E-commerce zorgt voor uitdagingen in de bouwsector

E-commerce boomt sinds de coronacrisis volop en vindt ook meer en meer zijn weg in de bouwsector. Na professionelen lijken ook steeds meer particulieren online volop bouwmaterialen te bestellen. “Particulieren kunnen profiteren van hun retourrecht als ze online bestellen”, zegt  Roel Gevaers, professor e-commerce aan de Universiteit van Antwerpen. “Zo kunnen ze vlot hun bestelling terug sturen als ze merken dat ze de verkeerde keuze maakten. Als ze in de winkel bestellen hangt dit af van de voorwaarden die daar gelden.” In steden zijn de dag van vandaag tussen de 25 à 30 procent van de voertuigbewegingen gelinkt aan de bouw. “Dat is de belangrijkste groep van producten die de stad binnenkomt”, zegt Roel Gevaers. “Dat gaat van kleine producten tot heuse paletten. Vooral kleine hoeveelheden zorgen voor een hogere pick-up kost.” 

Gemeenschappelijk platform 

De bouwsector zorgt voor veel vrachtwagens in steden. Veel steden denken er over na om over enkele jaren enkel nog 0-emissie leveringen toe te laten. Roel Gevaers vindt dat de bouwsector daar al moet op anticiperen, naar het voorbeeld van andere sectoren. In andere sectoren worden al tal van initiatieven genomen waar de bouwsector zich aan kan spiegelen. Zo zette AB INBEV een grote zakelijke webshop op poten waar zowel zakelijke als particuliere klanten kunnen bestellen. “Dankzij dit orderplatform wordt het administratieve luik eruit geknipt en kan heel de distributie efficiënter georganiseerd worden”, zegt Gevaers. “Ik vind dat de bouwsector een gelijkaardig platform als AB INBEV zou kunnen overwegen". Verder moet de bouwsector  meer inzetten op grote urban construction centers aan de rand van de stad waar een andere partij de goederen gaat consolideren. “Overheden kijken daar meer en meer naar. In Londen wordt er al mee geëxperimenteerd. De bouwlogistiek moet zich in steden focussen op afval, bouw en logistiek.” 

Magazijnen, een expertise apart

Magazijnen, voor onder meer e-commerce, schieten her en der in België alvast als paddenstoelen uit de grond. Maar hoe bouw je nu best een nieuw magazijn op? En hoe zorg je er dan nog eens voor dat dit zich voortdurend kan aanpassen aan de toekomst? DCwise, een specialist in magazijnoptimalisatie, geeft enkele tips hoe die magazijnen future-proof kunnen gebouwd worden.  DCwise bouwt zelf geen magazijnen, maar gidst als onafhankelijk logistiek adviesbureau zijn klanten bij nieuwbouw en bestaande magazijnen in de nodige veranderingsprocessen. Naast het ervaren projectmanagement zit de meerwaarde van DCwise vooral in zijn expertise toe te voegen aan dit verhaal. Hier wordt de kennis van de uitvoerders aannemers, architecten en techniekers afgestemd op de noden van hun klant om tot een optimale logistieke oplossing te komen. 

Noden registreren

Volgens Jan Baert van DCwise is het hiervoor belangrijk om eerst de noden van de klant goed in kaart te brengen. Welke goederen en volumes gaan er juist verwerkt worden? “Wat wil je daar eigenlijk juist gaan doen?”, zegt Jan. “Veel verschillende scenario’s bestaan er. Is het bijvoorbeeld een reserveonderdelenmagazijn waardoor er meestal veel nadruk op de opslag ligt of dient het magazijn bijvoorbeeld zuiver voor cross-docking – zijnde het meteen doorsluizen van de goederen – want dan is er zelfs geen opslagzone nodig. Komen er bijvoorbeeld vrachtwagens toe of eerder camionetten? Dat heeft allemaal invloed hoe het uiteindelijke magazijn en bij uitbreiding de site er gaat uitzien.”

Verschillende strategieën

Vanuit de nood wordt er vervolgens gekeken naar de beste oplossing binnen wat mogelijk of toegelaten is: je kan hier high-level kiezen voor een aantal verschillende strategieën: de traditionele manuele oplossing, of een volautomatisch magazijn of een hybride versie van beide. “Binnen deze strategieën zijn er nog tal van verschillende oplossingen”, zegt Jan Baert. “Voor elke oplossing zijn er meestal nog eens meerdere mogelijke leveranciers waardoor je een enorme variatie krijgt welk je in het veld ziet. De oplossing die je kiest bepaalt onder andere het plaatsgebruik, je efficiëntie en de investeringskost. Hier gaan de robotisering en automatisering stevig de investeringskost naar boven trekken, maar ook voor totaal andere manieren van werken zorgen.”

