900 miljoen € voor heraanleg Gentse ring
Er zal de komende jaren bijna 900 miljoen € worden geïnvesteerd in de heraanleg van de R4, de ringweg rond de stad Gent. De ingreep moet de hele noordzijde van de R4 in de Gentse haven vlotter en veiliger maken. Het enorme project moet tegen 2027 klaar zijn.
De werken situeren zich op de strook tussen Wondelgem en Zelzate (R4 West) en tussen Oostakker en Zelzate (R4 Oost). Aan beide zijden wordt tevens 10 km fietspad aangelegd. Alle kruispunten worden vervangen door bruggen, tunnels en korte onderdoorgangen. Het aantal knooppunten en op- en afritten daalt om het zware verkeer uit de woonkernen te weren en het verkeer veiliger te maken.
Project R4WO
Het project R4WO wordt voorbereid en in gang gezet door De Werkvennootschap, een organisatie die werd opgericht door de Vlaamse regering om de inspanningen van de verschillende Vlaamse mobiliteitsspelers te coördineren. Op die manier kunnen grote infrastructuurwerken versneld en geïntegreerd worden aangepakt. De Werkvennootschap is een doorstart van Via-Invest en bundelt de kennis en expertise die groeide binnen de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) en het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Door financiële, juridische en technische specialisten onder wie ingenieurs, architecten en landschapsarchitecten samen te brengen op de werkvloer, ontstaan nieuwe inzichten en worden oplossingen gevonden voor de meest complexe mobiliteitsproblemen.
Project R4WO staat voor de ombouw van de R4 West en Oost tot primaire wegen in Gent, Zelzate en Evergem. Tussen de N9 in Wondelgem en Zelzate (R4 West) en het kruispunt aan Eurosilo en Zelzate (R4 Oost) wordt zowel de weg als de fietsinfrastructuur aangepakt. Kort samengevat zullen er na de ombouw op de R4 West en Oost vrijwel geen kruispunten met verkeerslichten meer zijn, maar wel nog bruggen, tunnels of onderdoorgangen (korte tunnels).
Fietsverkeer
Veilige fiets(snel)wegen bevinden zich langs, over of onder de R4 en sommige zijstraten met een lokale functie zullen afgesloten zijn van de R4. Het aantal knooppunten waar het verkeer de R4 op en af kan rijden wordt verminderd. Dat maakt de verkeerssituatie niet alleen vlotter en veiliger voor auto’s, maar ook voor het fietsverkeer. Door op- en afritten te schrappen wordt het zware verkeer uit de woonkernen getrokken en kan het verkeer beter worden gestuurd. Dwarsend (fiets)verkeer op een aantal plaatsen garandeert een goede en veilige verbinding tussen de woonkernen.
Er komen fietsbruggen ter hoogte van de Hoogstraat, ter hoogte van de Beekstraat - Walgracht/Vasco Da Gamalaan, aan de Gaverstraat en aan de Vijfhoekstraat. Een fietstunnel is voorzien van de Drogenbroodstraat naar de Kerkbruggestraat. Aan het knooppunt Riemesteenweg is een onderdoorgang (korte tunnel) van de R4 onder de Riemesteenweg voorzien. Hier zal je de R4 niet kunnen op- of afrijden. Evenwijdig met de tunnel voor de R4 komt een fietstunnel. Zo hoeft een fietser die langs de R4 fietst de Pastorijestraat - Riemesteenweg niet over te steken. Er komen ook fietspaden die de verbinding maken tussen de R4 en de Pastorijstraat - Riemesteenweg.
Ook aan de oostkant verdwijnen een aantal kruispunten waar je nu de R4 op- en af kunt rijden. Op een aantal strategische plaatsen komen er nieuwe knooppunten bij. Zo rij je vlot naar de woonkernen en alle bedrijven in de haven. Op bepaalde plaatsen kun je de R4 Oost enkel nog dwarsen. Met de auto, met de fiets en te voet zal dat aan de F. N. Piratenstraat kunnen. Fietsers en voetgangers nemen straks de fietstunnel aan Sint-Kruis-Winkel. Dat kan nu al aan de fietsbrug Slotendries. Ook aan de oostkant verdwijnen een aantal kruispunten waar je nu de R4 op en af kunt rijden.
