Energietransitie zonder waterstof dreigt te mislukken
Zonder groene waterstof is het niet mogelijk om een betaalbare CO2-neutrale gebouwde omgeving te creëren. Een eenzijdige keuze voor ‘all-electric’ zorgt onherroepelijk voor een te zware belasting van netwerken, tenzij we onevenredig hoge investeringen in de elektrische infrastructuur doen. Bovendien is het via all-electric onmogelijk om energie gedurende seizoenen op te slaan. Waterstof is de enige groene energiedrager die energieopslag langer dan een week op grote schaal mogelijk maakt. Deze conclusies vormden de consensus tijdens het Smart Cities Event van TVVL, in Nederland de belangrijkste kennispartner in de technologiesector van de gebouwde omgeving.
Bij TVVL zijn ruim duizend technische adviseurs, installateurs, wetenschappelijke onderzoekers, architecten, leveranciers en technische eindgebruikers aangesloten, evenals vijfhonderd bedrijven uit de technische branches. De adviseurs en specialisten worden steeds vaker door overheden gevraagd om te helpen bij het opstellen van de wijkgerichte aanpak. De overheden neigen daarbij naar keuzes die uitgaan van één specifieke energiedrager. De presentaties tijdens het Smart Cities Event maakten echter duidelijk dat het niet mogelijk is om in wijken met maar één energiedrager een CO2-neutrale omgeving te creëren.
“We hebben alle duurzame energiedragers nodig: groene stroom, duurzame warmte én groene waterstof. We hebben niet de luxe om bepaalde technieken uit te sluiten”, zei Marco Bijkerk, manager innovatieve technieken bij Remeha tijdens een recente bijeenkomst van TVVL.
Zijn stelling werd bevestigd door professor Ad van Wijk van de TU Delft. Wereldwijd ziet hij een duidelijke tendens om over te stappen op groene waterstof, waterstof dat met duurzaam opgewekte energie uit zon, wind of waterkracht wordt opgewekt. “Japan is daarin al ver gevorderd. De Olympische Spelen van 2020 zullen zij volledig met waterstof van energie voorzien; zowel de gebouwde omgeving als het transport”, aldus Ad van Wijk.
Beide specialisten zien goede kansen om de gebouwde omgeving met waterstof te verduurzamen. “Wij hebben een ruime en fijnmazige aardgasinfrastructuur die we bijna zonder aanpassingen voor waterstof kunnen gebruiken. We hebben alleen enige tijd nodig om alle technieken te vervolmaken. Daarnaast moeten we zo snel mogelijk bouwen aan een keten waarmee we groene waterstof produceren en kunnen leveren”, aldus Bijkerk.
“Dit is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. Alle deskundigen zijn het er echter over eens dat waterstof een cruciale rol gaat vervullen, precies omdat waterstof een energiedrager is die je in tegenstelling tot groene elektriciteit eenvoudig en goedkoop kunt opslaan. Onze huidige gasinfrastructuur bezit hiervoor voldoende opslagcapaciteit. Zo kun je woningen en gebouwen ook in de nachten, op windstille dagen of in de winter van voldoende duurzame energie voorzien”, vult Ad van Wijk aan.
Draagvlak
“Als de overheid in de wijkgerichte aanpak uitsluitend all-electric of voor warmtenetten kiest, maakt ze onze energievoorziening onnodig duur. Dat ondermijnt het draagvlak bij de inwoners. We kunnen bijvoorbeeld goedkoper slimme combinaties maken van elektrische warmtepompen waarbij waterstof cv-ketels voor de piekbelasting worden ingezet. Daarbij is een conversie van ons aardgassysteem naar een waterstofsysteem relatief eenvoudig en veel goedkoper dan de verzwaring van ons elektriciteitsnet. Opslag van waterstof is bovendien ook veel goedkoper dan opslag van elektriciteit”, vervolgt professor van Wijk.
Er moet weliswaar nog fors geïnvesteerd worden in grootschalige opwekking van waterstof op zee door wind of in de woestijn door de zon. De kostprijs van groene elektriciteit gaat volgens de professor echter snel omlaag, waardoor ook groene waterstof goedkoper wordt. Volgens de verwachtingen zullen in 2030 de prijzen van groene waterstof al hetzelfde zijn dan die van blauwe waterstof uit (geïmporteerd) aardgas. Groene waterstof is waterstof gemaakt uit water en duurzame elektriciteit uit (offshore) windturbines of zonnepanelen, zonder CO2-emissies. Blauwe waterstof is waterstof uit aardgas waarbij CO2 wordt afgevangen en opgeborgen in lege gasvelden. Grijze waterstof is waterstof geproduceerd uit aardgas, waarbij de CO2 de lucht ingaat.
Om deze stappen te kunnen realiseren is samenwerking essentieel. In Nederland heeft TVVL hiervoor de Waterstof Community ingericht op haar nieuwe online kennisplatform TVVL Connect. Daarin kunnen professionals meepraten over de ontwikkelingen van waterstof, kennis met elkaar delen en samenwerken aan het voort ontwikkelen en uitdragen van kennis.
TVVL, het Platform voor Mens en Techniek, werd opgericht in 1959, telt ruim 1.500 leden en is één van de belangrijkste gespreks- en kennispartners in de technologische sector die nadenkt over de technische uitdagingen van de toekomst. Oorspronkelijk was de groep gericht op gebouwgebonden installatietechniek, maar tegenwoordig verbindt ze verschillende disciplines. Zo biedt zij een platform en een denktank waar leden kennis delen, ontwikkelen en overdragen.