Vijf internationale laureaten voor Brick Award 22

Architecten uit 53 landen hebben een recordaantal van 789 projecten voor de Wienerberger Brick Award ingediend. Vijf architectenbureaus uit Ecuador, Zwitserland, China en Frankrijk werden in de stad Wenen bekroond voor hun ontwerpen waarbij bakstenen werden gebruikt. De laureaten maakten indruk op de jury met hun internationale architecturale prestigeprojecten, esthetisch aantrekkelijke en verfijnde concepten en duurzame, toekomstgerichte bouwmethodes.

Heel wat Belgen genomineerd voor de Wienerberger Brick Award

De Brick Awards worden tweejaarlijks uitgereikt om de meest creatieve voorbeelden van moderne en innovatieve baksteenarchitectuur te eren. Dit jaar reikt Wienerberger de prijs voor de tiende keer uit. De award werd in het leven geroepen om zowel architecten als enthousiastelingen van buiten het vak te inspireren om ontwerpconcepten te delen en nieuwe bouwvormen te verkennen.

"Het is voor ons uiterst belangrijk om een platform te bieden voor uitmuntende architectuur. Vooral in turbulente tijden is het essentieel dat we ons blijven richten op een duurzame toekomst. Onze Brick Award helpt ons om precies dat te doen. De ingediende projecten waren opnieuw uitzonderlijk, uniek en innovatief”, zegt Heimo Scheuch, CEO van Wienerberger AG.

"Het doel is niet alleen om inspiratie op te doen bij opmerkelijke projecten, maar vooral om nieuwe wegen te zoeken en om de discussie over duurzame ontwerpconcepten te bevorderen, zodat visionaire architectuur met bouwmaterialen uit klei in de praktijk kan worden omgezet. In het verlengde van de ontwikkeling van de voorbije jaren lag de nadruk op projecten die een antwoord bieden op de uitdagingen van de klimaatverandering en het beheer van beperkte natuurlijke hulpbronnen. De winnende projecten belichten vooral hoe architecten kunnen omgaan met de groeiende eisen en het wettelijke kader voor een ecologische bouwcultuur, energie-efficiëntie, duurzaamheid en de bescherming van historische monumenten”, vervolgt Heimo Scheuch.

Internationale jury

De winnaars werden gekozen uit een shortlist van 50 projecten door een internationale jury bestaande uit Jesper Gottlieb uit Denemarken (winnaar van de Brick 20 Award voor het project Stadsarchief Delft), Tina Gregorič uit Slovenië, Ingrid van der Heijden uit Nederland, Wilfried Kuehn uit Duitsland en Brigitte Shim uit Canada. Tijdens het selectieproces heeft de jury zowel de culturele context als de traditionele lokale bouwmethodes in beschouwig genomen met als uitgangspunt innovatieve architecturale creaties.

Rekening houdend met de veranderingen in levensstijl als gevolg van de pandemie, was de jury het erover eens dat voor het eerst de nadruk moest worden gelegd op het begrip welzijn. Zouden mensen in dit specifieke gebouw willen werken of er vrije tijd of tijd met het gezin willen doorbrengen?

De jury selecteerde in totaal vijf winnende projecten in de categorieën ‘Feeling at Home’ (acht nominaties), ‘Living together’ (twaalf nominaties), ‘Working Together’ (acht nominaties), ‘Sharing Public Space’ (dertien nominaties) en ‘Building Outside the Box’ (negen nominaties). De laatste categorie staat voor innovatieve concepten en toepassingen van baksteen, nieuwe bouwtechnieken, op maat gemaakte bakstenen en nieuwe vormen van versieringen.

Zoals de vorige jaren geeft Wienerberger ook een boek uit, getiteld ‘Brick 22’, dat bij de architectuurwedstrijd verschijnt en dat wordt gepubliceerd in samenwerking met Park Books. Het bevat de 50 genomineerde projecten, inclusief de winnaars. Vijf essays van internationale auteurs vervolledigen dit overzicht van de hedendaagse baksteenarchitectuur. Het boek zet de schijnwerpers op bouwmaterialen uit klei, die tijdloos zijn en perfect passen bij toekomstgerichte en innovatieve architectuur.

De awards gingen naar projecten uit de hele wereld. We overlopen even de winnnaars.

