Geboren uit frustratie

“Ons staalbouwsysteem is eigenlijk geboren uit de frustratie van mijn vader”, vertelt Jo. “Als installateur van sandwichpanelen moest hij telkens hij op een werf aankwam vaststellen dat er vooraf nauwelijks nagedacht was over de afwerking van staalstructuren. Dat moest hij dan maar zien op te lossen. Hij droomde van een systeem dat niet alleen rekening hield met de stevigheid maar ook met afwerkingsgemak. En aangezien hij niet meteen iets vond dat aan zijn behoeften voldeed, heeft hij zich maar zelf aan zijn tekentafel gezet.”

Het resultaat is een lichtbouwsysteem waarmee evengoed woningen en industriële gebouwen kunnen worden opgetrokken als tuinhuizen en magazijnrekken.

“Het systeem bestaat uit stalen profielen die om de 25 millimeter geperforeerd zijn. De uitsparingen dienen om verbindingstukken en afwerkingsmateriaal aan te bevestigen met zelfcentrerende mechanische verbindingen. Blindklinknagels, zeg maar. Anders dan het populaire speelgoed waarmee veel mensen ons vergelijken, gebruiken we kokerprofielen in de vorm van een Grieks kruis. De terugliggende vlakken laten ons toe om complexe verbindingen te maken, zonder dat we in het afwerkingsvlak moeten zitten prutsen met bouten en klinknagels. Bijkomende afwerkingslagen kunnen daardoor zeer gemakkelijk bevestigd worden. Voor de montage heb je enkel een zaagmachine en een rivettenpistool nodig.”

“We produceren verschillende maten maar het populairste is een profiel van 100 op 100, in drie diktes; 1, 2 en 3 mm. Afhankelijk van de noden van het ontwerp en de belasting kan de architect dus de profielen van verschillende diktes en lengtes flexibel aan elkaar klinken. Niet alleen om in de hoogte te bouwen maar ook voor constructies waarbij grote overspanningen nodig zijn. Bijkomend maken we nog een aantal lichtere profielen voor speciale toepassingen.”

Volledig herbruikbaar

Herbruikbaarheid is naast flexibiliteit en snelheid het belangrijkste woord in het vocabularium van Skellet.

“Het woord ‘herbruikbaar’ wordt gemakkelijk in de mond genomen”, zegt Jo. “Het is gedevalueerd omdat het geclaimd wordt door bedrijven en systemen zonder een betekenisvolle teruggavegarantie. Veel bedrijven verwarren herbruikbaarheid met ‘circulariteit’. Staal is per definitie circulair. Gooi verwrongen elementen in de smeltoven en je kan er nieuwe balken uit vervaardigen. Op die manier krijgt intussen meer dan 90% van het staal een nieuw leven. Het is duurzamer dan nieuw staal produceren maar door de grote hoeveelheid energie die voor het hersmelten nodig is en de koolstofuitstoot die ermee gepaard gaat, is het nog steeds niet optimaal. We hebben het daarom veel liever over de volledige herbruikbaarheid van ons materiaal. Dankzij de mechanische verankering kunnen constructies ook snel volledig of gedeeltelijk uit elkaar gehaald worden. Bij verbouwingen of uitbreidingen kunnen gemakkelijk modules toegevoegd worden. In tegenstelling tot de klassieke staalbouw in warmgewalste staalelementen, die op maat gemaakt en gelast worden en tijdens de sloop doorgaans eindigen als verwrongen kluwen staal. In het Skellet-systeem zijn het alleen de klinknagels die we niet kunnen hergebruiken.”

