Minister Turtelboom moderniseert energiepremies

Het huidige systeem is te ingewikkeld en moet vereenvoudigd worden. Zo bestaan er vandaag zes verschillende premies voor dakisolatie; er is immers een onderscheid tussen een doe-het-zelver en een erkende aannemer. Daarnaast wordt rekening gehouden met drie R-waardes (de dikte van het isolatiemateriaal). We evolueren nu naar twee premies: één premie voor een doe-het-zelver en één voor het werken met een erkende aannemer.

De individuele premies worden aangepast. Zo worden premies voor dakisolatie en glas geleidelijk afgebouwd. Het gaat om de renovaties die het grootste resultaat behalen inzake energie-efficiëntie. Door de afbouw worden de consumenten aangemoedigd om nog dit jaar de vereiste renovaties uit te voeren en ze niet uit te stellen naar later.

Sommige premies voor andere renovaties worden eveneens afgebouwd, ofwel omdat het terugbetalingseffect voldoende groot is om ze niet te rechtvaardigen ofwel om ze aan te passen aan de dalende prijsevoluties op de markt. De premies voor warmtepompen, die te laag zijn, worden dan weer verhoogd.

Het huidige systeem van de energiepremies focust te veel op individuele maatregelen. Enkel het dak isoleren, is nuttig; zowel dak, muren als glas energie-efficiënt maken, is echter veel nuttiger. De hervorming van de premies wil dan ook vooral totaalrenovatie stimuleren in Vlaanderen. Hiertoe worden de premies voor individuele renovaties aangepast met het oog op de toekomst en wordt de combipremie vervangen door een totaalrenovatiebonus.

Zeven mogelijke investeringen worden afgedekt: dak, glas, muur, vloer, warmtepomp, zonneboiler en ventilatie. Wie binnen een termijn van vijf jaar drie of meer van deze investeringen doorvoert, zal een totaalrenovatiebonus ontvangen bovenop de individuele premies. Het bedrag hangt af van het aantal werkzaamheden dat wordt uitgevoerd. Een Vlaming zal bv. een bijkomende premie van 1.250 ' ontvangen als drie investeringen gecombineerd worden binnen een periode van vijf jaar. De maximale bonus bedraagt 4.750 ' voor alle zeven mogelijke investeringen. 'Wie kiest voor een totale renovatie van zijn woonst en daarbij veel aandacht besteedt aan energie-efficiëntie zal hiervoor beloond worden', meldt minister Turtelboom.

In het energiearmoedeplan wordt eveneens rekening gehouden met sociaal zwakkere groepen. De premies voor sociale doelgroepen worden niet afgebouwd, terwijl de verhoging van 50% voor individuele premies blijft. Tevens worden extra stimuli voorzien voor private huurders in deze doelgroep.

Energiebesparende renovaties zitten in de lift in Vlaanderen. Zo werden in 2015 12% meer premies toegekend voor energiebesparende ingrepen in woningen dan in 2014. Vooral premies voor warmtepompen, dakisolatie, vloerisolatie en spouwmuurisolatie kennen steeds meer succes.

Energiebesparend renoveren heeft evenwel nood aan een meer geïntegreerde visie. Energie-efficiëntie kan immers vooral gerealiseerd worden wanneer verschillende maatregelen in combinatie met elkaar worden uitgevoerd. Zo zal dakisolatie een veel groter effect hebben wanneer ze gecombineerd wordt met bv. glasisolatie.

Sinds 2012 bestaat dan ook de 'combipremie'. Wie verschillende isolatiewerken samen laat uitvoeren, zal een hogere premie krijgen dan wie ze afzonderlijk laat uitvoeren. Ook dat systeem wordt steeds populairder.

Het systeem van de combipremies gaat evenwel niet ver genoeg. 'Ik hoop dat de Vlaming doorzet met zijn toekomstplannen en ze zelfs versnelt. Bij een energiezuinige woning wint immers iedereen. Een versnelde energetische renovatie van ons bestaande woningpark is absoluut cruciaal; anders wordt de kloof met de nieuwbouwmarkt te groot. Via een aantal concrete nieuwe hefbomen proberen we de Vlaming aan te zetten tot een diepgaande en kwalitatieve renovatie van zijn woning', geeft Vlaams minister van Energie Turtelboom nog mee.

