Eerste koudenet in Vlaanderen verwarmt honderd Leuvense woningen

Het is de eerste woonwijk in Vlaanderen die wordt uitgerust met deze nieuwe ecologische techniek. Het gaat om een testproject van vastgoedontwikkelaar Resiterra waarbij een honderdtal woningen niet meer verwarmd worden via een klassieke gaswandketel, maar met lauw grondwater dat wordt opgepompt.

Ondergronds wordt een buizennetwerk van 500 m aangelegd. Van een lokale CO2-uitstoot zal geen sprake meer zijn, nog ecologischer verwarmen is volgens de initiatiefnemers niet mogelijk. Vanaf maart 2018 zullen de eerste bewoners in het Janseniushof hun woning via de nieuwe techniek kunnen verwarmen. In een volgende fase wordt de techniek in principe uitgebreid naar een veel groter woongebied in Leuven.

Woningen die verwarmd worden via een warmtenet of via de restwarmte van nabijgelegen industrie is een techniek die steeds meer opgang maakt in Vlaanderen. Maar met de installatie van een koudenet heeft Leuven een absolute primeur te pakken. Zo zal voor de eerste keer in Vlaanderen een volledige woonwijk verwarmd worden met grondwater dat diep uit de grond wordt opgepompt. In Nederland doen ze het al langer, bij ons is het nieuw. Het ecologische voordeel is gigantisch, want van een CO2-uitstoot zal geen sprake meer zijn.

In plaats van te verwarmen via een klassieke gaswandketel zullen de huizen en appartementen in het Leuvense Janseniushof worden aangesloten op een lagetemperatuurenergienet, zeg maar een koudenet. Het gaat om een geavanceerde techniek die voor het eerst wordt toegepast voor residentieel gebruik en waarbij grondwater wordt opgepompt en vervolgens de huiskamers verwarmt. Het collectieve energienet zorgt niet alleen voor verwarming, maar indien nodig ook voor afkoeling van gebouwen.

In totaal worden zes putten geboord. Dat karwei wordt uitgevoerd door Verheyden bvba uit Sint-Katelijne-Waver, gespecialiseerd in geothermische boringen en waterboringen. Vervolgens wordt een ondergronds buizennetwerk van 500 m aangelegd. Het grondwater van ongeveer 14°C zal van ongeveer 70 m diepte uit de grond worden gepompt. Daarna wordt het voort opgewarmd via een warmtepomp en vervolgens naar de huiskamers gestuurd. Zodra het grondwater opnieuw is afgekoeld, wordt het weer afgeleid naar de grond.

Bij het testproject in het Janseniushof in het Leuvense stadscentrum zullen in totaal 103 huizen en appartementen op die manier worden verwarmd. Als alles volgens plan verloopt, zal in de nabije toekomst op de nabijgelegen Hertogensite, één van de grootste binnenstedelijke ontwikkelingen van ons land, een tweede en veel groter netwerk aangelegd worden. Daar zullen ongeveer 500 woningen via deze nieuwe techniek verwarmd worden.

“Zo creëren we één van de meest ecologische woonwijken van Vlaanderen, zoniet de meest ecologische. Met de techniek kunnen we al die huiskamers trouwens niet alleen verwarmen, in de zomer zal je er ook mee kunnen koelen”, zegt Erik Van Hoof, ceo van vastgoedontwikkelaar Resiterra

Interessant is ook dat met deze techniek de CO2-uitstoot volledig verdwijnt. Wanneer er traditioneel zou verwarmd worden via een klassieke gaswandketel zou elk huis of appartement jaarlijks zowat 1 ton CO2 uitstoten. Het ingenieursbureau Ingenium, dat het systeem mee ontwierp, benadrukt dat de lokale CO2-uitstoot tot nul herleid zal worden.

Vlaams minister van Energie Bart Tommelein, die samen met vastgoedontwikkelaar Resiterra en de Leuvense schepen van Ruimtelijke Ordening Carl Devlies het boren van de eerste putten in gang zette, was onder de indruk en spreekt van een voorbeeldproject voor Vlaanderen. “Een koudenet is ook voor mij nieuw. In de strijd tegen CO2 en vervuiling is die evolutie belangrijk. Dit is een voorbeeld van hoe Vlaanderen innovatieve technieken kan gebruiken om de CO2-uitstoot fors te reduceren. Ik waardeer de moed van deze mensen om dit voor het eerst in Vlaanderen te testen. Pioniers moeten er zijn. Ik moedig iedereen aan om dit voorbeeld te volgen. Het doel is om dit soort lagetemperatuurenergienetten op termijn toe te passen in verschillende steden over heel Vlaanderen”, zei Bart Tommelein.

Het lagetemperatuurenergienet ligt in de lijn met het verdrag ‘Leuven 2030’ dat het Leuvense stadsbestuur vooropstelt. Het stimuleert inwoners, bedrijven, scholen, organisaties en overheden om actie te ondernemen en samen te werken aan een volledig klimaatneutrale stad tegen 2030. Klimaatneutraal betekent in dit geval dat er  tegen dan op het grondgebied van Leuven geen netto uitstoot meer mag zijn van (menselijke) broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2) of methaan.

“Dit koudenet is alvast een mooi voorbeeld van hoe je op een milieuvriendelijke manier warmte kan opwekken zonder lokale CO2-uitstoot. Als we dit straks ook kunnen toepassen op de Hertogensite zal een aanzienlijk deel van de Leuvense binnenstad op de meest ecologische manier van warmte voorzien worden”, aldus schepen Carl Devlies.

Het totale kostenplaatje van het koudenetwerk in het Janseniushof bedraagt ongeveer 1 miljoen €. Dat is een hele investering en vooraf werden dan ook verschillende proefboringen uitgevoerd om te zien of het systeem wel zou werken. “We steken onze nek uit omdat we erin geloven. Bij binnenstedelijke projecten zijn de opties inzake duurzame energie beperkt. Maar we wilden er toch werk van maken omdat we willen meewerken aan Leuven Klimaatneutraal. Geothermie leek ons dan de beste oplossing”, zeggen Erik en Hugo Van Hoof van Resiterra.

Het project heeft geen financiële impact op de portefeuille van de toekomstige bewoners. Ze betalen alleen voor de verbruikte elektriciteit van het koudenet, dat geëxploiteerd zal worden door geothermie-expert IFTech uit Beringen. Op ecologisch vlak daarentegen zal de impact wel meer dan duidelijk zijn, en niet alleen op het vlak van CO2-uitstoot.

“Het lagetemperatuurenergienet zal bijkomende omgevingswarmte uit de Dijle trekken om zo de temperatuur van het ondergrondse waterbassin op peil te houden. In de praktijk betekent dit dat ook de temperatuur van de Dijle licht zal dalen. Dat is tevens een enorme troef voor de natuur, want dit zal het aantal algen in de rivier in de zomer aanzienlijk verminderen”, aldus Raf Schildermans van IFTech.