Leuven weigert alle ontwerpen voor nieuwe Vismarkt

Leuven lanceerde vorig jaar via het Team Vlaams Bouwmeester een open oproep naar kandidaten voor het maken van een volledige studieopdracht voor het masterplan publieke ruimte voor de Leuvense Vismarkt en de omliggende straten, samen met de wegenis- en rioleringswerken. Wandel- en fietsroutes moeten de plek verbinden met de omgeving, hoogstaande architectuur moet het historische kader versterken en de ontwerpers moesten ook ruimte geven aan water en de Dijle die hier gedeeltelijk zou worden opengelegd.

De bouwheer van dit project is de stad Leuven. Het volledige projectgebied omvat de Vismarkt, de Mechelsestraat (tussen de Schrijnmakersstraat en de Halvestraat), Craenendonck en de Busleidengang, de Augustijnenstraat en de Lei (tussen de Mechelsestraat en de Dirk Boutslaan). Van de kandidaat-ontwerpers werd de opmaak van een masterplan/beeldkwaliteitsplan verwacht dat zou fungeren als leidraad voor later aan te leggen straten (landschapsarchitectuur, aanleg publieke ruimte), evenals de opmaak van het volledige wegenisdossier met inbegrip van de rioleringen. Dit hield de studieopdracht in van het ontwerp tot de oplevering (infrastructuur, bouwkunde). Omdat de opdracht in twee fasen zou worden uitgevoerd, ging dit over twee afzonderlijke bestekken en twee afzonderlijk op te volgen bouwwerven.

Een eerste lot omvatte de opmaak van een masterplan en een beeldkwaliteitsplan voor de ruimere omgeving waarin de volgende straten werden opgenomen: de Vismarkt, de Mechelsestraat (beide delen tot aan de Halvestraat), de Busleidengang, de Karel Van Lotharingenstraat, de Vissersstraat, de Augustijnenstraat, Craenendonck, de Lei (tussen Mechelsestraat en Craenendonck) en de Vaartstraat (tot aan het kruispunt met de Vital Decosterstraat). Een tweede lot groepeerde de volledige studieopdracht voor de wegenis- en rioleringswerken van de Mechelsestraat (tussen Vismarkt en Halvestraat) (fase 1) en de Vismarkt, Busleidengang en Craenendonck (fase 2).

Verschil in visie

“De visie die uit de ingediende voorstellen naar voor kwam, verschilt echter te veel met deze van de stad. We stoppen de procedure van de open oproep en zullen binnenkort een nieuwe ontwerpaanvraag lanceren waarin de opdracht nog concreter omschreven zal worden. We hopen daarmee alsnog snel een partner te vinden voor de herinrichting van de Vismarkt”, zegt schepen Robbeets.

Het dossier-Vismarkt, een plein dat al lang aan een heraanleg toe is, loopt dus andermaal vertraging op. Het was de bedoeling de uitvoerders reeds in juni te kunnen aanduiden. Het stadsbestuur had gehoopt de nieuwe Vismarkt en omgeving tegen 1 juni 2019 in gebruik te kunnen nemen. Die datum schuift nu onvermijdelijk een stuk op. De heraanleg van de Vismarkt moet in ieder geval meteen volgen na de realisatie van de nabijgelegen ondergrondse Bruulparking. De bouw daarvan moet nog beginnen. Leuven hoopt het parkingproject dit jaar, het laatste vóór het einde van deze legislatuur, nog te kunnen aanbesteden.

In één van de ingediende ontwerpen voor de nieuwe Vismarkt werd de  Dijle erg breed opengelegd waardoor er amper nog plaats overbleef voor terrasjes van horecazaken. De pleinfunctie verdween grotendeels. Bovendien zou de rivier enkele meters diep worden ingebed, zodat je het water vanaf straatniveau niet zou kunnen zien. In een ander ontwerp werd dan weer te veel beton voorzien, al was in dat plan de voorgestelde inrichting van de zijstraten wel geslaagd.

De afgekeurde ontwerpen hebben overigens geen invloed op de herinrichting van de zijstraten. “We staan al heel ver in de heraanleg van de Mechelsestraat vanaf de Vismarkt tot aan Sint-Geertrui. In principe kunnen de werkzaamheden eind dit jaar of begin volgend jaar al beginnen. In een latere fase komen ook de Halfmaartstraat, de Schrijnmakersstraat en de Jodenstraat nog aan bod. Ook deze straten worden her­aangelegd zodat ze één geheel vormen met de toekomstige Vismarkt en de Mechelsestraat”, aldus schepen Robbeets.

Autoluw

De toekomstige Vismarkt en omgeving worden alleszins autoluw. De parkeerfuncties verdwijnen. Samen met de zijstraten moet de Vismarkt deel uitmaken van het wandelgebied en op die manier de loopafstanden tot De Bruul en de Vaartkom (als belangrijkste recente Leuvense ontwikkelingspool) mentaal verkleinen. Cruciaal is de aandacht voor een logische inplanting van wandel- en fietsroutes die goed aansluiten op de rest van de stad.

Het nieuwe ontwerp moet overtuigen dat het terugdringen van de auto de verblijfskwaliteit van de publieke ruimte doet toenemen en eerder bezoekers aantrekt dan hen van de stad weghoudt. Leuven werkt al jaren systematisch aan het weer openleggen van de Dijlerivier en zou deze ingreep ook graag doorzetten op de Vismarkt. Op die manier zal het plein een rol spelen in de klimaatadaptatie en het waterbergende vermogen van de stad. Ook groenvoorziening is belangrijk op de Vismarkt.

Overdekte ruimte

Aan de Vismarkt, de Mechelsestraat en de andere zijstraten staan de oudste gebouwen van Leuven. De nieuwe aanleg moet dit historische karakter versterken door een even kwaliteitsvolle hedendaagse aanpak. Vele inwoners denken nostalgisch terug aan de vroegere in metaal geconstrueerde vishal die ooit op het plein stond. Een reconstructie staat niet op de wenslijst van het stadsbestuur, maar de mogelijkheid om een gedeeltelijke overdekte ruimte op het plein te creëren wil Leuven wel grondig onderzoeken: dit kan immers een versterking zijn voor het toekomstige gebruik van de plek.