Gids voor het uitvoeren van betonconstructies

Het systeem van Europese normen met betrekking tot betonconstructies wordt weergegeven in bijgevoegde afbeelding. Het omvat:

• dimensioneringsnormen: de Eurocodes
• uitvoeringsnormen
• normen voor beton, geprefabriceerde betonproducten, wapeningsstaal, voorspanstaal en voorspansystemen. Specifiek voor beton gaat het om:
  
  - normen voor de betonbestanddelen: de normen ‘cement’, ‘granulaten’, ‘water’, ‘toevoegsels’ (bv. vliegas) en ‘hulpstoffen’
  - normen voor proeven op betonspecie en verhard beton.

De in 2010 verschenen Europese norm NBN EN 13670 bevat algemene eisen voor het uitvoeren van betonconstructies. Er werd een Belgische nationale aanvulling (NBN B 15-400 en NBN B 15-400/AC) opgemaakt omdat elke lidstaat afzonderlijk een aantal elementen moest definiëren. Deze normen vervullen drie functies:

1. de eisen die gedefinieerd worden tijdens het ontwerp doorgeven aan de aannemer (dus een schakel vormen tussen het ontwerp en de uitvoering)
2. zorgen voor een geheel van technische standaardeisen voor het uitvoeren van een betonconstructie
3. een checklist aanreiken voor de ontwerper om te garanderen dat hij de aannemer alle technische informatie bezorgt die noodzakelijk is om de werken te kunnen uitvoeren.

Deze normen hebben betrekking op de werken ter plaatse en op constructies met geprefabriceerde betonelementen. Ze omvatten dus niet:

• de specificatie, productie en conformiteit van het beton (deze aspecten komen aan bod in de normen NBN EN 206 en NBN B15-001)
• de productie van geprefabriceerde betonelementen overeenkomstig de productnormen
• de hygiëne- en veiligheidsaspecten op de werf en de veiligheidsmaatregelen die verzekerd worden door derden
• de contractuele aspecten en de verantwoordelijkheden met betrekking tot de verschillende taken
• betonelementen die bij de uitvoering uitsluitend als extra materiaal of uitrusting gebruikt worden
• het monteren van betonnen metselblokken.

Daarnaast kunnen er nog een aantal bijkomende of aanvullende eisen gesteld worden in andere Europese normen voor specifieke betontoepassingen (bv. speciale geotechnische werken).

De in de TV 285 behandelde onderwerpen verschillen op enkele punten van de normen. Zo komen in dit document ook de volgende onderwerpen aan bod:

• de specificatie van (traditioneel en speciaal) beton
• de begrippen planning en rendement
• verschillende te controleren aspecten.

Het thema voorspanning wordt dan weer niet behandeld. Verder is ook de structuur van de TV 285 anders. De verschillende hoofdstukken van dit naslagwerk volgen namelijk de chronologische volgorde van de werken op een werf en komen dus niet overeen met de hoofdstukken van de normen ‘Uitvoering van betonconstructies’.

Voor de onderwerpen die weinig of niet besproken worden in de normen of in deze TV, kan men terecht in een aantal andere TV’s:

• voor het ontwerpen en uitvoeren van vloeistofdichte betonconstructies: TV 247
• voor het herstellen en beschermen van bouwwerken uit beton: TV 231
• voor zichtbeton: TV 268
• voor betonwapening: TV 260.

PRIJSBEÏNVLOEDENDE SPECIFICATIES

Dankzij de studie van het voorontwerp door het studiebureau is het mogelijk om voor elk deel van het bouwwerk over te gaan tot de bepaling van het betonvolume (m³), het gewicht van het staal (kg) en de bekistingsoppervlakte (m²). Het betonvolume en de bekistingsoppervlakte worden berekend op basis van de bekistingsplannen. Aan de hand van deze hoeveelheden en eenheidsprijzen, waarin de prijzen van materialen, arbeid en diverse leveringen verwerkt zijn, stelt de aannemer zijn offerte op.

Er zijn echter een heleboel parameters die de prijs van beton kunnen beïnvloeden. Dit materiaal moet dan ook correct gespecificeerd worden, rekening houdend met de uitvoeringsmogelijkheden voor de aannemer. In de volgende gevallen dient men bijkomende of andere voorschriften in aanmerking te nemen, die bepaald worden in de uitvoeringsspecificaties:

• bijzondere samenstellingen: andere betonbestanddelen (vezels, cementtype, granulaten met een kleine nominale grootste korrelafmeting …), speciaal beton (licht beton, zwaar beton, colloïdaal beton, vezelbeton, gekleurd beton, hogesterktebeton, massabeton, zelfverdichtend beton …)
• beton voor bijzondere uitvoeringen: zichtbeton, getextureerd beton, vloeistofdicht beton, dikke vloerplaten (ondersteuning), kleine volumes, dunne wanden (afgeremde verdichting), grote overspanningen (langere uithardingstijd), in te storten elementen en leidingen, massabeton (voorzieningen om thermische krimp te beheersen) …
• bijzondere uitvoeringsomstandigheden: verpompen, benodigde beschermingsmaatregelen tijdens het betonstorten bij warm of koud weer, bijkomende beschermingsmaatregelen tegen chemische aantasting …
• beperkingen met betrekking tot de werf: werf in een stad, moeilijke toegang voor leveringen …

In de TV 285 komen de volgende onderwerpen uitgebreid aan bod: het beheer van de uitvoering, de betonspecificatie, de planning en het rendement, de bekisting, de betonwapening, de uitvoering van het beton, de ontkisting, de nabehandeling en bescherming van het beton, de plaatsing van geprefabriceerde elementen, de toleranties en controles. Ten slotte bevat het document ook nog drie bijlagen over de berekening van de betonspeciedruk, de berekening van de ontkistingstijd en de omgevingsklassen in functie van het type zuur.

De Technische Voorlichting nr. 285 ‘Uitvoering van betonconstructies’ dateert van maart 2023 en telt 194 pagina’s. Ze is te consulteren op www.buildwise.be en tegen de gebruikelijke voorwaarden te downloaden. De papieren versie is te koop bij de dienst Publicaties van Buildwise (tel.: 02/529.81.00, e-mail: publ@bbri.be). Enkel de TV zelf geldt als referentie.