“Ons product is ontwerponafhankelijk en heeft bijgevolg alle kwaliteiten om een bloeiende tweedehandsmarkt mee te genereren. Wij zijn dan ook vragende partij om onze profielen terug te kopen. Terwijl de meeste herbruikbare producten terugkoopgaranties geven maar end of life amper de schrootwaarde overstijgen, garanderen wij de koper na 15 jaar een terugkoopprijs die overeenkomt met de prijs die hij aan ons betaalde. Als je weet dat staalprijzen in de afgelopen 50 jaar verhoogd zijn met 600%, dan is dat niet eens zo onlogisch. We geven klanten zelfs de mogelijkheid om een terugkoop te koppelen aan de staalindex, zodat ze maximaal kunnen meeprofiteren van het terugverdieneffect. Op die manier creëren we een soort van materiaalbank. Zoals je goud in een kluis steekt, bergen wij onze waardevolle Skellet-profielen veilig op in een gebouw.”

Maar gaat die vergelijking wel op? Goud kan rustig slapen in de kluis, Skelletprofielen dragen zware lasten.

“Omdat we zonder lasverbindingen werken, kunnen we beter kwaliteitsstaal gebruiken. Voor buitentoepassingen gebruiken we bijvoorbeeld Magnelisstaal, een koolstofstaal dat aan beide zijden gecoat is met een zink-aluminium-magnesiumlegering en uitstekend bestand is tegen corrosie. Doorgaans zitten de profielen een leven lang achter een veilige afwerkingslaag, goed beschermd tegen weer en wind, waardoor het verouderingsproces zo goed als nihil is. De krachten die op de profielen inwerken worden in de ontwerpfase bovendien zeer nauwkeurig berekend, waardoor we er geen moeite mee hebben om kopers te garanderen dat ze hun stevigheid bewaren. Momenteel experimenteren we ook met inox-profielen. Inox heeft een nog langere levensduur dan klassieke staal. Het is echter ook drie keer zo duur, waardoor het zwaarder doorweegt in de bouwkost.”

Skellet werd ontwikkeld in de overtuiging dat het op vele vlakken een meerwaarde zou betekenen tegenover de klassieke staalbouw. De voorbije 11 jaar werden ingenieurs aan het werk gezet om dat concreet te maken en ervaring en efficiëntie op te bouwen. “In 2016 heb ik mijn huis met Skelletprofielen gebouwd, maar als ik vergelijk hoe we dat vandaag zouden doen, is het dag en nacht verschil”, vertelt Jo. “De manier waarop we de berekeningen maken, hoe we de wanden stijf krijgen, isoleren, afwerken ... we hebben heel veel bijgeleerd en doen dat nog steeds. Het is ook pas na verloop van tijd, en naarmate duidelijk werd welke eisen Europa zou stellen op vlak van koolstofreductie en duurzaamheid, dat we begonnen te beseffen dat we een product aan het ontwikkelen waren dat heel veel potentieel in zich had.”

“We zijn er bijvoorbeeld in geslaagd om almaar lichter te gaan bouwen. Als je een grote overspanning of een overhangende luifel moet bouwen, dan heb je vooral zwaar staal nodig op de plek waar de luifel verbonden wordt met de dragende muur. Niet aan het uiteinde. Klassieke warmgewalste staalbalken zijn voor dat soort toepassingen vaak overgedimensioneerd. Wij kunnen gemakkelijk extra profielen en verbindingsstukken voorzien, uitsluitend op de plek waar dat nodig is. Op die manier realiseren we besparingen voor onze klanten.”

Het beste argument

Skellet produceert zijn profielen bij Perfil En Frio, een dochteronderneming van ArcelorMittal in Spanje. “We zijn echter op zoek om dichter bij huis te produceren om de flexibiliteit en leversnelheid te vergroten. Ondertussen is ons assortiment ook verruimd. We maken voor bepaalde toepassingen nu ook C-en Sigmaprofielen, die weliswaar nog altijd voorzien zijn van her 25 mm-raster met perforaties.”

“In onze hoofdzetel in Genk gebeurt het onderzoekswerk. Voor de stockage van de profielen en de samenstelling van bouwpakketten werken we samen met Reijrink staalbouw in Tilburg. Het Nederlandse staalbedrijf heeft daarvoor een totaal nieuwe afdeling opgericht. Reijrink Skellet tekent de verzaagplannen uit en genereert montageplannen voor specifieke projecten. In de fabriek worden ook stukken voorgemonteerd zodat ze nadien op de werf snel en efficiënt kunnen gemonteerd worden.”