VCB ziet voor- en nadelen

Voor de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) bevatten de nieuwe energiepremies positieve en minder positieve elementen. Zo juicht ze de nadruk op een totaalaanpak toe, maar betreurt ze dat de premies voor dakisolatie en glas afgebouwd worden. De VCB benadrukt tevens dat de consument best niet wacht met de werkzaamheden.

Naast de aanpassing van een aantal individuele premies zijn de opvallendste aspecten in het voorstel van Turtelboom volgens de VCB de administratieve vereenvoudiging en de nadruk op een totaalaanpak. Een goede energieprestatie wordt pas bereikt als een coherent geheel van ingrepen wordt uitgevoerd.

De minister stelt ook voor dat netbeheerders worden verplicht om tegen juli projectbegeleiders collectieve renovatie aan te stellen. De netbeheerders zouden daarna projectoproepen moeten lanceren voor wijkrenovatieprojecten. Het gaat om de gelijktijdige aanpak van minstens tien woningen uit eenzelfde buurt. Deze wijkrenovaties zouden bijkomende ondersteuning krijgen bovenop de premies.

Wanneer deze verplichting er komt, staat echter nog niet helemaal vast. De VCB dringt erop aan dat deze maatregel zo snel mogelijk in werkelijkheid wordt omgezet.

Ook het feit dat premies voor geothermische warmtepompen beduidend stijgen, is een goede maatregel. Een warmtepomp plaatsen is een efficiënte ingreep, maar vergt een grotere begininvestering.

Nadelig is voor de VCB dat minister Turtelboom de premies voor glas en dakisolatie wil afbouwen, net als een aantal andere premies. Ze vreest dat het energiezuinig maken van bestaande woningen hierdoor vertraging zal oplopen. In ieder geval raadt de VCB de consument aan om nog dit jaar energiebesparende ingrepen te laten uitvoeren. Hij profiteert dan twee keer: één keer van de premie en daarnaast van een permanent lagere energiefactuur.

De VCB betreurt dat er een onevenwicht blijft bestaan tussen de strenge normen voor nieuwbouw en de veel slappere eisen die worden gesteld aan bestaande woningen. Nieuwbouw vormt een klein aandeel van de woningenmarkt. Als de eisen aan bestaande woningen niet aangescherpt worden, zullen we volgens de VCB zelfs in 2050 nog geen zuinig woningenpark hebben.

De Vlaamse Confederatie Bouw pleit voor een soort energieverplichting telkens wanneer een bestaande woning van eigenaar verandert. De nieuwe eigenaar zou dan een bepaalde periode krijgen - bv. vijf jaar - waarin hij ingrepen moet laten uitvoeren die zijn of haar woning energiezuiniger maken.

Bouwunie tegen premie voor doe-het-zelver

Bouwunie is tevreden dat minister Turtelboom duidelijkheid schept over de energiepremies, en dat ineens voor de komende jaren. Ze vindt het positief dat woningeigenaars op steun kunnen blijven rekenen, want dit blijft belangrijk om hen over de streep te trekken. Ook de vereenvoudiging van een aantal premies zorgt ervoor dat mensen beter weten waarop ze kunnen rekenen.

Bouwunie kan zich ook vinden in het afbouwscenario, aangezien dit mensen ertoe aanzet om hun plannen niet langer uit te stellen. Positief is dat de wijzigingen tijdig gecommuniceerd zijn. De eerste wijzigingen zijn immers pas vanaf 1 januari 2017 voorzien.