Meer bouwlagen in opmars

De gekozen oplossing gaat mee bepalen hoe je gebouw er moet uitzien. Dat drijft de hoogte van het magazijn, maar ook het aantal kolommen, het aantal dockpoorten, het aantal rekken,... “We zien trouwens een trend naar automatisatie tot zelfs “dark warehouses” waar enkel nog robots werken”, zegt Jan Baert. “We zien ook meer en meer een trend naar toch in lagen en verdiepen te werken; iets wat vroeger eerder taboe was. Weet trouwens dat veel automatisatieoplossingen specifieke noden zoals bijvoorbeeld ultra vlakke vloeren hebben. Dat is namelijk zeer belangrijk voor de goede werking van de robots; zaken waar je dus best van in het begin rekening mee houdt.”

Flexibiliteit is cruciaal

Volgens DCwise is het belangrijk om ook goed na te denken over flexibiliteit. “Hoe volatieler de markt is waarin het magazijn actief is, hoe meer het magazijn zo flexibel mogelijk opgebouwd dient te worden, zodat het steeds aan de wijzigende situatie kan worden aangepast”, zegt Jan Baert. “Vermijd hierbij bijvoorbeeld vaste structuren centraal in je magazijn. Dan wordt alles eenvoudiger en beter te onderhouden en aan te passen aan veranderende marktnoden. Gouden tip is dat je meestal beter voor een eenvoudige goede oplossing kiest die kan aangepast worden dan voor een complexe hyper optimale.”

Verschillende gebruiksfases

DCwise geeft aan dat er vaak verschillende fasen zijn waarin het gebouw gebruikt zal worden. Het eerste gebruik verschilt vaak van latere fases in het gebruik. “Het magazijn moet zo gebouwd worden dat het klaar is voor het eerste gebruik en later kan aangepast worden naar het finale design. Denk bijvoorbeeld aan een verwachte volumetoename”, zegt Jan Baert. “Als we het voorbeeld nemen van een voorziene grote toename in volumes die verwerkt dienen te worden, dan kan er bijvoorbeeld gewerkt worden met knockout muren die je er later bij groei en volumetoename kan uitkloppen en vervangen door vaste dockdeuren. Bij de start worden er dan voldoende ‘echte’ dockpoorten voor het laad- en losvolume geplaatst. En de nodige ‘knockout’ muren zijn geplaatst waar eenvoudiger dan in vergelijking met een standaard muur een extra poort kan bijgemaakt worden. Men heeft dus al voorzien (wachtleidingen enzovoort) waar in de toekomst de extra volumes kunnen passeren.” 

Bestaande magazijnen optimaliseren

In België worden er nieuwe magazijnen gebouwd. Toch is de grootste markt van DCwise het optimaliseren van bestaande magazijnen. “Je start dus eerder vanuit de limitaties van een bestaand gebouw, dat al dan niet aangepast dient te worden”, zegt Jan Baert. “Daarvoor zetten we de modernste technieken in. Alles wordt eerst grondig gescand. We kunnen met een camera rondgaan en tegelijk hoge resoluties foto’s en puntmetingen maken. We kunnen alles zo tot in detail in kaart brengen.” DCwise maakt vervolgens een digital twin of as-built van het gebouw met de hulp van 3Dscan. “Met deze ‘digital twin’ krijg je meer inzichten en data met betrekking tot het ruimtegebruik wat helpt om optimalisaties te identificeren, zichtbaarheid op de gebouwen en installaties te verkrijgen, en nog zoveel meer”, zegt Jan Baert. “Heel dit verhaal is ontstaan uit het niet beschikbaar hebben van up-to-date plannen en ook de nood aan 3D inzichten tegenover de gelimiteerde 2D plannen. Wij gebruiken dit systematisch als een start voor een verbeteringstraject. Als alles gedigitaliseerd is, kan heel het team online werken. Zo wordt enorm veel tijd en kwaliteit gewonnen.”

Virtueel in bedrijf

Volgende stap is de nieuwe operatie uit te tekenen. Meer en meer gebeurt dit in 3D om de transparantie naar de klanten te verhogen. Naast de 3D scan die een as-built “digital twin” oplevert, biedt DCwise ook andere diensten aan, zoals de 3D-simulatie van magazijnen en productieafdelingen. Dit voor zowel een bestaande als een toekomstige opstelling. “We kunnen in 3D een magazijn of productieafdeling uittekenen en virtueel al laten werken”, zegt Baert. “We kunnen dit dan ook nog eens virtueel laten werken onder verschillende scenario’s, waardoor de operationele elementen (mensen, vorkheftrucks, machines, etc) afgetoetst worden en men zo een idee kan krijgen van de werking en de verbonden kosten. Hoe meer je virtueel kan testen, hoe beter. Zo haal je er op voorhand veel fouten uit en kan je betere antwoorden geven aan de architect en bouwfirma.” Bij belangrijke beslissingen geeft dit meer zekerheid over wat de juiste oplossing is.”

