Meer verdichting vereist doorgedreven ingrepen in waterrobuust bouwen
Met zijn ‘kaart van overstromingsgevoelige gebieden’ duidt de Vlaamse overheid aan in welke mate een woonplaats zich moet wapenen tegen wateroverlast. Zo hebben o.a. Diest, Grimbergen, Aarschot, Merksem, Maasmechelen en gemeenten in de Denderstreek geregeld te maken met waterellende. De kaartjes geven in donker- en lichtblauw aan welke percelen en straten meer of minder risico lopen. Dit toont aan dat het om een belangrijk aandachtspunt gaat in de geplande verdichtingsgolf in dergelijke kernen.
De leefbaarheid voor gezinnen in verdichte kernen vergt het verhoogd inzetten op waterveiligheid. Niet alleen is de bestaande waterinfrastructuur zoals het rioleringsstelsel ondergedimensioneerd, daarenboven zal zich op projectniveau telkens een behoefteanalyse opdringen om specifieke natuurtechnische ingrepen te voorzien. In het verleden is immers heel wat infrastructuur aangelegd zonder al te veel na te denken over waterdoorlaatbaarheid of absorptie.
Niet in het minst zal volgens de VCB het investeringspeil moeten worden opgetrokken. Omdat de bevolking blijft groeien en het klimaat verandert, volstaan de actuele budgetten immers niet. De invoering van de watertoets, de verplichting van regenwateropvang bij nieuwbouw en het Sigmaplan maken duidelijk dat de Vlaamse overheid de noodzaak hiervan inziet. Anderzijds moeten we voor verdichting in watergevoelige knooppunten intensief inzetten op waterrobuuste bouwtechnieken. Dat betekent ook dat de vergunningverlenende overheden hun administratieve procedure moeten aanpassen en bereid moeten zijn om op basis van een degelijke studie en voorbereiding een omgevingsvergunning af te leveren in watergevoelige gebieden. Vandaag heerst nog eerder weerstand op dit vlak, wat een rem zet op de mogelijkheden om er te verdichten.
"We hebben voor de toekomst een structurele oplossing nodig. Daarvoor moet een meerjarenplan opgemaakt worden met een volledige behoefteanalyse. Dan kunnen we een inventaris opmaken van de investeringen die prioriteit moeten krijgen. We moeten voorrang geven aan maatregelen op plaatsen waar overstromingen het vaakst voorkomen en de grootste impact hebben. De focus mag daarbij niet alleen liggen op nieuwbouw; er moeten ook maatregelen getroffen worden die bestaande gebouwen beschermen tegen wateroverlast", meent de VCB.
Vertraagd insijpelen als devies
Waterbeheersing is als belangrijk onderdeel van ‘groen in de bouw’ allang geen niche meer maar een must, niet in het minst in kernen die de jongste decennia kwetsbaar waren voor waterellende vanwege verzegeling van de bodem. Bouwtechnische ingrepen maken het al langer mogelijk om de doorlatendheid van de bodem te vrijwaren en wadi's helpen bij piekmomenten het water tijdelijk opvangen. Het vertraagd insijpelen via groendaken verbonden met regenwaterciternes en infiltratieputten kan deels soelaas bieden. Het opgevangen regenwater kan overigens benut worden voor huishoudelijk gebruik.
De doorlaatbaarheid van de bodem kan gerealiseerd worden via uiteenlopende technieken zoals het ontzegelen van pleinen of het voorzien van plantvakken langs straten of ‘rain gardens’ als voorlopige opvangbekkens voor overtollig regenwater. Daarnaast kunnen de landschapsinrichting en de materiaalkeuze de absorptie, verdamping en infiltratie van water bevorderen, waardoor minder water naar de riolering vloeit.
Bij grote projecten zijn bouwbedrijven reeds tijdens de ontwerpfase actief betrokken om de technische uitwerking van natuurtechnische ingrepen te waarborgen. De VCB zet zelf al geruime tijd in op de uitbouw van een kenniscentrum om de toepassingen van ecologische en natuurtechnische materialen en handelingen in de bouw te stimuleren. Een betere kennis van producten en technieken moet het vertrouwen hierin verhogen en zo de toepassing ervan nog aanmoedigen. Voor meer informatie kan je terecht op www.groenindebouw.be.