Graven in Rome zorgt altijd voor verrassingen
Eén van de grote moeilijkheden om in Rome een efficiënt ondergronds netwerk uit te bouwen zijn de talloze archeologische restanten. Het nog niet blootgelegde historische erfgoed in de stad is enorm. Tijdens de aanleg van de nieuwe metrolijn C in Rome kreeg de aannemer er al verschillende keren mee te maken
Een mooi voorbeeld is de ondergrond van het Piazza Venezia, waar de nieuwe metrolijn binnen enkele jaren in principe moet arriveren en waar ook een halte wordt gepland. We keren even tien jaar terug in de tijd. Uit voorafgaand archiefonderzoek was gebleken dat zich onder het plein nog een heel netwerk aan oude Romeinse straten bevindt dat absoluut moest worden vermeden door de metrograafmachines. Om dat te bevestigen werd ook het midden van het plein een tijdlang opengelegd en onderzocht. Daarnaast werden voorafgaand heel wat bodemonderzoeken uitgevoerd op de plaatsen waar de metrostations en de ventilatieschachten komen te liggen.
Men hoopte het probleem van het ondergrondse stratennetwerk uit de oudheid op te lossen door de uitgang van het metrostation vlak bij het monument voor koning Vittorio Emanuele II te plaatsen omdat de grond bij de bouw van dit complex ruim honderd jaar geleden toch al werd omgewoeld. Ook tijdens de bouw van het hoofdkantoor van de verzekeringsgroep Assicurazioni Generali, tegenover het Palazzo Venezia, werd omstreeks 1904 een aanzienlijk stuk van de bodem weggegraven voor het leggen van de fundamenten. Men ging er in 2008 dus vanuit dat de ondergrond op dit gedeelte van het plein in het verleden al volledig overhoop was gehaald en dat mogelijke interessante vondsten ofwel reeds zouden ontdekt zijn, dan wel vernietigd waren tijdens de vroegere werkzaamheden. Op dat moment klonk die denkpiste ook wel logisch.
Maar al bij de eerste boringen ter hoogte van de kerk Santa Maria di Loreto werd duidelijk dat dit helemaal niet klopte. Ondanks alle voorbereidingen werden op amper 5 m diepte vrijwel onmiddellijk oude fundamenten blootgelegd. Wellicht van middeleeuwse huizen, werd aanvankelijk gedacht. Opnieuw fout, zo bleek. Al na enkele dagen beseften de archeologen dat hier iets veel spectaculairders verborgen zat dat zeker veel ouder was dan een middeleeuwse woning. Er werd al snel gedacht aan een openbaar gebouw uit de keizertijd.
Niemand had toen kunnen vermoeden dat men het befaamde Athenaeum van Hadrianus had ontdekt. Het gebouw kon men precies een jaar na de ontdekking met zekerheid identificeren dankzij de vondst van een ingemetst keizerlijk zegel op de site. Keizer Hadrianus liet dit Athenaeum in 133 bouwen met de bedoeling wetenschappers, filosofen, dichters en politici met elkaar te laten debatteren en sprekers hun visie te laten geven op bepaalde actuele onderwerpen.
De ontdekking was in 2009 wereldnieuws.De ingreep om het Athenaeum op te graven en een eerste restauratiebeurt te geven heeft tot dusver al 1 miljoen € gekost.
De aanleg van het metrotraject Colosseo/Fori Imperiali tot Piazza Venezia is met een lengte van ongeveer 800 m relatief kort, maar zal volgens de oorspronkelijke schatting 760 miljoen € kosten. Dat bedrag is vandaag ongetwijfeld voorbijgestreefd; de werkelijke kostprijs zal een stuk hoger liggen. De bouw van de metrohalte aan Piazza Venezia wordt geraamd op 300 miljoen €.