Circulair gevels bouwen met de ClickBrick

Kleipannen worden uitsluitend mechanisch bevestigd, zodat ze ook na vele decennia opnieuw op een volwaardige manier ingezet kunnen worden. Als er daarbij exemplaren beschadigd geraken of extra pannen nodig zijn, kan men ze in de meeste gevallen vervangen of aanvullen door een kleidakpan uit het aanbod van Koramic.

 

Ook kleiklinkers kan je na de plaatsing vlot wegnemen en opnieuw toepassen als tuinbestrating, verharding rond het zwembad of oppervlak voor de oprit. Die herbruikbaarheid komt tevens van pas als er werken nodig zijn aan de oprit of de tuinverharding, bv. om de riolering aan te passen of de elektriciteit uit te breiden. De waterpasserende Passaqua-collectie van Wienerberger laat bovendien toe om water via de voegen te laten doordringen in de bodem, een extra duurzame troef.

 

Om het hergebruik van bakstenen mogelijk te maken, kunnen kalkmortels als metselspecie worden ingezet. Die zijn achteraf gemakkelijk te scheiden van de stenen. Zo kunnen gevelstenen met minimaal verlies worden gerecupereerd in nieuw metselwerk. De sociale huisvestingsmaatschappij Wonen Regio Kortrijk gebruikte kalkmortels op de site Tuighuisstraat 18 om uitgeleefde eengezinswoningen te vervangen door 31 nieuwe wooneenheden (%%ARTICLELIE:33896%%https://www.bouwkroniek.be/article/circulair-bouwen-in-sociale-huisvesting.33896%%/ARTICLELIE:33896%%). De 100 jaar oude bakstenen werden gerecupereerd en aangevuld met nieuwe bakstenen in gevelmetselwerk met kalkmortel.

Met de ClickBrick ontwikkelde Wienerberger een innovatief circulair bouwsysteem voor het droogstapelen van gevelstenen. Dankzij deze manier van verwerken kunnen de bakstenen later gemakkelijk worden gedemonteerd en hergebruikt. Daardoor betekent ClickBrick, dat een Cradle to Cradle-certificatie heeft, een belangrijke doorbraak voor een circulair materiaalgebruik in de sector.

 

“Zoals de term al aangeeft, komt er in het droogstapelsysteem geen mortel of lijm aan te pas. Het systeem is gebaseerd op een mechanische verankering met roestvrijstalen clips en spouwankers. De plaatsing verloopt eenvoudig en snel en wordt niet beïnvloed door de weersomstandigheden, wat de timing bij de uitvoering vergemakkelijkt. Specifieke metselvaardigheden zijn niet vereist, wat een uitkomst biedt voor het tekort aan geschoolde vaklui op de bouwwerf”, zegt Katrien Nottebaert, marketing director van Wienerberger Belgium. Met Projectbegeleiding en advies op maat inzake technische en esthetische detailleringen en hulpmiddelen kan de producent een kwaliteitsvolle uitvoering garanderen.

 

Het ClickBrick-systeem maakt gebruik van op maat gekalibreerde bakstenen (240 bij  92 bij 100 mm) met een groef die een uiterst geringe maattolerantie hebben. Daardoor is er geen verloop zichtbaar in de gevels. Het Wienerberger ClickBrick-assortiment is verkrijgbaar in zeven verschillende kleuren en texturen. Omdat er geen voegen zijn, bestaat een ClickBrick gevel uit een hoger percentage gevelsteen dan traditionele baksteengevels. Zo komen de kleur, vorm en structuur van de stenen optimaal tot hun recht.

 

“De (onderste) kimlaag moet nog traditioneel (met mortel) gemetseld worden. Zo kan de aannemer mogelijke oneffenheden van de ondergrond opvangen. Er zijn clips om de stenen te verbinden en clips voor de spouwankers. Bij dit systeem zijn vier spouwankers per m² nodig of één om de vijf lagen. Bij de bovenste rijen stenen (waar de gevel eindigt) of onder een raam zijn extra spouwankers en eindbevestigingen nodig. De ClickBrick wordt in een halfsteensverband gestapeld”, duidt Hans Cools, product manager bij Wienerberger Belgium. Wienerberger heeft oplossingen voor hoeken, dagkanten en lintelen. De hoekstenen hebben een extra groefje dwars op de langsgroef. De aannemer krijgt alle passtukken mee: eindstenen, halve stenen, halve eindstenen, hoekstenen, lateistenen, … Voor grote vlakken kan verdoken een dilatatievoeg ingewerkt worden.

