Diepe geothermie-project VITO eind dit jaar succesvol afgerond
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) begon in september 2015 samen met het consortium thv Daldrup-Smet met boorwerkzaamheden op de voormalige site van het asbestverwerkende bedrijf Balmatt Industries aan de Lichtstraat in Mol. Met deze proefboring wilden de onderzoekers het beschikbare debiet aan warm water in de ondergrond meten. Op basis van deze gegevens wordt vervolgens een geothermiecentrale gebouwd. Smet Group uit Dessel haalde samen met de Duitse boorfirma Daldrup & Söhne AG de internationale offerteaanvraag binnen voor dit in Vlaanderen unieke project
Het doel van de proefboring bevond zich op 3 km diepte, nl. de Kolenkalklaag. Na vier maanden werd de top van deze laag bereikt op een diepte van 3.175 m. Twee weken later werd het boren beëindigd op 3.610 m. Daarna volgde een week van testen en meten. Deze tests bevestigden het geothermische potentieel: de kalksteen bevat heet, zout water en is voldoende doorlatend om het water te kunnen oppompen. De temperatuur in de ondergrond bedraagt ongeveer 138° C. Als dat naar het aardoppervlak wordt gehaald, blijft daar 126 tot 128° C van over. Deze resultaten liggen volledig in de lijn van de verwachtingen en de VITO besliste na die resultaten om het Balmatt-project voort te zetten.
In de volgende fase werd een tweede put geboord langswaar het opgepompte water na het onttrekken van de warmte opnieuw in de kalksteenlaag zal worden geïnjecteerd. Deze tweede boring begon op 2 maart 2016 en werd 3,5 maanden later beëindigd. Er werd een diepte van 3.830 m bereikt, maar het boorgat heeft een totale lengte van 4.341 m omdat het schuin loopt. In september vorig jaar voerden de onderzoekers met positief resultaat een aantal tests uit om na te gaan of het injecteren van het eerder opgepompte water in de kalksteen via deze nieuwe boorput mogelijk is.
Met deze injectietests zijn de boorwerkzaamheden op de Balmatt-site afgerond. De thv Daldrup-Smet heeft ondertussen de boortoren verwijderd en maakt het terrein vrij voor de verdere stappen. De activiteiten verschuiven nu naar de bovengrond: er worden warmtewisselaars en pompen geïnstalleerd, er wordt een geothermiecentrale gebouwd en naar de terreinen van SCK – VITO zal een warmtenet worden gelegd. Deze werkzaamheden zullen eind dit jaar afgerond zijn, zodat de volgende winter de eerste geothermische warmteproductie effectief een feit zal zijn.
In het meest optimistische scenario ziet de VITO mogelijkheden waarbij de Kempen, Antwerpen en Limburg grotendeels zelf voorzien in duurzame elektriciteit en warmte, aan prijzen lager dan vandaag en constant voor de komende tientallen jaren. De overheid moet dan wel de vereiste decreten laten goedkeuren of wijzigen. Ervaringen in Duitsland bewijzen dat de prijs van geothermische warmte enkel de (lage) inflatie volgt en niet afhankelijk is van de schommelingen op de oliemarkt.
De VITO wil tevens CO2-captatie en waterstofproductie testen op de site waarna CO2 en waterstof met behulp van de beschikbare geothermische warmte en elektriciteit worden omgezet in nieuwe producten. Binnen enkele jaren kan hierdoor een aanzienlijke reductie van de CO2-uitstoot in Vlaanderen mogelijk zijn en kunnen zich nieuwe bedrijven in de regio vestigen. De VITO vraagt daarbij een wijziging van het gewestplan want op dit ogenblik zijn de gronden van de wetenschappelijke instelling (ruim 220 ha) ingekleurd als ‘nucleair’, terwijl de VITO geen enkele nucleaire activiteit ontwikkelt of zal ontwikkelen.
De term geothermie is een samentrekking van de Griekse woorden geo (aarde) en thermos (warmte) en duidt op warmte die uit de aarde komt. Geothermie verwijst dan ook naar alle toepassingen die op één of andere manier gebruik maken van aardwarmte. De voordelen van groene warmte zijn het 100% duurzame karakter en de onafhankelijkheid van de prijsschommelingen van aardolie en gas. De elektriciteit die kan worden opgewekt, is eveneens 100% groene energie. De stroomproductie is bovendien onafhankelijk van de weersomstandigheden.