Jingdezhen Imperial Kiln Museum (China)

Jingdezhen Imperial Kiln Museum (China) – Architect: Studio Zhu Pei, Architectural Design & Research Insitute of Tsinghua University (foto: © Schranimage, Studio Zhu Pei).

De stad Jingdezhen in China heeft een aanzienlijke geschiedenis van porseleinproductie. Het Imperial Kiln Museum werd ontworpen door Studio Zhu Pei, vlak naast de ruïnes van de keizerlijke porseleinoven uit de Ming-dynastie. Acht parabolische bakstenen gewelven vormen het museumcomplex, dat twee gelijkvloerse en vijf ondergrondse tentoonstellingszalen omvat. De sigaarvormige gewelven zijn allemaal verschillend in hoogte, lengte en kromming, en zijn gemodelleerd naar de vormen van traditionele ovens. Ze zijn naast elkaar op het terrein geplaatst in een wirwar van gebouwen die noord-zuid georiënteerd zijn.

De gebouwen worden van elkaar gescheiden door binnenplaatsen die het daglicht binnenlaten tot in de kelders. Op de bovenste verdiepingen valt het licht door de open of geglazuurde gewelfuiteinden, door horizontale lichtsleuven boven de vloer, door kieren in de muren en door dakramen die doen denken aan rookgaten van ovens. De constructie van het museum verwijst ook naar het porseleinen erfgoed van de stad: de gewelven bestaan uit dubbele bakstenen muren die op traditionele wijze zijn opgetrokken en vervolgens met beton zijn gevuld. De 2,8 miljoen bakstenen die hier zijn gebruikt, zijn een mix van nieuwe en hergebruikte bakstenen die zijn overgebleven bij de sloop van ovens.

The House that Inhabits – Productive Urban Housing (Ecuador)

The House that Inhabits - Productive Urban Housing (Ecuador). –Architect: Natura Futura. (foto: © José Fernando Gómez).

Het architectuurcollectief Natura Futura beschouwt ‘The House that Inhabits’ in de stad Babahoyo in Ecuador, als een statement dat zich niet alleen verzet tegen de commercialisering van de stad, die veel mensen marginaliseert, maar dat baksteen ook een symbolische functie geeft, naast een functie als bouwmateriaal. Dit traditionele bouwmateriaal wordt vaak toegewezen aan de armere lagen van de bevolking. Het wordt vaak verborgen, bepleisterd en overschilderd. De architecten willen met dit project de waarde van baksteen als materiaal voor een levendige, leefbare stad aantonen.

Het gebouw grijpt terug op de traditionele huizen van de Latijns-Amerikaanse stad, die nog steeds veel te zien zijn in Babahoyo, en maakt ten volle gebruik van het stuk grond van 30 bij 12 m. Op de begane grond is een commerciële ruimte en op de bovenverdieping bevinden zich een appartement en vijf kamers waarin een onderwijsinstelling is gehuisvest. Stroken met dakramen en een smalle gang langs de buitenmuren laten daglicht binnen. De dakconstructie is van hout, een ander materiaal dat met armoede wordt geassocieerd. De reikwijdte van dit project gaat veel verder dan het omhulsel van het gebouw. Het vestigt de aandacht op kleine initiatieven die de definitie van gemengde gebouwen verruimen en zo een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van het stedelijk leven in het centrum van een moderne stad.

Woningen en bedrijfsruimte – Rue Danton, Pantin (Frankrijk)

88 woningen en een bedrijfsruimte, Pantin (Frankrijk). – Avenier Cornejo Architects. (foto: © Schnepp Renou).

In Pantin, een noordoostelijke voorstad van Parijs in Frankrijk, heeft Avenier Cornejo architectes drie gebouwen opgetrokken langs het Canal de l'Ourcq. Ze bevatten in totaal 88 appartementen, zijn in een halve cirkel gerangschikt en omsluiten een kleine binnenplaats die uitkomt op het kanaal. Het derde blok bevindt zich aan de westkant van de straat: het heeft een extra verdieping en een commerciële ruimte op de begane grond. De drie gebouwen hebben ongeveer dezelfde verhoudingen, maar het ontwerp van elk gebouw wordt bepaald door de vorm van het perceel en de oriëntatie op het kanaal.