 

ClickBrick wordt enkel projectmatig aangeboden, waarbij Wienerberger helpt bij het maken van de plannen, de offerte en het starten van de werken.

Uit een studie van de VUB blijkt dat een ClickBrick gevel na 30 jaar bij demontage liefst 70% van zijn waarde behoudt en perfect kan worden ingezet voor een volgend bouwproject. Ook na een langere levensduur blijft de financiële waarde verrassend groot. Bij demontage na 50 jaar bedraagt de restwaarde nog altijd 56%.

 

“Ook de levenscyclusanalyse (lca) toont dat ClickBrick een bewezen lage milieu-impact heeft. Dat is te danken aan verschillende kwaliteiten van de bakstenen. Ze hebben een lange levensduur waarin ze niet moeten worden vervangen. Het systeem vereist de inzet van slechts twee materialen, namelijk baksteen en metaal. De demontage kan gebeuren met een minimum aan arbeid en zonder de stenen te beschadigen, zodat ze zonder verlies kunnen worden hergebruikt”, weet product manager Armelle Windels,.

ClickBrick heeft zijn technische deugdelijkheid afdoende bewezen in tal van Nederlandse projecten. Ook in eigen land lopen verschillende bouwwerven met dit droogstapelsysteem. Zo wordt het benut voor een woning in Berchem en voor de aanpassing en uitbreiding met nieuwbouw van het jongerenverblijfcentrum Ten Dries in Sint-Denijs (Zwevegem), naar een ontwerp van BAST architects & engineers. Dit project legt de lat hoog inzake sociale, ecologische en economische duurzaamheid.

 

De architecten stelden de bouwheer, de vzw Jongerenzorg Zuid-West-Vlaanderen, voor de bestaande gevel naar de straat open te maken, zodat een centrale ontmoetingsplek met de omgeving tot stand zou komen. Die wordt geflankeerd door een multifunctioneel gebouw en een uit de sloop overgehouden skeletstructuur die als overdekte buitenruimte fungeert. Voorts krijgt de site twee nieuwe residenties waar kinderen of jongeren uit de bijzondere jeugdbijstand met hun begeleiders zullen verblijven. De gevels van de twee nieuwe residenties en van het multifunctionele gebouw worden gerealiseerd met ClickBrick.

 

Gebouwen bestaan uit verschillende lagen zoals de dragende structuur (casco), de isolatie en de afwerking. Al die lagen hebben een verschillende levensduur. Om te vermijden dat werken aan de ene laag een impact hebben op de levensduur van de andere, moet je ze idealiter onafhankelijk van elkaar kunnen wijzigen. Met de PLS Newton, de Porotherm-Fsnelbouwsteen met een extra hoge muurdruksterkte, wordt dat mogelijk.  Dankzij de draagkracht kan je grote, open ruimtes creëren die achteraf uiterst flexibel aan te passen en in te vullen zijn. Zo krijg je een intelligent casco met een levensduur van honderd jaar of meer dat bijna oneindig kan worden hergebruikt, ook als de invulling en bestemming wijzigen of er een aanpassing van de isolatie en gevelbekleding nodig is.

Hergebruik is niet altijd mogelijk, maar ook dan gaan keramische bouwproducten niet verloren. Niet-herbruikbare kleipannen en bakstenen kunnen worden gerecupereerd, gebroken, gescheiden, vermalen en achteraf opnieuw ingezet als grondstof.

Tijdens de productie wordt bij Wienerberger het bakafval trouwens systematisch hergebruikt als grondstof. Alle Porotherm-binnenmuurstenen hebben het Cradle to Cradle Silver-label.