De ervaren staalbouwer zag meteen brood in het nieuwe constructiesysteem van de Belgen. “Wij kwamen met een met een heel nieuw systeem af”, zegt Jo Swenters. “In een conservatieve sector is dat niet vanzelfsprekend. Reijrink schrikt er zelf nog van dat de aanlooptrajecten daardoor vaak een pak langer duren. We zijn er intussen op voorbereid dat potentiële klanten aanvankelijk zeer kritisch naar ons systeem kijken. We nemen echter zeer graag de tijd om hen van de voordelen te overtuigen. En we moeten daar niet flauw over doen, het beste argument om het conservatisme te doorbreken is de prijs. Als we projecten verkopen, dan komt dat omdat we goedkoper kunnen bouwen dan onze concurrenten. De terugverdienbaarheid van het staal op zich is op dit moment amper een argument. Kopers en aannemers hebben vandaag geen boodschap aan het terugverdieneffect. Dat is anders als we met projectontwikkelaars en woningcorporaties aan tafel kunnen zitten. Dat soort gesprekken hebben we tegenwoordig meer en meer.”

Partnerships

"We hebben een totaal nieuwe manier van bouwen geïntroduceerd en dat betekent ook dat we voortdurend op zoek zijn naar partners die ons daarin kunnen aanvullen. Drie bedrijven moeten we intussen niet meer overtuigen dat samenwerken met ons lucratief is. Zij verkopen en installeren intussen aan de lopende band schuren, loodsen en stallen met bouwpakketten die we bij Reijrink Skellet samenstellen. Dat procédé zouden we, in partnership met aannemers, projectontwikkelaars en architecten, ook graag vertaald zien in de woningbouw. Vanuit die gedachte gaan we dit jaar nog een eerste appartementsblok neerzetten in Nederland. We zijn er ook van overtuigd dat onze manier van bouwen de unitbouw winstgevend kan maken. Tegelijk onderzoeken we bijvoorbeeld ook hoe we onze gebouwen op een slimme manier kunnen verwarmen en afkoelen. Omdat we lichte structuren bouwen, kunnen we niet rekenen op thermische inertie.”

Terugname

“Onze eerste herbruikbare gebouwen, waarin alles mechanisch bevestigd is, zijn een jaar of 4 geleden opgeleverd. Sommige hebben we intussen ook alweer uit elkaar gehaald zodat we meer en meer gedwongen worden om na te denken over de organisatie van de terugname. Daarin spelen de digitale materiaalpaspoorten die we bijhouden een belangrijke rol. Om het proces te verbeteren zijn we een scanner aan het ontwikkelen die onze profielen, na het zagen, grondig zal controleren op de vorm en de perforaties. Tegelijk wordt ook de informatie over de sterkteberekening van het specifieke stuk opgeslagen en gecombineerd met de info over het project waarvan het deel uitmaakte. Bij de afbraak kunnen we die informatie dan perfect gebruiken om te controleren of de kwaliteit nog ongewijzigd is en te oordelen in welk nieuw project het stuk in te plannen valt."

“We hebben vorig jaar een eerste LCA (levenscyclusanalyse) laten opstellen, maar die hield volgens ons nog onvoldoende rekening met de herbruikbaarheid. Dus zijn we op dit moment bezig aan een nieuw assessment. Op basis van die eerste info hebben we echter al kunnen besluiten dat we voor de grote overkapping die we voor glasrecyclagebedrijf GRL hebben gebouwd 400 ton CO2 hebben uitgespaard, een reductie van 86%. De mogelijke besparingen zijn dus aanzienlijk, deels door de lagere hoeveelheid staal die we gebruiken en anderzijds door het herbruikbaarheidsaspect.”

“Het woord ‘herbruikbaar’ wordt gemakkelijk in de mond genomen. Het is gedevalueerd omdat het geclaimd wordt door bedrijven en systemen zonder een betekenisvolle teruggavegarantie.”