De handvorm bakstenen zijn in halfsteensverband met holle voegen gemetseld. De raamstijlen zijn in contrasterend Vlaams verband gemetseld, waarbij de kopstenen iets terugliggend zijn om een reliëfeffect te creëren. De architecten kozen hun drie baksteenkleuren als een modern antwoord op het bleke geel van de meelfabrieken van de Grands Moulins de Pantin, die in 1884 werden gebouwd en iets verder naar het westen langs het kanaal liggen.

Ook het metaal van de raamkozijnen en balustrades heeft in elk blok een andere kleur: rode baksteen wordt aangevuld met grijze metalen details, lichtgrijze baksteen met groene, en donkergrijze baksteen met bruine. Dezelfde bakstenen zijn ook gebruikt om het pad te bestraten dat tussen de oude bomen in de tuin door slingert. Het geheel is een geslaagde synthese van eenheid en verscheidenheid.

2226 Emmenweid (Zwitserland)

De naam ‘2226 Emmenweid’ is afgeleid van het bouwtechnische concept, dat zorgt voor een stabiele binnentemperatuur tussen 22 en 26 graden Celsius. Het nieuwe gebouw van vier verdiepingen van Baumschlager Eberle Architekten in Emmenbrücke, Zwitserland, valt op door de lichte kalkpleister en de regelmatige indeling van royale, diep in de muren geplaatste ramenpartijen. De massa wordt benadrukt door een noordboomdak met vlakke randen. Een terugliggend gedeelte in de gevel creëert een opvallende horizontale lijn die structuur geeft aan het massieve blok en een relatie legt met de naburige gebouwen.

Het concept van de plattegrond is eenvoudig en ontworpen om ruimte te bieden aan een grote verscheidenheid aan gebruiksmogelijkheden. De binnenkern bevat trappen, sanitaire voorzieningen en keukentjes. Daaromheen ligt een brede multifunctionele ruimte zonder dragende scheidingswanden, die flexibel kan worden geconfigureerd voor verschillende gebruiksdoeleinden. De wandconstructie bestaat uit twee lagen bakstenen van elk 36,5 cm dik: de ene is een dragende en isolerende wand, de andere is isolatie.

Er zijn ongevulde grote baksteenblokken gebruikt, die zorgen voor een efficiënte dampdiffusie en een hoge thermische massa hebben die aanzienlijk bijdraagt aan de stabiliteit van het binnenklimaat. Naast de ruimtelijke en atmosferische kwaliteiten laat 2226 Emmenweid zien dat er een nieuwe manier van denken mogelijk is in de utiliteitsbouw, waarbij de factor tijd centraal staat bij het overwinnen van de gewoontes van het mechanische tijdperk: een lange levensduur en het hele jaar door klimaatstabiliteit.

Tsingpu Yangzhou Retreat (China)

Op deze plek woonden vroeger vissers en boeren. Oorspronkelijk stonden er een pakhuis en enkele kleine huisjes. Op verzoek van de klant werden deze structuren gedeeltelijk behouden en beïnvloeden ze de identiteit van het project. De ontwerpers slaagden erin de cottages te laten versmelten met een luxehotel door te refereren aan de traditionele Chinese architectuur. Er werd een raster over de site gelegd, dat de traditionele Chinese binnenplaatshuizen weerspiegelt en de bestaande gebouwen integreert. Met uitzondering van een twee verdiepingen tellend huis op de binnenplaats dat de bibliotheek en enkele gastenkamers bevat, zijn alle gebouwen binnen de matrix gelijkvloers.

De bakstenen muren omsluiten alle functionele gebieden, inclusief de vier tuinen. Het metselwerk is deels gesloten en deels open. Openingen in de muur bieden een opeenvolging van uitzichten op de verschillende patio's van de ontvangstruimte, het restaurant en de gastenkamers. Als je door het gebouw loopt, openen zich veelzijdige ruimtes en gechoreografeerde uitzichten op binnen- en buitenlandschappen, die de hemel en de aarde met elkaar verbinden. Dit winnende project in de categorie ‘Building outside the box’ verwijst naar de traditionele architectuur van de regio. Het toont echter ook een sterk engagement voor duurzaamheid en milieuverantwoordelijkheid door hergebruik en recyclage van bakstenen.