De Lijn stelt zelfrijdende bus voor

Brussels Airport Company en De Lijn sloten in 2015 een samenwerkingsovereenkomst om zelfrijdende shuttles op de luchthaven in te zetten. In het buitenland rijden al enkele voertuigen zonder chauffeur, voornamelijk in eigen bedding. In Zaventem is het de bedoeling dat de nieuwe zelfrijdende bus over de openbare weg tussen het verkeer navigeert. Brussels Airport is de eerste Europese luchthaven die autonome shuttles zal gaan inzetten in volledig gemengd verkeer. Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts stelt dat het om spitstechnologie gaat die tot de verbeelding spreekt. “Dit wordt het visitekaartje van het openbaar vervoer in Vlaanderen. Buitenlandse bezoekers zullen ons meteen leren kennen als een eigentijdse regio waar geïnvesteerd wordt in innovatie”, aldus Weyts.

Er waren vier constructeurs  in de race voor het luchthavenproject. Constructeur 2get­there uit Utrecht, dat al soortgelijke projecten uitvoerde in Dubai en Singapore, haalde de opdracht binnen. Het Nederlandse bedrijf heeft nu een eerste prototype klaar voor De Lijn. De komende maanden wordt het voertuig grondig getest op de terreinen van de fabrikant in Utrecht. Als alles goed verloopt, komt de eerste zelfrijdende bus omstreeks nieuwjaar 2020  naar Brussels Airport voor verdere veiligheidstests in verschillende weersomstandigheden en verkeerssituaties op de luchthaven. Het testtraject voor deze ontwikkelingsfase bevindt zich op de Brucargo bedrijvenzone. Tijdens de testperiode zullen nog geen passagiers, bezoekers of personeelsleden meerijden.

Bij een positieve evaluatie van de testperiode zullen De Lijn en Brussels Airport Company de zelfrijdende shuttle vanaf 2021 effectief inzetten op de luchthaven voor het vervoer van passagiers, bezoekers en werknemers op het traject tussen de terminal en Brucargo.

De ontwikkeling van het autonome voertuig wordt geraamd op 1,5 tot 2 miljoen € en krijgt steun van de Vlaamse regering. Brussels Airport Company en De Lijn verdelen de projectkosten.

De bussen maken geen gebruik van een speciale bedding, maar zullen zich gewoon tussen andere voertuigen en voetgangers bewegen. De beoogde snelheid ligt tussen 20 en 25 km per uur. De zelfrijdende bus volgt een route waarbij de positie van het voertuig continu wordt berekend. Afwijkingen ten opzichte van de geplande route worden gecorrigeerd op basis van artificiële referentiepunten. De voertuigen beschikken over sensoren om andere objecten in de omgeving te detecteren. Op het traject worden magneten in de grond geplaatst die fungeren als extra bakens. Op de zelfrijdende bussen zal geen chauffeur of personeel van De Lijn aanwezig zijn, maar de voertuigen zullen wel worden gevolgd vanuit een dispatchcentrale.

Op en rond de luchthaven werken ongeveer 20.000 mensen die van en naar de de personeelsparkings, de parkings in de cargozone en de bedrijven op de luchthaven moeten worden vervoerd. Arnaud Feist, de ceo van Brussels Airport, wil passagiers en werknemers stimuleren om meer met het openbaar vervoer naar de luchthaven te komen. Er wordt onderzocht hoe de zelfrijdende busjes ingezet kunnen worden om het reizigersvervoer op het luchthaventerrein efficiënter te doen verlopen. De busjes bieden plaats aan twintig personen. Het plan is dat de busjes elk uur ongeveer 250 reizigers kunnen vervoeren. Op drukke momenten zou om de vier minuten een shuttlebus kunnen vertrekken.

Verschillende steden hebben interesse voor het inzetten van autonome shuttles. In Genk en Mechelen liet De Lijn al een studie uitvoeren om na te gaan hoe zelfrijdende bussen ruimtelijk kunnen worden ingepast, wat de gevolgen zijn voor de mobiliteit in het algemeen, welke verbindingen mogelijk zijn, welke trajecten daarbij kunnen horen en welke infrastructurele aanpassingen ze vergen. Daarnaast werd ook gekeken naar de gevolgen voor de verkeerscirculatie en werd nagegaan of voldoende reizigers hiervoor interesse hebben.

De Lijn wil zich alvast voorbereiden op de mobiliteit van de toekomst. Zelfrijdende voertuigen zijn immers veel dichterbij dan  de meeste mensen denken. “We staan voor een doorbraak in autonoom vervoer. Het is nu een kwestie van mee te zijn en de technologie te ontwikkelen op maat van het openbaar vervoer. Als we ons basisnetwerk kunnen versterken met een flexibel aanbod aan gedeelde zelfrijdende shuttlevoertuigen kunnen we de grote mobiliteitsuitdagingen van de toekomst aan. In een stedelijke omgeving zal de toepassing complexer zijn, maar dat houdt ons niet tegen om nu al te starten met onderzoek. We investeren vandaag in innovatie om morgen helemaal mee te zijn”, verklaart directeur-generaal Roger Kesteloot van De Lijn.

Autonome shuttles zijn erg geschikt voor een stedelijke omgeving. Ze kunnen zorgen voor een aanbod met veel ritten en korte wachttijden, wat op maat is van steden met een grote vraag naar korte verplaatsingen. Door hun elektrische aandrijving stoten de shuttles geen schadelijke stoffen uit, wat goed is voor de luchtkwaliteit en de leefbaarheid. In steden is de investering ook te verantwoorden door het grote aantal potentiële gebruikers.

Op termijn kunnen autonome shuttles het openbaar vervoer fijnmaziger maken. Een voorbeeld is de bediening van een bedrijvenzone of een verderaf gelegen woonzone, waarvoor de bus nu extra moet rondrijden. Dit kost tijd waardoor de reizigers langer onderweg zijn. Als ze voor het laatste stukje overstappen op een hoogfrequente shuttle verliest de bus geen tijd meer en zijn de reizigers sneller op hun bestemming. Het is niet de bedoeling van De Lijn om autonome shuttles te veralgemenen op het hele net. Of zelfrijdende shuttles mogelijk zijn in nieuwe gebieden zal altijd eerst financieel en praktisch worden onderzocht.