Kostprijs
De totale kostprijs voor het project R4WO zal bijna 900 miljoen € bedragen, btw inbegrepen. De werken aan de R4 West worden geraamd op 489 miljoen €. De vernieuwing van de R4 Oost zal naar schatting 376 miljoen € kosten. Voor de heraanleg van de ring in Zelzate komt daar nog eens 14 miljoen € bij. De Werkvennootschap moet het project via een nog toe te wijzen publiek-private samenwerking (pps) financieren en is momenteel bezig met de voorbereiding van het enorme project. Er waren al infosessies voor mensen die mogelijk onteigend worden. Eind 2019 moet het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (grup) vastliggen, waarna de werken in 2021 moeten beginnen. Die gaan vermoedelijk zes jaar duren.
R4 Oost
De R4 Oost telt acht knooppunten die aangepakt worden binnen het project R4WO. In een eerdere fase werd ook het knooppunt tussen de Langerbruggestraat en Oostakker aangepakt. De heraanleg van dit knooppunt (dat buiten het project R4 West en Oost valt), startte in de tweede helft van 2015 en is ondertussen afgewerkt.
In de zone tussen de grens met Nederland en de E34 wordt de R4 volledig heraangelegd. Het verkeer van en naar Nederland wordt op een vlotte manier naar de E34 geleid en dit zowel richting Brugge als richting Antwerpen. Er wordt een nieuwe tunnel gebouwd voor het verkeer in de richting van Brugge. Voor het verkeer naar Nederland/Zelzate en Antwerpen wordt de bestaande oprit aangepast.
Het verkeer van en naar de haven zal via de rotonde Cosmos rijden. De op- en afritten ‘R4 Oost’ van de E34, zowel richting Brugge als Antwerpen, worden op deze rotonde aangesloten. Het verkeer met bestemming Zelzate zal vanop de R4 naar een grote ovonde (een langgerekte rotonde) geleid worden waarop zowel de Kanaalstraat, de Rijkswachtlaan, de Leegstraat als de Akker aansluiten.
Ter hoogte van ArcelorMittal ligt een oude spoorwegovergang. Er wordt rekening gehouden met de plannen van Infrabel om in de toekomst een spoorlijn door te trekken in de richting van Nederland. Daarom wordt een brug van de R4 voorzien over het spoor. Door de brug wat langer te maken kan bovendien een veilige toegang tot het bedrijf ArcelorMittal gecreëerd worden. In de gekozen variant sluit de N449 (de ontsluitingsweg voor Wachtebeke) aan op dit nieuwe knooppunt en niet langer op rotonde Cosmos. De gekozen voorkeursvariant heeft als gevolg dat, rekening houdend met huidige richtlijnen, regels en gekende ontwikkelingen, voor de zone N49 - ArcelorMittal een nieuw grup zal worden opgemaakt.
Aan het knooppunt Sint-Kruis-Winkel en bij het knooppunt Moervaart Noord verdwijnt het bestaande kruispunt. Knippegroen en Sint-Kruis-Winkeldorp worden doodlopende straten aan de R4. Fietsers krijgen een fietstunnel onder de R4. Om Sint-Kruis-Winkel op de R4 Oost aan te sluiten is een nieuwe lokale ontsluitingsweg voorzien vanaf Schuitstraat tot aan het knooppunt 14 (Moervaart Noord). In Sint-Kruis-Winkel moeten hiervoor verschillende wegen aangepast worden, namelijk de K. Bauwensstraat en de Barkstraat. Dit gebeurt vóór de uitvoering van project R4WO en zal samenvallen met de rioleringswerken in deze omgeving.
