Bouwsector vraagt een haalbaarder energiebeleid
De eis voor het nieuwe S-peil bedraagt S31 en is sinds oktober bekend. Het S-peil is een vervanging voor het K-peil en de netto-energiebehoefte.
De sectororganisaties Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV), de Vlaamse Confederatie Bouw en Bouwunie zijn het er niet mee eens dat de sector systematisch hinder ondervindt telkens wanneer het beleid pas te elfder ure in een beslissende plooi wordt gelegd. De dossiers van de digitale bouwaanvraag, het omgevingsloket en de ventilatieverslaggeving zijn immers in hetzelfde bedje ziek.
De bouwsector neemt met plezier een voortrekkersrol op, maar men mag volgens de sectororganisaties de kar niet voor het paard spannen. Meer dan 1.300 bouwprofessionals, onder wie meer dan 1.000 architecten, steunen daarom de petitie voor een vijfpuntenplan voor een pragmatischer, flexibeler en betaalbaarder epb-beleid.
De bouwsector wil ook in de toekomst actief meewerken aan het draagvlak voor de strijd tegen de klimaatopwarming, maar dan moet er wel voldoende respect en bewegingsvrijheid zijn. Netwerk Architecten Vlaanderen, Bouwunie en de Vlaamse Confederatie Bouw vragen om meer respect voor de job van hun leden en voor de wensen van hun bouwheren, want zonder hen zijn er geen bouwprojecten. De federaties pleiten voor de volgende krachtlijnen voor een ambitieus, maar haalbaar energiebeleid:
Zorg voor een tijdige communicatie zodat alle betrokkenen zich kunnen voorbereiden. Het zal zorgen voor een betere implementatie en een groter draagvlak.
Woonkwaliteit is meer dan energie. Het energiebeleid moet daarom ook nog voldoende ruimte laten voor andere invalshoeken zoals voldoende daglicht, een intelligente ruimte-indeling, functionaliteit en duurzaamheid in de brede betekenis.
Laat bouwheren voldoende keuze in de manier waarop ze duurzaam willen bouwen. Alles in de schil investeren laat geen keuze meer om te investeren in bijvoorbeeld hernieuwbare energie of een huis in de stad, nabij alle voorzieningen.
Leg de focus op de reductie van de CO2-uitstoot. Het klimaatbeleid reduceren tot een louter energetisch gegeven, geënt op een gebouw, gaat voorbij aan de basis: het reduceren van de CO2-uitstoot. Gebouwen zijn daarin een belangrijk maar zeker niet het enige element.
Degelijke en betaalbare nieuwbouw moet een zaak van ons allemaal blijven. Nieuwbouw of sloop en heropbouw voor bestaande woningen moeten voor iedereen haalbaar blijven en niet alleen voor kapitaalkrachtige bouwheren.
Extra schakeljaar
De federaties zullen de petitie overmaken aan Vlaams minister van Energie Bart Tommelein en rekenen op een gepaste reactie, bijvoorbeeld door het creëren van een extra schakeljaar voor het nieuwe schilpeil of S-peil. Die nieuwe eis komt er immers al aan vanaf 1 januari 2018, maar de precieze waarde ervoor werd pas eind oktober vastgelegd. S31 is bovendien veel strenger dan S38, het peil dat in consensus vooropgesteld werd. Vele architecten hebben hun ontwerpen dan ook grondig moeten herwerken en bouwheren hebben hun bouwkost fors zien stijgen. Bovendien hebben vele architecten, epb-verslaggevers, aannemers en andere verschillende bouwprofessionals nog geen ervaring kunnen opdoen met het nieuwe S-peilniveau.
Voor residentiële nieuwbouw komt de zogenaamde bouwschilindicator of het S-peil ter vervanging van de K-peileis en de NEBverw (de Netto Energie Behoefte voor verwarming). Het S-peil is een ‘eerlijkere’ parameter, die een aantal leemtes van het K-peil en NEBverw aanpakt. Op zich is het S-peil dus een goede zaak, maar het komt te snel en is te streng voor de aanvangsfase.
S31 vanaf 1 januari
Het S-peil is een indicator die alle energetische kwaliteiten van de gebouwschil, zowel de winsten als de verliezen, gelijkwaardig evalueert ten opzichte van de vormefficiëntie. Het S-peil hangt af van de isolatie van de schildelen, de luchtdichtheid van het gebouw, de invloed van de bouwknopen en de impact van de zonnewinsten. Het S-peil bepaalt hoeveel energie de wooneenheid zal nodig hebben om de temperatuur van de woning op peil te houden. Hoe minder energie nodig is en hoe efficiënter de vorm, hoe lager het S-peil. Het S-peil geldt per wooneenheid.
Bij de bepaling van het S-peil wordt het verliesoppervlak van de woning geprojecteerd op een bol (equivalente boloppervlakte). Een ander gevolg van het invoeren van het S-peil is dat alle oppervlaktes in rekening worden gebracht, ook die naar aangrenzende verwarmde ruimtes. Momenteel wordt verondersteld dat er geen warmte verloren gaat via de muren die grenzen aan de buur.
Concreet betekent de invoering van het S-peil:
De afschaffing van de K-peil-eis en de eis voor netto-energiebehoefte.
De muur naar een aangrenzende verwarmde ruimte wordt als een verliesoppervlak beschouwd.
In appartementen komt een S-peil voor elk appartement (niet één peil voor het gebouw).
Kleine woningen worden veel minder benadeeld.
Grote woningen met veel glas kunnen de eis zeer moeilijk halen.
De S-peil-eis treedt in werking voor wooneenheden van dossiers met vergunningsaanvraagdatum of melding vanaf 1 januari 2018. Er wordt een S-peil berekend per wooneenheid, dus per appartement en niet voor het appartementsgebouw. De S-peil-eis start met S31 voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2018. Bouwaanvragen vanaf 1 januari 2021 moeten aan S28 voldoen. Voor renovaties geldt geen S-peileis.
Voor een laag S-peil moet aandacht besteed worden aan:
- de luchtdichtheid van de woning;
- de isolatie van de schildelen;
- de invloed van de bouwknopen;
- de impact van de zonnewinsten;
- de grootte en de oriëntatie van de vensters;
- een laag percentage glasoppervlakte ten opzichte van de vloeroppervlakte;
- de aanwezigheid van gebouwgebonden beschaduwingselementen; - de aanwezigheid van thermische massa;
- de vormefficiëntie van de geometrie (afhankelijk van de typologie 'open', 'halfopen', 'gesloten' en de vorm van het gebouw).
Vooral de luchtdichtheid, de verhouding glas-vloeroppervlakte en de vormefficiëntie zijn cruciale parameters voor het behalen van een laag S-peil. Indien voor deze parameters naar gemiddelde waarden wordt gestreefd en men zorgt voor een goede isolatie dan is S31 zeker haalbaar. Er is keuzevrijheid tussen de bovenstaande parameters. De bouwheer en de ontwerper kunnen bijvoorbeeld kiezen voor een grotere glas-vloerverhouding dan energetisch optimaal is. S31 is dan haalbaar, mits zij extra aandacht besteden aan bijvoorbeeld zonnewering. Ook luchtdichtheid speelt een belangrijke rol. Voor elke woning moet, om een voldoende laag S-peil te halen, een luchtdichtheidstest worden uitgevoerd. Rekenen met de waarde bij ontstentenis is geen optie meer.
Nu al de S-peileis van 2021 nastreven, namelijk S28, is mogelijk als de woning voor luchtdichtheid, vormefficiëntie of voor de glas-vloerverhouding beter dan gemiddeld scoort.