Wie vandaag al verschillende investeringen plant voor de eerstkomende jaren kan bovendien een bonus tot 4.750 ' krijgen. En wie heel binnenkort al een eerste investering doet, kan daarenboven nog van de huidige betere premievoorwaarden genieten. Nu is het volgens Bouwunie dan ook het ideale moment om een vakman te contacteren. Die kan kandidaat-verbouwers praktisch advies geven over welke werkzaamheden hij best eerst voorziet en hoe hij deze op elkaar afstemt.

Bouwunie betreurt dan ook dat nog steeds premies voorzien blijven voor de doe-het-zelver. Een correcte en nauwkeurige plaatsing en afwerking zijn belangrijk en die zijn absoluut niet gegarandeerd bij de doe-het-zelver. Dit staat dan ook in schril contrast met het feit dat voor steeds meer premies bijkomende certificaten worden gevraagd van de aannemer vooraleer een premie kan worden aangevraagd. Met deze zware bijkomende verplichting voor de aannemer toont Bouwunie zich niet echt gelukkig.

Daarnaast stelt Bouwunie zich vragen bij de voorgestelde aanpak van wijkrenovaties via projectbegeleiders. Die gaan per kwartaal een oproep lanceren voor wijkrenovatieprojecten met minstens tien woningen. Kleinere bouwbedrijven dreigen door de grotere omvang van deze projecten nog moeilijk aan de bak te geraken. Bouwunie vraagt dat diegene die de wijkrenovatie toegewezen krijgt ook daadwerkelijk de werkzaamheden zelf uitvoert, om de kwaliteit te waarborgen en de oneerlijke concurrentie te weren. Kandidaat-verbouwers vinden een aannemer uit hun buurt op vinduwaannemer.be, evenals een handige checklist om na te gaan waarmee je best rekening houdt bij de keuze van je vakman.

NAV: Totaalrenovatiebonus stimuleert beter geïntegreerde renovaties

NAV, de grootste Vlaamse architectenorganisatie, reageert positief op de hervorming van de energiepremies. De focus komt immers meer op totaalrenovaties te liggen; daarom worden de premies voor individuele renovaties aangepast en wordt de combipremie vervangen door een totaalrenovatiebonus. NAV vindt het positief dat bouwheren ook in de toekomst een verbouwing op hun eigen financiële ritme zullen kunnen doen, maar dat ook een stimulans wordt geboden om dat op een goed geïntegreerde manier te doen. Verschillende ingrepen renderen immers maar maximaal als bij het begin van het traject een masterplan wordt opgesteld. Dat moet ervoor zorgen dat de verschillende fases technisch op elkaar afgestemd worden, om bv. lock-ineffecten te vermijden. De verbouwing wordt zo veel meer dan de optelsom van onsamenhangende ingrepen. Zo'n masterplan is een geknipte taak voor de architect, want hij is de best geplaatste bouwprofessional om het energie-aspect van een verbouwing af te stemmen op diverse andere reglementeringen zoals die m.b.t. brandveiligheid, stedenbouw, waterbeheer, '

Tot vóór kort hadden bouwheren bij renovatieprojecten door het ontbreken van strenge wettelijke eisen een grotere vrijheid m.b.t. de keuze van bepaalde ingrepen en de timing ervan dan bij nieuwbouw. Daar zijn al jaren eisen van toepassing die jaar na jaar strenger worden. Sinds de introductie van concrete energie-eisen bij renovaties begin vorig jaar wordt de lat echter ook hier hoger gelegd. Een professioneel renovatieplan wordt onmisbaar.

NAV is ervan overtuigd dat architecten een voortrekkersrol zullen spelen bij het uittekenen van strategieën voor financieel en energetisch optimale renovaties. Reeds vele jaren merkt de organisatie een enorme interesse bij architecten, die volgens haar klaar zijn voor meer doorgedreven energetische renovaties.

Bovendien beschikt Vlaanderen over een erg omvangrijk maar verouderd woningenpark dat niet meer beantwoordt aan de hedendaagse energie- en kwaliteitsnormen. We moeten dan ook inzetten op kwaliteitsvollere en energetisch betere renovaties als we een antwoord willen bieden op de komende demografische boom en de steeds schaarser wordende vrije ruimte.