Er wordt een gelijkaardig knooppunt voorzien als het Ovaal van Wippelgem, namelijk een rotonde boven de R4 met uitwisseling met de R4 en verbindingen met de lokale wegen. De Pleitstraat wordt doorgetrokken en aangesloten op deze knoop (westkant). Zo wordt de industriezone Rodenhuize ontsloten. Aan de oostkant wordt de Schuitstraat aangesloten op de geplande ontsluitingsweg voor Industriezone Moervaart-Noord.
De bestaande lichten ten noorden van de Moervaart verdwijnen en de middenberm gaat dicht. De op- en afrit op de kant richting Zelzate blijft behouden. Verkeer dat in de richting van Gent wil rijden zal dit moeten doen via het geplande, meer noordelijk gelegen knooppunt Moervaart Noord. Ten zuiden van de Moervaart worden geen ingrepen voorzien voor het autoverkeer.
Voor de fietsers zijn er nog twee opties. In de eerste optie komt er een fietsbrug voor de fietssnelweg over de Moervaart vlak naast de brug over het autoverkeer. Fietsers kunnen ook afslaan naar de Moervaartkaai of de Rodenhuizekaai. In de tweede optie wijkt de fietssnelweg langs de R4 uit en volgt hij de afrit in de richting van de Rodenhuizekaai. Daar krijgen fietsers de keuze om rechtdoor de fietsbrug op te rijden over de Moervaart of verder te rijden tot de Rodenhuizenkaai.
Aan de Energiestraat is een Hollands complex (brug met op- en afritten naar de R4 zoals aan het Skaldenpark) voorzien. Desteldonk wordt verbonden met de afrit van dit knooppunt. Verkeer naar Desteldonk rijdt af zoals nu (samen met verkeer voor de Energiestraat). Verkeer dat vertrekt uit Desteldonk zal eerst naar het knooppunt van de Energiestraat moeten rijden en daar doorrijden richting Zelzate of keren richting Gent. De F. N. Piratenstraat sluit niet langer aan op de R4. Door een brug te bouwen over de R4 wordt de F. N. Piratenstraat aangesloten op de Imsakkerlaan. Deze brug maakt verkeer tussen de beide havenzones mogelijk, zonder gebruik te maken van de R4. De brug doet ook dienst als fietsverbinding.
Het kruispunt aan Eurosilo wordt omgevormd tot een turboverkeersplein, dat is een rotondevariant met afzonderlijke rijstroken per richting. Voor het naderen van het turboverkeersplein moet je het juiste voorsorteervak kiezen. Om de verkeersveiligheid te waarborgen worden alle mogelijke conflictpunten geregeld met verkeerslichten die werken volgens het principe van een groene golf zodat er een vlotte afwikkeling van het verkeer is.
Zelzate De doortocht van Zelzate kampt vandaag met overlast van doorgaand verkeer. De heraanleg van de R4 Oost tussen de grens met Nederland en de E34 moet voor een ontlasting zorgen van de doortocht. Het gedeelte tussen de Tractaatweg en het kanaal Gent-Terneuzen zou ingericht worden als doortocht met een mogelijke verdere uitbreiding tot de Assenedesteenweg. De bestaande aansluiting van de Sint-Stevenstraat gaat dicht. Er komt een alternatieve ontsluitingsweg.
R4 West
Het aantal knooppunten waar je de R4 West kunt op- en afrijden vermindert. Er wordt een vlotte verbinding gemaakt tussen de E34/Nederland en de E40/E17. Minder plaatsen waar verkeer in- en uitvoegt, maken de R4 West ook veiliger. Op plaatsen waar er al uitwisseling is met de R4 kun je de R4 ook dwarsen.