Testcentrum 

Wie een verandering in een distributiecentrum of magazijn wil uittesten kan dat ook doen in Fabriek Logistiek, de eerste logistieke testruimte in België die nog maar 2 jaar bestaat. Dit praktische testcentrum brengt alle logistieke toepassingen en technologieën, kennis en ervaring, theorie en expertise samen. Je kan er je logistieke vragen voorleggen en zelf oplossingen, productontwikkelingen en technologieën uittesten in een volledig afgeschermde, realistische en bedrijfsveilige omgeving. Zo kan je meteen concreet de effecten van het toevoegen van diensten zoals e-commerce op je magazijnwerking ervaren. Je bereidt de overschakeling naar een nieuwe technologie voor en minimaliseert de implementatiefouten. Je kan ook je personeel opleiden in nieuwe technologieën. “We duwen nooit mensen in een bepaalde richting”, zegt Danny Vanrijkel, key accountmanager van Fabriek Logistiek. “Bij ons kunnen de mensen allerhande systemen uittesten, zoals onze robotwikkelaar die folie rond paletten met lang bouwmateriaal kan wikkelen.” 

Groothandel in bouwmaterialen 

Tal van handelaars in bouwmaterialen alsook kenniscentra over de bouw vonden al de weg naar Fabriek Logistiek. Een groothandel in bouwmaterialen wilde hun magazijn- en voorraadbeheer digitaliseren. Er werden al belangrijke stappen gezet, maar zij ontbraken kennis om de juiste keuze van scanners te kunnen maken. “Een bouwhandelaar kwam bij ons langs omdat die nood had aan digitalisering”, zegt Danny Vanrijkel. “Ze hebben in Fabriek Logistiek verschillende scanners uitgetest en vergeleken. En ze hebben ook de verschillende soorten labels (QR-codes versus barcodes) op onze reksystemen uitgeprobeerd. Dit liet hen gelijk toe de juiste labels te kiezen. Ze zagen ons als de perfecte plaats om de nodige kennis op te doen rond bestaande oplossingen in warehousing. We hebben hen écht geholpen om de juiste beslissingen te nemen omdat ze hier zelf zaken konden testen en uitproberen en vergelijken. Bij Fabriek Logistiek vonden ze een neutraal klankbord, zonder dat er sprake was van enige vorm van sturing of verkoopdruk. Zij staan nu duidelijk sterker in hun onderhandelingspositie met potentiële aanbieders en kunnen zelf concreet aan de slag gaan en beginnen met het maken van een eigen planning.”

Belang van duurzaamheid 

Danny Vanrijkel merkt veel trends in de wereld van logistieke centra. Duurzaamheid speelt een belangrijke rol. “Er wordt meer gebouwd met duurzaamheidslabels. Deze maken dat de toekomstige waarde van het gebouw maximaal blijft. Mensen beseffen dat ze ook meer kunnen doen met dezelfde vierkante meters. Daar bestaan methodes voor die betaalbaar en opschaalbaar zijn. Van bij het begin van het bouwconcept moet daar wel al over nagedacht worden. Grotere overspanningen met minder steunpalen laten meer flexibiliteit toe bij de invulling of later bij procesveranderingen. Denk ook na over de stroomvoorziening en bekabeling voor verlichting die flexibel moet zijn. De dataconnectie is best draadloos en hier is de juiste productkeuze (welke wifi of 5G) belangrijk om future proof te bouwen.” Het inzetten van robots kan ook de opslagcapaciteit verhogen. “Er bestaan meerdere robots die bakken in de hoogte kunnen picken”, zegt Vanrijkel. “Die kunnen bakken tot bij de picker brengen. Met dergelijke oplossingen krijg je veel meer bakken in dezelfde ruimte. Je hebt dan minimale tussenruimtes of lucht. Het aantal robots kan je dan later opschalen naarmate je business groeit.  Een zeer vlakke vloer is steeds aangeraden. De kwaliteit van de vloer is namelijk direct gekoppeld aan de slijtage en dus aan je operationele kosten. Vloeren zonder naden of een minimaal aantal naden zijn hierbij eveneens belangrijk. We zien dat er ook meer nood is aan digitalisering. Alles moet vandaag de dag elektronisch kunnen gebeuren.”

Matthias Vanheerentals