met zo weinig mogelijk hinder voor de omwonenden. Daarom koos Engie Electrabel ervoor om de vliegas met een gesloten transportband van ongeveer 1,7 km te vervoeren naar schepen die aangemeerd liggen aan de kade van de Maas. De evacuatiewerken en de ontwikkeling van de groene site zijn toevertrouwd aan de organisatie Recybel (een partnership tussen Engie Electrabel en de cementfabrieken CBR en CCB) die het beheer van de verwijderingsactie op zich zal nemen, evenals het transport over de rivier en de valorisatie van de vliegassen.

SPIE Belgium heeft als onderaannemer van het bedrijf Beumer, dat in dit dossier verantwoordelijk is voor de mechanicawerken bijgedragen tot de studie van het project en tot de oplevering en ingebruikname van de installatie van de transportband, en dit vanaf de hal waar de vrachtwagens gelost worden tot aan de plek waar de boten worden geladen. De expertise van SPIE Belgium inzake hoog- en laagspanning, optische vezelcommunicatienetwerken, procesautomatisering en videobewaking was erg bruikbaar bij dit grootschalige project. In totaal werkten twintig medewerkers van SPIE Belgium mee aan het project.

“We waren bijzonder trots toen we geselecteerd werden voor deze opdracht. Onze manier van werken, onze gedetailleerde offerte en het feit dat we de vooropgestelde budgetten respecteren, zijn elementen die de doorslag hebben gegeven in de toekenning van deze missie. Ondertussen hebben we een uitstekende technische dialoog kunnen opbouwen met opdrachtgever Engie Electrabel en konden we in de loop van de werkzaamheden steeds onze ideeën met hen uitwisselen”, zegt Christian Jacquemin, project manager bij SPIE Belgium.

Christian Jacquemin, project manager van SPIE Belgium (l.), en Vincent Lognay, project manager van Engie Electrabel, hebben de eerste fase van de verwijdering van de terril succesvol afgerond.
 

Drie fasen

De werkzaamheden en het opstellen van de nodige uitrusting voor het herstellen van de terril begonnen in mei 2015 en duurden ruim een jaar. Deze fase is nu afgerond. De tweede fase, waarin de vliegas getransporteerd wordt naar de centrale Les Awirs en van daaruit per schip naar de Belgische cementindustrie, is momenteel aan de gang en zal ongeveer tien jaar in beslag nemen. De laatste fase zal bestaan uit het ontmantelen van materialen en instrumenten en uit het geleidelijk heraanleggen van de site die zich uiteindelijk opnieuw in zijn originele staat zal bevinden. Dat zal omstreeks 2030 een feit zijn.

Om de stabiliteit te verzekeren werden de verschillende fasen van de werken vooraf volledig gemodelleerd en gesimuleerd in samenwerking met verschillende studiebureaus. De afvoer van de vliegassen is begonnen aan de uiteinden ‘stroomopwaarts’ van de terril en zal vervolgens ’stroomafwaarts’ vorderen.

De verwijdering van de terril gebeurt volgens een nauwkeurig stappenplan, goedgekeurd door verschillende onafhankelijke professoren, dat de veiligheid moet verzekeren, meer bepaald door de hellingen op de site te beperken. Naarmate de werken vorderen, zullen de interne en externe stabiliteitscontroles worden opgevoerd in samenwerking met de UCL, de ULg en de ULB. Tevens werkte Engie Electrabel een specifiek noodplan uit, evenals een algemeen gemeentelijk noodplan.