Europese klimaat- en energiedoelstellingen relevant bij de beoordeling van omgevingsvergunningen
Op 20 maart 2025 vernietigde de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVB) de beslissing van het Vlaamse Gewest om de omgevingsvergunning voor de bouw van drie windturbines in Ieper aan Luminus NV te weigeren. Wat dit arrest bijzonder maakt, is de duidelijke correctie die de Raad aanbrengt op het vlak van de betekenis van Europese klimaat- en energiedoelstellingen binnen de vergunningsbeoordeling.
1. De aanvraag van Luminus betrof drie windturbines in agrarisch gebied, met een ligging op afstand van het UNESCO-werelderfgoed ‘Essex Farm Cemetery’ en het belfort van Ieper. De Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie (GOVC) bracht een voorwaardelijk gunstig advies uit, waarin werd benadrukt dat de voordelen van het project voor de energietransitie opwegen tegen een beperkte impact op cultuurhistorische waarden. Het Vlaamse Gewest volgde dit advies echter niet en motiveerde haar weigeringsbeslissing hoofdzakelijk op basis van de impact op de cultuurhistorische waarde van die sites, mede gesteund door ongunstig (vrijblijvende) adviezen van het agentschap Onroerend Erfgoed (OE). Hoewel OE het belang van de klimaat- en energiedoelstellingen erkende, stelde het expliciet dat deze geen vergunningstechnische of omgevingsrechtelijke beoordelingselementen vormen — in tegenstelling tot cultuurhistorische aspecten.
2. De Raad volgde Luminus en stelde uitdrukkelijk dat het onterecht is om de Europese klimaat- en energiedoelstellingen buiten beschouwing te laten bij de vergunningsbeoordeling. In het arrest wordt verwezen naar artikel 1.1.4 VCRO, dat een expliciete verwijzing bevat naar duurzame ruimtelijke ontwikkeling, waaronder ook de zorg voor het leefmilieu en klimaat valt. Ook de toepasselijke Noodverordening inzake hernieuwbare energie (Verordening 2022/2577) moest volgens de Raad worden meegewogen.
3. Daarnaast oordeelde de Raad dat de motieven voor de weigeringsbeslissing onvoldoende gemotiveerd waren. Het Vlaamse Gewest week zonder afdoende motivering af van het GOVC-advies. Bovendien verwees ze abstract naar een hypothetische cumulatieve impact met andere, niet-gespecificeerde windturbineprojecten, wat volgens de Raad een schending uitmaakte van de motiveringsverplichting.
4. De Raad maakt in dit arrest duidelijk dat klimaat- en energiedoelstellingen zeer relevante beoordelingscriteria bij vergunningsbeslissingen zijn, wat ertoe leidt dat vergunningverlenende overheden niet langer om deze doelstellingen heen kunnen!
5. De Raad vernietigde de weigeringsbeslissing en gelastte het Vlaamse Gewest om binnen een termijn van drie maanden, te rekenen vanaf de dag na de betekening van dit arrest, een nieuwe beslissing te nemen over de vergunningsaanvraag van Luminus NV.
Prof. dr. mr. Steven Van Garsse
Equator Advocaten (Antwerpen, Brussel, Hasselt)
steven.vangarsse@eqtr.be