Aan Rieme-Noord komt een brug over de R4 West. Vanop de brug vertrekken op- en afritten naar de R4 (Hollands complex vergelijkbaar met het knooppunt aan het Skaldenpark). Dit project voerde het AWV reeds uit in 2016 en 2017 en is geen onderdeel van het project R4WO. Waar het Kluizendok op de R4 West aansluit, is een aantal jaren geleden een ovaalvormige rotonde gerealiseerd. Enkel de verbindingsweg naar de N458 is nog niet aangelegd. Dat gebeurt in de komende twee jaar, eveneens buiten het R4WO-project.
De Hoogstraat wordt een doodlopende straat aan de R4. Ten noorden van de Hoogstraat wordt een fietsbrug over de R4 en het spoor aangelegd. De brug geeft fietsers een vlotte verbinding naar het noordelijke deel van het Kluizendok. Ter hoogte van het Ovaal van Wippelgem wordt een fietsbrug gebouwd om een vlotte fietsverbinding te realiseren tussen de Beekstraat en de parallelweg van de R4.
De Drogenbroodstraat en Kerkbruggestraat worden afgesloten van de R4 voor autoverkeer. De Drogenbroodstraat wordt een doodlopende straat. De Kerkbruggestraat zal enkel nog aansluiten op de parallelbaan van de Jacques Paryslaan. Om de link tussen de woonkernen te behouden, wordt een fiets- en voetgangerstunnel voorzien onder de R4, het spoor en de parallelweg door. Ook de verbinding met het fietspad langs de R4 blijft.
Na de ombouw gaat de R4 onder Elslo door. Hier zal je de R4 niet kunnen op- of afrijden. Er wordt een fietstunnel evenwijdig met de tunnel voor de R4 gebouwd. Zo zullen fietsers langs de R4 zonder hinder Elslo kunnen kruisen. Ook de route van de fietssnelweg langs de R4 naar Elslo en omgekeerd blijft mogelijk voor fietsers.
Voor het knooppunt Langerbrugsestraat is een onderdoorgang van de R4 West onder de Langerbrugsestraat voorzien. Op- en afritten verbinden deze laatste straat met de R4 West. De spoorlijn ligt hier hoger en gaat over de Langerbrugsestraat. Om een vlotte en veilige verkeersafwikkeling te garanderen wordt op het tunneldak van de R4 een rotonde aangelegd waar de op- en afritten van de R4 en de Langerbrugsestraat op aansluiten. Fietsers langs de R4 krijgen een fietstunnel evenwijdig met de R4. Vanuit de Langerbrugsestraat worden fietspaden voorzien naar de fietssnelweg langs de R4. Ook langs de rotonde komt een fietspad om voor een veilige verbinding met de fietssnelweg in de richting van het veer te zorgen.
Op het knooppunt Zeeschipstraat en de Evergemsesteenweg rijdt het verkeer op de R4 in een tunnel onder beide kruispunten door. Hoe het verkeer zal rijden op het tunneldak en hoe je de R4 op en af zal rijden werd in twee opties onderzocht. Uiteindelijk werd gekozen voor het concept waarbij verkeer vanuit Gent eerst de tunnel door moet en pas voorbij de Zeeschipstraat afrijdt. Via een lus onder de R4 door wordt dit verkeer naar het kruispunt van de Zeeschipstraat geleid. Verkeer vanuit Zelzate verlaat de R4 voor de tunnel en voegt zich bij het verkeer vanuit Gent. Op het kruispunt met de Zeeschipstraat kan je alle richtingen uitrijden. Voor de op- en afritten in lusvorm moet een nieuw gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (grup) opgemaakt worden.
De fietsbrug aan de Gaverstraat zal een veilige verbinding vormen tussen de woonkernen (kant Wondelgem), de industriezone en de hogeschool. De brug vormt tevens een verbinding met de nieuwe fietssnelweg tussen de parallelweg en de R4. De concrete ligging van de fietsbrug is nog niet bepaald. Ook de fietsbrug aan de Vijfhoekstraat maakt een veilige verbinding tussen de woonkernen (kant Wondelgem), de industriezone en de hogeschool. Ook hier wordt een verbinding voorzien met de nieuwe fietssnelweg tussen de parallelweg en R4.